Tòa Tối cao Mỹ bác đề nghị sa thải khẩn cấp với Thống đốc Fed Lisa Cook
Investing.com - Từ 0h ngày 1/10, chính phủ Mỹ chính thức rơi vào tình trạng đóng cửa một phần, lần đầu tiên kể từ năm 2019.
Hàng loạt cơ quan liên bang ngừng hoạt động, khoảng 750.000 nhân viên đối mặt nguy cơ nghỉ việc không lương, trong khi nhiều dịch vụ công cộng tạm dừng. Giới quan sát cho rằng sự kiện này không chỉ là một cuộc đấu ngân sách mà còn là minh chứng rõ rệt cho sự phân cực chính trị đang ngày càng gay gắt tại Washington.
Khác biệt lớn nhất nằm ở vấn đề chi tiêu xã hội. Phe Cộng hòa, do Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance dẫn dắt, yêu cầu cắt giảm mạnh ngân sách, đặc biệt là các khoản liên quan đến Obamacare. Trong khi đó, phe Dân chủ nhấn mạnh cần duy trì hỗ trợ y tế khẩn cấp cho hàng triệu người dân thu nhập thấp. Một dự luật chi tiêu ngắn hạn do Cộng hòa đề xuất đã thất bại tại Thượng viện ngày 30/9 vì không đạt ngưỡng 60 phiếu, khiến mọi nỗ lực đàm phán sụp đổ.
Theo Văn phòng Quản lý và Ngân sách, gần 1/3 nhân viên liên bang sẽ phải nghỉ không lương, những người còn lại như kiểm soát không lưu, an ninh quốc gia hay FBI vẫn làm việc nhưng chưa được chi trả ngay. Gia đình họ đối mặt áp lực tài chính trong bối cảnh lạm phát còn cao. Các công viên quốc gia, bảo tàng và nhiều điểm du lịch buộc phải đóng cửa, gây thiệt hại hàng triệu USD. Dịch vụ cho cựu chiến binh, kiểm tra an toàn thực phẩm và các phiên xử nhập cư đều bị đình trệ.
Cơ quan Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính mỗi tuần đóng cửa khiến GDP Mỹ giảm 0,1-0,2%, tương đương 2-3 tỷ USD thiệt hại. Thị trường tài chính đã phản ứng ngay khi Dow Jones giảm hơn 1% trong phiên 1/10. Các chuyên gia cảnh báo tác động có thể lớn hơn lần đóng cửa 35 ngày năm 2019 do bối cảnh hiện nay vốn bất ổn: lạm phát dai dẳng, thương mại Mỹ - Trung căng thẳng. Chuỗi cung ứng toàn cầu, từ nông sản đến công nghệ, cũng chịu rủi ro.
Nhiều học giả quốc tế cho rằng sự kiện này làm suy yếu uy tín lãnh đạo của Mỹ. Từ châu Âu đến châu Á, đối tác thương mại lo ngại tăng trưởng bị chậm lại nếu nhu cầu hàng hóa từ Mỹ suy yếu. Với ASEAN, các chuyên gia ước tính tăng trưởng khu vực có thể giảm 0,05% nếu khủng hoảng kéo dài hơn hai tuần.
Giới phân tích nhìn nhận đây là “cuộc chiến ý thức hệ”. Phe Dân chủ xem Obamacare là thành tựu xã hội, trong khi Cộng hòa coi đó là biểu tượng của sự can thiệp nhà nước quá mức. Trong lịch sử, Mỹ đã có 21 lần chính phủ đóng cửa một phần, nhưng lần này được xem là phép thử quan trọng dưới nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump. Không loại trừ khả năng tình trạng này kéo dài tới cuối tháng 10 nếu không có sự nhượng bộ từ cả hai phía.