Đòn thuế của ông Trump và thế khó của Ấn Độ trong chiến lược năng lượng
Investing.com - Trước áp lực lợi nhuận ngày càng lớn từ mảng tín dụng truyền thống, nhiều ngân hàng đang chuyển hướng sang lĩnh vực chứng khoán thông qua việc mua cổ phần hoặc thiết lập các thỏa thuận hợp tác chiến lược với công ty chứng khoán.
Theo đánh giá của Công ty xếp hạng tín nhiệm VIS Rating, hoạt động cho vay đang đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt, biên lợi nhuận thu hẹp và giới hạn tăng trưởng tín dụng. Trong quý I/2025, biên lãi ròng (NIM) toàn ngành ngân hàng giảm 35 điểm cơ bản so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 2,9%.
Trước bối cảnh đó, nhiều ngân hàng đã tích cực mở rộng sang các lĩnh vực có lợi nhuận cao hơn như môi giới chứng khoán và thị trường vốn. Đây cũng là bước đi nhằm củng cố hệ sinh thái tài chính toàn diện.Theo ghi nhận, trong 6 tháng đầu năm, nhiều ngân hàng như Sacombank (HM:STB), SeABank, MSB đã công bố kế hoạch mua lại cổ phần công ty chứng khoán; VIB và OCB cũng có động thái hợp tác chiến lược.
Dù việc đầu tư vào công ty con trong lĩnh vực chứng khoán có thể làm giảm hệ số an toàn vốn trong ngắn hạn, các ngân hàng vẫn tin rằng đây là hướng đi hiệu quả để cải thiện khả năng sinh lời. Chẳng hạn, năm 2024, công ty chứng khoán TCBS đóng góp gần 20% vào lợi nhuận hợp nhất của ngân hàng mẹ.
Ba năm trở lại đây, các công ty chứng khoán có liên kết ngân hàng tư nhân đã nhanh chóng gia tăng quy mô nhờ các đợt tăng vốn lớn, lọt vào top 30 doanh nghiệp có tổng tài sản lớn nhất ngành. Thị phần cho vay ký quỹ của nhóm này cũng tăng mạnh, từ 19% năm 2022 lên 30% vào năm 2024.
VIS Ratings cho rằng các công ty chứng khoán có liên kết ngân hàng đang tận dụng tốt lợi thế về vốn và hệ thống khách hàng của ngân hàng mẹ để mở rộng thị phần môi giới và phân phối trái phiếu – điều mà các công ty chứng khoán độc lập khó có thể cạnh tranh. Trong 12–18 tháng tới, nhóm này được kỳ vọng sẽ tiếp tục dẫn dắt đà tăng trưởng lợi nhuận toàn ngành.
Về hiệu quả hoạt động, tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROAA) của nhóm công ty này đạt mức trung bình 5,5% trong 3 năm qua – vượt xa mức 3,5% của các công ty cùng ngành. Trong khi đó, các công ty chứng khoán có vốn ngoại hoặc quy mô nhỏ trong nước tăng trưởng chậm hơn do hạn chế về tệp khách hàng và quy mô thị trường.
Tuy nhiên, VIS Rating cũng cảnh báo rằng dù lĩnh vực chứng khoán mang lại biên lợi nhuận hấp dẫn, các công ty liên kết cần thận trọng trong lựa chọn khách hàng và quản lý tài sản đảm bảo – đặc biệt khi đẩy mạnh phân phối trái phiếu doanh nghiệp.
Hiện nay, các ngân hàng và công ty chứng khoán liên kết thường phối hợp cấp tín dụng cho những doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực bất động sản và năng lượng tái tạo thông qua các hình thức cho vay trực tiếp, mua trái phiếu hoặc cho vay ký quỹ. Một số doanh nghiệp trong nhóm này gần đây đã gặp rắc rối pháp lý hoặc trễ hạn thanh toán trái phiếu. Bên cạnh đó, việc công ty chứng khoán cam kết mua lại trái phiếu đã bán cho khách hàng cá nhân cũng tiềm ẩn rủi ro cao.
Tình trạng tập trung tín dụng vào một nhóm doanh nghiệp lớn đang khiến hệ thống dễ tổn thương trước các cú sốc tín dụng – và trong kịch bản xấu có thể dẫn tới phản ứng dây chuyền, bao gồm việc nhà đầu tư cá nhân rút tiền hàng loạt.
Để kiểm soát rủi ro, VIS Rating khuyến nghị các ngân hàng và công ty chứng khoán liên kết cần xây dựng tiêu chí lựa chọn khách hàng nghiêm ngặt hơn và tăng cường kiểm soát tài sản bảo đảm.