Nhà đầu tư có cách riêng để “trừng phạt” doanh nghiệp IR yếu

Vietstock - Nhà đầu tư có cách riêng để “trừng phạt” doanh nghiệp IR yếu

Chia sẻ với người viết, ông Võ Kim Phụng - Trưởng phòng Phân tích Chứng khoán BETA - cho rằng, bộ phận Quan hệ Nhà đầu tư (IR) ngày càng thể hiện vai trò chiến lược không thể thiếu trong cấu trúc phát triển bền vững của doanh nghiệp, ở một thế giới tài chính hiện đại, nơi thông tin không chỉ là sức mạnh mà còn là một loại “tiền tệ mềm” có khả năng tác động sâu sắc đến niềm tin và dòng vốn của nhà đầu tư.

Nếu tài chính là huyết mạch thì IR chính là hệ thần kinh kết nối giữa doanh nghiệp và thị trường. Vai trò của IR đã vượt ra ngoài việc cung cấp báo cáo tài chính định kỳ. Ngày nay, một bộ phận IR chuyên nghiệp được kỳ vọng là “kiến trúc sư niềm tin” - người kể lại câu chuyện doanh nghiệp bằng dữ liệu, bằng tầm nhìn và bằng khả năng truyền cảm hứng về một triển vọng tương lai đáng để đầu tư.

Thế nhưng, theo ông Võ Kim Phụng, thực tế ở Việt Nam cho thấy IR vẫn chưa được xem trọng trong nhiều tổ chức. Không ít doanh nghiệp vẫn xem nhẹ hoặc thậm chí hiểu sai vai trò của bộ phận này, chỉ coi đó là một đầu mối đăng tin báo cáo lên website. Ở nhiều nơi, vị trí IR không được phân công chuyên trách, hoặc bị giao kiêm nhiệm cho nhân sự hành chính, kế toán - những người vừa thiếu chuyên môn, vừa không có quyền tiếp cận thông tin chiến lược. Hậu quả là, thay vì trở thành kênh truyền dẫn minh bạch, bộ phận IR lại trở thành điểm nghẽn trong giao tiếp với thị trường.

Nhà đầu tư có cách riêng để “trừng phạt” doanh nghiệp IR yếu

Một doanh nghiệp có thể vận hành tốt, báo lãi đều đặn và mở rộng hoạt động, nhưng nếu thông tin không được truyền tải đúng cách, đầy đủ, nhất quán và có chiều sâu thì hình ảnh của doanh nghiệp trong mắt nhà đầu tư vẫn có thể bị méo mó. 

Thiếu thông tin dễ khiến thị trường hiểu sai, mà trong đầu tư thì hiểu sai là tiền mất. Chính vì thế, khi không có thông tin rõ ràng từ doanh nghiệp, nhà đầu tư sẽ buộc phải tự diễn giải, tự phỏng đoán và thường là theo hướng thận trọng, thậm chí tiêu cực; từ đó dẫn đến định giá thấp, tâm lý nghi ngại và dòng vốn dần dịch chuyển đi nơi khác.

Điều nguy hiểm là thị trường tài chính không có “tòa án” nào trừng phạt doanh nghiệp vì làm IR yếu. Không ai bị phạt vì không tổ chức họp nhà đầu tư, không trả lời báo chí hay không cập nhật thông tin thường xuyên. 

Tuy nhiên, ông Phụng cho rằng, nhà đầu tư lại có cách riêng để “trừng phạt” doanh nghiệp, đó là sự im lặng. Họ sẽ không cảnh báo, không lên tiếng phản đối, mà chỉ lặng lẽ rút vốn, chuyển sang những công ty có tính minh bạch cao hơn và có cách truyền thông rõ ràng hơn. Một khi sự quan tâm biến mất, việc thu hút họ quay lại là vô cùng khó khăn, nếu không muốn nói là bất khả thi. Niềm tin, một khi đã đánh mất, rất hiếm khi quay trở lại nguyên vẹn.

Cần sớm nhìn nhận IR là kênh sinh lời gián tiếp bền vững

Điều đáng lo là nhiều doanh nghiệp hiện vẫn cho rằng, chỉ cần kết quả kinh doanh tốt là đủ, nghĩ thị trường sẽ tự thấy được giá trị, rằng nhà đầu tư sẽ biết cách đọc báo cáo tài chính, rằng lợi nhuận là ngôn ngữ chung cho tất cả. Nhưng họ quên mất việc thị trường không chỉ định giá quá khứ hay hiện tại mà định giá cả tương lai. Để nhà đầu tư sẵn sàng đồng hành trong tương lai, doanh nghiệp cần cho thấy được một hành trình tăng trưởng rõ ràng, có tầm nhìn chiến lược và có khả năng thực thi.

Theo ông Phụng, báo cáo tài chính hay báo cáo thường niên là cần, nhưng chưa đủ. Nhà đầu tư cần biết doanh nghiệp sẽ đi đâu, bằng cách nào, với nguồn lực gì và khả năng kiểm soát rủi ro ra sao. Vai trò của IR chính là dẫn dắt thị trường đi qua hành trình đó bằng câu chuyện được kể mạch lạc, trung thực và đầy tính kết nối. Khi IR không được đầu tư đúng mức, hậu quả thường không đến ngay lập tức mà sẽ gặm nhấm dần vào giá trị cổ phiếu, vào khả năng gọi vốn, vào mức độ hiện diện của doanh nghiệp trong tâm trí nhà đầu tư.

Một cổ phiếu có thể bị chiết khấu mạnh không phải vì kết quả kinh doanh kém, mà vì thị trường không thấy rõ được tương lai. Tình trạng “cổ phiếu tốt nhưng không ai mua” thường bắt nguồn từ chính sự thiếu kết nối đó. Điều tệ hơn nữa là sự thờ ơ của thị trường không phải lúc nào cũng dễ nhận thấy. Nó đến chậm, đến lặng lẽ, nhưng khi đã thành xu hướng thì rất khó đảo chiều.

Do đó, hoặc doanh nghiệp hành động sớm - đầu tư bài bản cho IR như một phần cốt lõi của chiến lược phát triển, hoặc chấp nhận cái giá của sự lặng lẽ là bị nhà đầu tư lãng quên, bị dòng vốn rời bỏ và bị cơ hội tăng trưởng khóa chặt trước mắt.

“Khi thị trường không còn nhìn thấy bạn thì dù bạn làm tốt đến đâu, điều đó cũng chẳng còn nhiều ý nghĩa” - ông Phụng chia sẻ.

Chuyên gia Chứng khoán BETA cho rằng, trước hết doanh nghiệp cần thay đổi tư duy, với việc coi IR không phải là một bộ phận mang tính “làm đẹp” hay đối phó, mà là một phần quan trọng trong hệ sinh thái phát triển bền vững. Tiếp theo là đầu tư nghiêm túc về con người, trao quyền để IR có thể tiếp cận thông tin, có tiếng nói trong chiến lược truyền thông và đủ năng lực phản hồi với thị trường một cách chủ động. 

“Đã đến lúc doanh nghiệp cần nhận ra rằng IR không phải là chi phí, mà là một kênh sinh lời gián tiếp nhưng cực kỳ bền vững. Một đội ngũ IR mạnh sẽ giúp cổ phiếu giữ được định giá tích cực, giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn hơn và đặc biệt là tạo được lợi thế cạnh tranh vô hình - lợi thế đến từ niềm tin. Trong thị trường vốn, niềm tin là loại tài sản mà không doanh nghiệp nào có thể mua được bằng tiền nhưng có thể mất đi chỉ bằng một lần im lặng sai chỗ” - ông Phụng nói thêm.

Huy Khải