Nâng hạng thị trường - cú hích cho vị thế của chứng khoán Việt Nam

Vietstock - Nâng hạng thị trường - cú hích cho vị thế của chứng khoán Việt Nam

Theo ông Trần Hoàng Sơn - Giám đốc Chiến lược Thị trường Chứng khoán VPBank (VPBankS), sự kiện FTSE Russell xác nhận nâng hạng thị trường chứng khoán Việt lên Mới nổi Thứ cấp mang lại nhiều lợi ích lớn, từ việc tăng dòng vốn đầu tư nước ngoài, cải thiện thanh khoản và hiệu quả thị trường, nâng cao hình ảnh và vị thế kinh tế Việt Nam trong khu vực cho đến thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và doanh nghiệp.

“Quả ngọt” của hành trình “gieo hạt”

Trước đó, Việt Nam được thêm vào danh sách theo dõi từ tháng 9/2018. Đến nay đã có tiến bộ đáng kể, như triển khai NFP không cần ký quỹ trước giao dịch và quy trình xử lý giao dịch thất bại vào tháng 11/2024, giúp cải thiện thanh toán và tiếp cận cho nhà đầu tư nước ngoài (FII).

FTSE Russell đã thiết lập quy trình xem xét chính thức (OBR) để đánh giá, dựa trên khung phân loại quốc gia cổ phiếu FTSE. Tổ chức xếp hạng nhấn mạnh việc giải quyết hạn chế tiếp cận của nhà môi giới toàn cầu để xây dựng lòng tin và giảm rủi ro.

Kết quả, việc nâng hạng được xác nhận với hiệu lực từ 21/09/2026, tùy thuộc đánh giá tạm thời vào tháng 3/2026. Việc triển khai sẽ theo nhiều giai đoạn, sau khi tham khảo ý kiến các bên liên quan. FTSE Russell sẽ tiếp tục theo dõi và công bố chi tiết kế hoạch vào tháng 3/2026.

Ông Sơn nhấn mạnh rằng, việc nâng hạng từ Cận biên lên Mới nổi theo FTSE Russell là một bước ngoặt quan trọng, giúp Việt Nam hội nhập sâu hơn vào hệ thống tài chính toàn cầu.

Dựa trên kinh nghiệm của các quốc gia tương tự (như Saudi Arabia và Kuwait), dự báo thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam sẽ đón nhận nhiều tác động tích cực. Đầu tiên là tăng dòng vốn đầu tư nước ngoài. Dựa trên giả định toàn bộ cổ phiếu thuộc chỉ số FTSE Vietnam được đưa vào bộ chỉ số các thị trường mới nổi của FTSE, VPBankS ước tính giá trị dòng vốn thụ động và chủ động chảy vào thị trường Việt Nam đạt khoảng 3 - 7 tỷ USD sau khi quyết định nâng hạng có hiệu lực.

Trong đó, khoảng 1.5 tỷ USD đến từ quỹ thụ động nếu Việt Nam chiếm 0.5% trọng số trong rổ FTSE EM, còn tổng tài sản từ các quỹ chủ động gấp 5 lần so với các quỹ ETF (theo FTSE).

Thứ hai là cải thiện thanh khoản và hiệu quả thị trường. Việc loại bỏ yêu cầu Pre-funding (nộp tiền trước khi giao dịch) sẽ khuyến khích các nhà đầu tư tổ chức tham gia, giúp thị trường gia tăng giá trị giao dịch hàng ngày lên mức 2 - 3 tỷ USD, phát triển ổn định hơn và giảm biến động.

Thứ ba là nâng cao hình ảnh và vị thế kinh tế Việt Nam trong khu vực. Việt Nam là một trong những nền kinh tế tăng trưởng trưởng thành hơn trong khu vực ASEAN, tăng sức hút với các nhà đầu tư lớn (như quỹ hưu trí và quỹ ETF), đồng thời củng cố vị thế trong đàm phán thương mại quốc tế và thu hút FDI chất lượng cao hơn.

Thứ tư là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và doanh nghiệp. Dòng vốn lớn hơn sẽ hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động IPO, niêm yết mới, qua đó gia tăng lượng hàng hóa cho thị trường và mở rộng quy mô vốn hóa. TTCK sẽ trở thành kênh huy động vốn hiệu quả hơn, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% năm 2025 và hai con số từ 2026-2030. Đây cũng là cú hích giúp doanh nghiệp đẩy mạnh cải cách, nâng cao tiêu chuẩn hoạt động đồng thời cũng giúp cải thiện năng lực quản trị công ty.

Tổng thể, nâng hạng không chỉ mang lại lợi ích tài chính mà còn thúc đẩy cải cách cấu trúc, giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu thu nhập cao vào năm 2045.

Hành trình mới nhiều thử thách

Để đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn MSCI (nghiêm ngặt hơn FTSE) và duy trì thứ hạng Emerging Market, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 2014 phê duyệt đề án nâng hạng TTCK Việt Nam (tháng 9/2025), với lộ trình 4 giai đoạn đến 2030. Lộ trình này đảm bảo tính bền vững, với trọng tâm là hợp tác quốc tế và giám sát thực thi để duy trì vị trí ổn định trong khu vực thị trường mới nổi.

Còn theo chiến lược phát triển TTCK đến 2030, vốn hóa TTCK Việt Nam sẽ đạt 100% GDP (xấp xỉ 300 tỷ USD) vào 2025 và 120% GDP vào 2030, từ mức 70 - 100% GDP hiện tại. Điều này sẽ được hỗ trợ bởi tăng trưởng GDP 6.5 - 8%/năm và huy động vốn qua IPO, cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước.

Về thanh khoản (giá trị giao dịch trung bình hàng ngày), dự báo tăng mạnh nhờ nâng hạng và cải cách. Trong đó, giai đoạn 2025 - 2026 tăng từ 860 triệu USD hiện tại lên 1.5 - 2 tỷ USD/phiên, nhờ dòng vốn ngoại 3 - 5 tỷ USD từ nâng hạng FTSE và KRX. Giai đoạn 2027 – 2030 đạt 3 - 5 tỷ USD/phiên, với số tài khoản chứng khoán từ 15 đến hơn 20 triệu tài khoản. Các yếu tố thúc đẩy là tăng số doanh nghiệp niêm yết (từ 1,600 lên 2,000), sản phẩm mới (phái sinh, ETF) và FDI vào công nghệ xanh/logistics.

Theo chuyên gia VPBankS, tăng thanh khoản sẽ giúp TTCK trở thành kênh vốn chính, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững, nhưng bên cạnh đó cần có cơ chế giám sát dòng vốn, tránh được những rủi ro khi toàn cầu có biến động.

Huy Khải