Đầu tháng 3/2022, chủ cũ của câu lạc bộ bóng đá Chelsea - Abramovich buộc phải chịu lệnh trừng phạt của Anh, điều này khiến khối tài sản hơn 9 tỉ bảng Anh của vị tỷ phú người Nga bị đóng băng. Vì sao tỉ phú Abramovich bị Anh trừng phạt?
Trong "tuyên bố lý do", Chính phủ Anh khẳng định nguyên nhân đầu tiên khiến họ trừng phạt ông Abramovich (55 tuổi) là vì liên quan tới Tổng thống Nga Vladimir Putin, người mà London cáo buộc là "đã và đang tham gia vào việc làm bất ổn Ukraine, phá hoại và đe dọa sự toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền và độc lập của Ukraine".
Ông Abramovich bị cáo buộc đã thu được nhiều lợi ích tài chính hoặc lợi ích vật chất khác từ Tổng thống Putin và Chính phủ Nga suốt hàng chục năm qua.
Điều này thể hiện qua các khoản giảm thuế dành cho những công ty liên quan ông Abramovich, việc mua và bán cổ phần nhà nước với giá ưu đãi cùng những hợp đồng cho World Cup 2018 ở Nga.
Ông chủ Chelsea cũng bị cáo buộc có quan hệ làm ăn gần gũi với hai người đã nằm trong danh sách trừng phạt của Anh.
Theo Chính phủ Anh, tỉ phú Abramovich đã và đang tham gia vào việc "gây mất ổn định, phá hoại và đe dọa sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine" thông qua công ty sản xuất và khai thác thép Evraz PLC (HN:PLC). Ông có cổ phần đáng kể tại công ty này và nắm quyền chi phối.
Evraz PLC được cho là đã tham gia vào việc cung cấp các dịch vụ tài chính, hoặc tạo ra các quỹ, nguồn lực kinh tế phục vụ cho quân đội và Chính phủ Nga. Một trong số này là khả năng cung cấp thép cho quân đội Nga để sản xuất xe tăng, xe bọc thép chiến đấu tại Ukraine.
Theo Forbes, mới đây, một tập hồ sơ bị rò rỉ vừa tiết lộ về khối tài sản chưa từng được công bố trước đây của tỷ phú Nga bị trừng phạt Roman Abramovich.
Còn nguồn tin ẩn danh của The Guardian thì cho biết vào tháng 2/2022 - chỉ 3 tuần trước khi cuộc xung đột giữa Nga - Ukraine nổ ra - ông Abramovich đã chuyển quyền sở hữu 10 quỹ tín thác ở nước ngoài với tổng tài sản hàng tỷ USD cho 7 người con. Thời điểm chuyển giao này cũng chỉ cách một tháng trước khi vị tỷ phú này bị Anh và Liên minh châu Âu (EU) áp lệnh trừng phạt.
Một cuộc điều tra của Dự án Báo cáo tội phạm và tham nhũng có tổ chức (OCCRP) cũng tiết lộ rằng từ năm 2008 đến năm 2016, tỷ phú Abramovich đã đầu tư khoảng 230 triệu USD vào một công ty lâm nghiệp lớn ở Nga mà chính phủ Nga cũng là cổ đông. Nhưng một tháng trước khi cuộc xung đột nổ ra, ông Abramovich đã bán cổ phần tại công ty này với giá 110 triệu USD.
Các chiêu thức “lách” lệnh trừng phạt của tỷ phú Abramovich
Ông Abramovich đã sử dụng một hệ thống phức tạp gồm các thực thể ở nước ngoài để đứng tên và quản lý các du thuyền của ông cũng như các tài sản khác bao gồm 4 chiếc máy bay phản lực 6 chiếc trực thăng và nhiều biệt thự và điền trang sang trọng khác.
16 con tàu và 10 chiếc máy bay của ông có trị giá 1,6 tỷ USD hiện thuộc sở hữu của nhiều công ty được đăng ký tại các thiên đường thuế ở nước ngoài như Aruba, quần đảo Virgin thuộc Anh, Đảo Man & Jersey…
Hồ sơ rò rỉ cho thấy, cộng cả 2 chiếc máy bay mà Mỹ đã tịch thu hồi tháng 6/2022, những tài sản trên, ngoại trừ chiếc Aquamarine đã chuyển nhượng, đều thuộc sở hữu của quỹ ủy thác Europa Settlement có trụ sở tại Síp.
Bất chấp những thay đổi này, Forbes vẫn coi ông Abramovich là một tỷ phú và ước tính khối tài sản ròng lên tới 8,7 tỷ USD. Mặc dù siêu du thuyền và các máy bay phản lực đã thuộc quyền sở hữu của các con ông, nhưng thực tế nhà tài phiệt Nga này vẫn kiểm soát và sử dụng chúng. Bằng chứng là ông đã sử dụng chiếc Gulfstream G650 để bay từ Israel tới Istanbul vào ngày 14/3/2022, trước khi khởi hành tới Moscow vào ngày sau đó.
Bộ sưu tập siêu du thuyền và máy bay khổng lồ "còn sót lại"
Cụ thể, Forbes đã xác định được 10 du thuyền khác cũng thuộc sở hữu của ông Abramovich, nâng tổng số du thuyền mà ông sở hữu lên 16. Theo tài liệu bị rò rỉ, 8 du thuyền trong số đó thuộc loại nhỏ và được sử dụng để hỗ trợ cho siêu du thuyền Eclipse.
Được biết, siêu du thuyền Eclipse của vị tỷ phú dài 162,5m và trị giá 427 triệu USD, hiện neo tại cảng Bodrum của Thổ Nhĩ Kỳ cùng với 3 du thuyền khác là Solaris dài 140m trị giá 475 triệu USD, Halo dài 55 m trị giá 38 triệu USD và Garcon dài 67 m trị giá 20 triệu USD.
Ngoài các siêu du thuyền, tài liệu còn cho thấy ông Abramovich sở hữu một thuyền máy Bluegame dài 12 m có tên Umbra A, trị giá khoảng 1 triệu USD.
Bên cạnh đó, giá trị nhất trong số những chiếc du thuyền chưa được báo cáo trước đây là chiếc Kewpie dài 24 m, trị giá khoảng 3 triệu USD. Con tàu này được đăng ký tại Bermuda và hiện neo ở lãnh thổ hải ngoại của Pháp là Saint Barthélemy.
Tại đây, ông Abramovich còn sở hữu 2 bất động sản nhưng một trong số đó đã bị chính quyền Pháp đóng băng vào tháng 4/2022. Điều này có nghĩa du thuyền Kewpie cũng có nguy cơ bị đóng băng vì ông Abramovich đang chịu lệnh trừng phạt của EU.
Tuy nhiên, đây không phải là con tàu duy nhất của ông Abramovich có nguy cơ bị tịch thu. Du thuyền Sussurro dài 49 m, trị giá 11 triệu USD của ông đã bị phong tỏa ở La Ciotat trên vùng duyên hải Pháp gần 1 năm nay. Một chiếc du thuyền khác có tên Aquamarine dài 50 m, trị giá 30 triệu USD thì hiện vẫn còn ở Hà Lan và đã được chuyển nhượng lại cho một công ty ở Anh.