EU dùng “vũ khí thương mại hạng nặng” đáp trả đe dọa thuế quan của Mỹ?

Investing.com - Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt với lời kêu gọi ngày càng tăng về việc kích hoạt công cụ chống cưỡng bức thương mại (ACI) để phản ứng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump dọa áp thuế bổ sung và hạn chế xuất khẩu công nghệ đối với các quốc gia ban hành luật kỹ thuật số ảnh hưởng đến doanh nghiệp Mỹ.

Trong bài đăng khuya trên mạng xã hội, ông Trump cảnh báo sẽ đánh thuế “rất đáng kể” và siết xuất khẩu chip đối với những nước thực thi các loại “thuế và quy định kỹ thuật số”. Dù không trực tiếp nhắc tới châu Âu, trước đó ông nhiều lần chỉ trích các đạo luật dịch vụ và thị trường kỹ thuật số của EU – vốn được thiết kế nhằm bảo vệ người dùng trực tuyến và hạn chế độc quyền của các tập đoàn công nghệ lớn.

Theo Reuters, Washington còn cân nhắc áp dụng biện pháp trừng phạt bằng hạn chế thị thực với các quan chức EU chịu trách nhiệm xây dựng luật kỹ thuật số. Động thái này diễn ra chỉ vài ngày sau khi EU và Mỹ công bố chi tiết thỏa thuận thương mại đạt được hồi tháng 7. Giới phân tích cho rằng Washington từng gây sức ép để EU nới lỏng luật số trong quá trình đàm phán, nhưng Brussels vẫn giữ lập trường cứng rắn.

Ủy ban châu Âu ngày 26/8 khẳng định sẽ không nhượng bộ trước sức ép. Người phát ngôn Paula Pinha nhấn mạnh: “Việc điều chỉnh các hoạt động kinh tế trên lãnh thổ EU phù hợp với các giá trị dân chủ là quyền chủ quyền của chúng tôi”. Dù vậy, EU vẫn tiếp tục kế hoạch hạ thuế nhập khẩu với hàng hóa Mỹ theo thỏa thuận tháng 7 và chưa có hướng dẫn chính thức cho nhân sự trước nguy cơ bị trừng phạt.

Công cụ chống cưỡng bức (ACI) – được thiết kế từ thời ông Trump áp thuế theo Mục 301 của Đạo luật Thương mại Mỹ năm 1974 – cho phép EU áp dụng nhiều biện pháp đối phó kinh tế nếu bị ép buộc từ bên ngoài. ACI đến nay chưa từng được sử dụng, và để kích hoạt cần có sự chấp thuận của đa số các nước thành viên.

Một số nước lớn như Pháp và Đức đã công khai ủng hộ việc kích hoạt, nhưng nhiều nhà ngoại giao lo ngại khó đạt đồng thuận đủ rộng. Theo chuyên gia David Kleimann (ODI Global), EU hiện chỉ có ba lựa chọn: kích hoạt ACI để chuẩn bị biện pháp trả đũa, phớt lờ đe dọa của ông Trump, hoặc trì hoãn luật thuế kỹ thuật số. Ông cảnh báo: “Nếu không hành động, uy tín chính trị và khả năng bảo vệ chủ quyền của EU sẽ bị xói mòn”.

Trong ngày 26/8, nhiều nghị sĩ châu Âu cũng lần đầu tiên công khai kêu gọi dùng “vũ khí hạng nặng” này. Nghị sĩ Ireland Barry Andrews nhấn mạnh: “Châu Âu phải sẵn sàng sử dụng công cụ chống cưỡng bức để chặn Mỹ tiếp cận thị trường EU trong một số lĩnh vực như mua sắm công”. Tương tự, nghị sĩ Marie-Pierre Vedrenne, đồng minh chính trị của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, cho rằng EU không thể tiếp tục chịu đựng “những ai biến thuế quan thành công cụ tống tiền”.

“Đã đến lúc kích hoạt ACI để đối phó với mối đe dọa này”, bà nói.