Giá vàng ’nhảy múa’ không ngừng
Investing.com - Để thực sự trở thành đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng, kinh tế tư nhân cần hội tụ những điều kiện gì? Đây là câu hỏi mà VietTimes đặt ra với luật sư Nguyễn Tiến Lập – chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế, tài chính và doanh nghiệp.
Kinh tế tư nhân: Động lực then chốt của tăng trưởng kinh tế
Kinh tế tư nhân (KTTN) được xác định là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế không phải là quan điểm mới, mà phản ánh đúng thực tiễn của Việt Nam từ thời kỳ Đổi mới. Theo luật sư Nguyễn Tiến Lập, KTTN là yếu tố tự nhiên của nền kinh tế, trong khi kinh tế quốc doanh mang tính nhân tạo và phụ thuộc vào yếu tố chính trị. Trên thực tế, KTTN – đặc biệt là khu vực tư nhân trong nước – đóng góp hơn 85% việc làm và 25% giá trị xuất khẩu. Do đó, từ góc độ vĩ mô, việc ưu tiên phát triển KTTN là cần thiết, bởi khu vực này ổn định và gắn bó với nền kinh tế quốc dân hơn so với FDI vốn mang tính tạm thời và dễ bị tác động bởi các cú sốc toàn cầu.
Kinh tế tư nhân (KTTN), từng bị xem nhẹ và đặt nhiều nghi vấn, nay đã được khẳng định là động lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng. Theo luật sư Nguyễn Tiến Lập, đây là một sự thay đổi lớn về nhận thức, dù trên thực tế, KTTN từ lâu đã đóng vai trò cốt lõi trong nền kinh tế, nhất là từ thời kỳ Đổi mới. Nhờ cải cách thể chế, nhiều tập đoàn tư nhân lớn đã hình thành, góp phần đáng kể vào tăng trưởng và tạo việc làm. Tuy nhiên, để KTTN trở thành trụ cột, cần thay đổi tư duy phát triển theo hướng độc lập, tự chủ thay vì phụ thuộc FDI; nhận diện đúng rào cản thể chế thay vì đổ lỗi cho thị trường; và lấy đổi mới sáng tạo, công nghệ cùng đào tạo nhân lực chất lượng cao làm đòn bẩy. Tín hiệu tích cực là Đảng đã chuyển từ chủ trương sang hành động quyết liệt, sẵn sàng phá bỏ rào cản để tạo đột phá thực chất cho khu vực KTTN.
Để kinh tế tư nhân trở thành đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng, theo luật sư Nguyễn Tiến Lập, cần tập trung vào ba nhóm giải pháp lớn. Thứ nhất, cải cách thể chế theo hướng phân biệt rõ giữa chính sách và pháp luật, trao quyền chủ động cho Chính phủ ban hành các chính sách linh hoạt thay vì phải sửa luật qua Quốc hội. Thứ hai, tháo gỡ hai điểm nghẽn lớn là đất đai và thực thi hợp đồng, trong đó cần công nhận đầy đủ quyền tài sản từ quyền sử dụng đất và thúc đẩy trọng tài thương mại thay cho tòa án. Thứ ba, đưa ra chính sách hỗ trợ thực chất cho doanh nghiệp tư nhân, gồm tiếp cận vốn, công nghệ, thông tin thị trường, đồng thời giảm chi phí tài chính và điều chỉnh các chính sách thuế chưa hợp lý. Tóm lại, điều khu vực tư nhân cần không phải là khẩu hiệu mà là những cải cách thực chất để phát triển bền vững.
Làm thế nào để doanh nghiệp nhỏ thành lớn
Theo luật sư Nguyễn Tiến Lập, việc phát triển doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), cần tuân theo quy luật thị trường thay vì ép buộc trở thành tập đoàn lớn. Không phải doanh nghiệp nào cũng cần “lớn lên” nhân tạo, mà nên phát triển dựa trên năng lực, tích lũy tự nhiên và điều kiện thị trường. SME đóng vai trò nền tảng trong nền kinh tế và cần được tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh để phát triển theo quy mô phù hợp. Trong khi các tỷ phú Trung Quốc giàu từ công nghệ và tiêu dùng, thì ở Việt Nam chủ yếu từ bất động sản, cho thấy doanh nghiệp lớn vẫn chưa thực sự vươn ra toàn cầu. Vì vậy, chính sách phát triển doanh nghiệp tư nhân cần được điều chỉnh, tập trung hỗ trợ SME bằng cách nâng cao năng suất, kỹ năng lao động, tăng sức mua trong nước, giảm thuế thu nhập cá nhân và kiểm soát hàng hóa nhập khẩu giá rẻ. Đã đến lúc cần “cứu nguy” cho các SME để đảm bảo phát triển bền vững.
Đổi mới để tạo khác biệt, không chạy theo số đông
Theo luật sư Nguyễn Tiến Lập, khu vực tư nhân có lợi thế hơn trong đổi mới sáng tạo nhờ hoạt động linh hoạt, dựa trên cảm hứng và ý chí cá nhân, trong khi khu vực công thường bị ràng buộc bởi quy trình cứng nhắc. Tuy nhiên, trong nghiên cứu cơ bản và công nghệ nền tảng, vai trò của Nhà nước là không thể thay thế do đòi hỏi nguồn lực đầu tư lớn và dài hạn. Do đó, đổi mới sáng tạo bền vững cần sự phối hợp công – tư, với Nhà nước đóng vai trò kiến tạo. Về chuyển đổi số và R&D, đây là xu hướng tất yếu, nhưng doanh nghiệp tư nhân cần tiếp cận chiến lược, tránh chạy theo phong trào. Nhà nước nên hỗ trợ bằng hành lang pháp lý, bảo vệ dữ liệu và sở hữu trí tuệ. Cuối cùng, đổi mới hiệu quả là tạo ra sự khác biệt, không nhất thiết phải vượt trội, mà phải có giá trị riêng.