Những dự án tiền số do người Việt khởi xướng giờ ra sao?

Vietstock - Những dự án tiền số do người Việt khởi xướng giờ ra sao?

Nghị quyết số 05, ban hành ngày 9/9/2025, đánh dấu việc thiết lập khung pháp lý đầu tiên cho thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam, mở đường thành lập sàn giao dịch tiền số cũng như những dự án crypto “made in Việt Nam”. Trên thực tế, cũng đã có không ít dự án tiền số do chính tay người Việt khởi xướng, tạo ra dấu ấn không nhỏ trên bản đồ blockchain toàn cầu.

Ngày 9/9, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa (tiền số) trong 5 năm, áp dụng cho cả tổ chức cung cấp dịch vụ, tổ chức phát hành lẫn nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Nghị quyết đánh dấu việc thiết lập khung pháp lý đầu tiên cho thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam, mở đường để thành lập sàn giao dịch tiền số cũng như những dự án crypto “made in Việt Nam”.

Với thời gian dài nằm trong “vùng xám pháp lý”, nhà đầu tư tiền số phải tìm đến các sàn giao dịch và các dự án, đồng coin từ nước ngoài. Nhưng trên thực tế, cũng có không ít dự án tiền số do chính tay người Việt khởi xướng, tạo ra dấu ấn không nhỏ trên bản đồ blockchain toàn cầu.

1. Axie null (2017)

Axie null là một trong những dự án blockchain do người Việt phát triển, có tầm ảnh hưởng lớn trên bản đồ tiền số thế giới. Dự án ra đời vào năm 2018 bởi Sky Mavis - một studio công nghệ trụ sở tại TPHCM. Người đứng đầu là CEO Nguyễn Thành Trung (sinh năm 1992), cùng các nhà đồng sáng lập là Aleksander Leonard Larsen, Tu Doan, Jeffrey Zirlin, và Andy Ho.

Giới chuyên môn đánh giá, Axie null là dự án tiên phong định hình mô hình GameFi "Play-to-Earn" (P2E) - nơi người chơi có thể kiếm được thu nhập là các đồng tiền mã hóa thông qua việc thu thập, lai tạo, chiến đấu và giao dịch các sinh vật có tên "Axies", vốn là các NFT (non-fungible token hay tài sản không thể thay thế).

Hệ sinh thái của Axie null được xây dựng trên nền tảng blockchain của Ethereum, với token quản trị AXS đã niêm yết trên nhiều sàn giao dịch lớn của thế giới. Vào giai đoạn bùng nổ năm 2021, AXS có giá tới hơn 150 USD/coin (11/10/2021), cũng là đỉnh cao nhất của đồng tiền số này.

Sau giai đoạn này, Axie null rơi vào giai đoạn khủng hoảng lớn. Nền kinh tế trong game vốn phụ thuộc vào token phần thưởng là SLP (Smooth Love Potion) đối mặt với tình trạng lạm phát nghiêm trọng. Thời hoàng kim năm 2021, 1 SLP có lúc lên giá tới hơn 0.33 USD, nhưng giá trị giờ đã rơi tới 99% so với mức đỉnh, hiện chỉ còn loanh quanh 0.002 USD/token. Token quản trị AXS cũng rớt giá thảm hại so với mức đỉnh, còn khoảng 2.58 USD, theo số liệu từ CoinMarketCap.

Để tồn tại, Sky Mavis đã buộc phải tái cấu trúc toàn diện, chuyển đổi mô hình sang "Play & Earn" (P&E) nhằm tập trung vào trải nghiệm và tính bền vững. Các sáng kiến như Axie null Foundation và Quỹ Kho bạc Cộng đồng đã được ra mắt để tăng quyền cho người nắm giữ AXS. Dù vậy, dự án vẫn đang đứng trước những thách thức lớn về việc thu hút lại người chơi, cạnh tranh gay gắt và khôi phục uy tín đã mất sau vụ Ronin Network - mạng blockchain của Sky Mavis - bị tấn công, gây thiệt hại 620 triệu USD vào tháng 3/2022.

2. Coin98 (2021)

Khác với Axie null , Coin98 (C98) là dự án crypto với 100% đội ngũ sáng lập là người Việt. 2 nhà sáng lập chính là Lê Thanh và Nguyễn Thế Vinh. Token C98 chính thức ra mắt vào tháng 7/2021, thông qua nền tảng phát hành của Binance.

Dự án tập trung xây dựng một hệ sinh thái DeFi (phi tập trung) với các sản phẩm cốt lõi như ví đa chuỗi Coin98 Super Wallet và sàn giao dịch Coin98 Exchange. Tầm nhìn dài hạn của đội ngũ là phát triển Coin98 thành một "siêu ứng dụng", đóng vai trò là cổng vào duy nhất cho người dùng tiếp cận thế giới Web3.

Về mặt phát triển, dự án vẫn đang trong đà mở rộng với việc liên tục bổ sung các tính năng mới như nền tảng huy động vốn Genesis Launch và tích hợp AI để nâng cao trải nghiệm người dùng.

Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực xây dựng sản phẩm, token C98 vẫn phải đối mặt với thực tế khắc nghiệt của thị trường. Sau khi đạt mức đỉnh gần 5.3 USD/token vào tháng 8/2021, giá trị của C98 đã sụt giảm rất sâu, hiện chỉ còn giao dịch quanh ngưỡng 0.05 USD/token.

Theo thông tin mới nhất, chỉ vài ngày sau khi Việt Nam chính thức ban hành nghị quyết thí điểm thị trường tài sản mã hóa, trang fanpage của Coin98 đã thông báo ngừng cung cấp dịch vụ cho công dân và người cư trú tại Việt Nam, đồng thời ngừng cập nhật các kênh cộng đồng tiếng Việt của Coin98.

3. TomoChain (2018) - Viction (2023)

TomoChain là một trong những dự án blockchain Layer-1 tiên phong tại Việt Nam, thành lập vào năm 2016 và ra mắt mainnet (mạng lưới chính thức) cho token chính là TOMO vào giữa tháng 12/2018. Dự án do tiến sĩ Vương Quang Long - chuyên gia kinh tế và blockchain - sáng lập cùng các cộng sự như Lê Hồ, Nguyễn Sỹ Thanh Sơn và Tùng Hoàng.

TOMO ra đời với mục tiêu giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng của Ethereum, từng đạt được những thành tựu lớn như lọt vào top 100 token có vốn hóa lớn trên thị trường crypto.

Tuy nhiên, cuộc cạnh tranh Layer-1 đã trở nên gay gắt hơn với sự trỗi dậy của Solana, Avalanche, và sự bùng nổ của các giải pháp Layer-2 trên Ethereum. Do vậy, vào cuối năm 2023, dự án đã có bước chuyển mình khi chính thức đổi tên thành Viction, cho phép hoán đổi token TOMO sang token VIC với tỷ lệ 1:1. Viction cũng được hậu thuẫn mạnh từ Ninety Eight - công ty mẹ của Coin98 - để mở rộng hệ sinh thái của mình.

Các nhà sáng lập cho biết, đây không đơn thuần chỉ là hình thức làm mới thương hiệu. Dù không có biến động nào về mặt kỹ thuật, việc đổi tên là cách để Tomochain rũ bỏ hình ảnh một "Layer-1 đa dụng" và xây dựng một câu chuyện mới, cho phép đội ngũ phát triển linh hoạt hơn trong việc định hình một bản sắc riêng.

Về thị giá, hiện tại đồng VIC đang được giao dịch quanh ngưỡng 0.23 USD/token - rơi mạnh so với vùng đỉnh 3.4 USD/token ghi nhận vào tháng 3/2021 (thời điểm còn là TOMO).

4. Kyber Network (2017)

Kyber Network là một trong những dự án DeFi lâu đời nhất do người Việt đồng sáng lập. Dự án thành hình vào năm 2017, chính thức mainnet trên mạng Ethereum vào tháng 2/2018. Các nhà sáng lập bao gồm Lưu Thế Lợi, Trần Huy Vũ (Victor Tran), và Yaron Velner.

Kyber Network hoạt động như một trung tâm thanh khoản (liquidity hub) phi tập trung, có khả năng tổng hợp thanh khoản từ nhiều nguồn khác nhau để cung cấp tỷ giá giao dịch tối ưu cho các ứng dụng phi tập trung, các sàn giao dịch khác và người dùng cuối. Tuy nhiên, dù là một “lão làng” trong lĩnh vực này, sự thống trị của Kyber Network cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các giao thức thế hệ mới với các mô hình hiệu quả hơn.

Về thị trường, token KNC được niêm yết trên nhiều sàn giao dịch, đạt đỉnh kỷ lục vào cuối tháng 4/2022, ở mức gần 5.6 USD/token. Tuy nhiên, giá trị hiện tại chỉ còn 0.38 USD/token - rơi hơn 93% so với đỉnh.

5. KardiaChain (2018)

KardiaChain được thành lập vào năm 2018 và ra mắt mainnet vào tháng 12/2020. Dự án do Trí Phạm (CEO) và Huy Nguyễn (CTO) sáng lập. Cả hai đều là những người Việt có kinh nghiệm làm việc trong các công ty công nghệ lớn ở nước ngoài.

Mô hình ban đầu của KardiaChain tập trung vào khả năng tương tác (interoperability) và cung cấp các giải pháp blockchain cho doanh nghiệp và chính phủ, đặc biệt là tại Việt Nam và các nước Đông Nam Á, nhằm ứng dụng blockchain vào các vấn đề thực tiễn. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy câu chuyện nghiệt ngã, khi giá token KAI từ mức đỉnh 0.16 USD vào tháng 4/2021 đã rớt mạnh, hiện chỉ còn giao dịch quanh 0.001 USD. Khối lượng giao dịch hàng ngày hiện cũng rất thấp, chỉ vài ngàn đến vài chục ngàn USD (so với hàng triệu USD thời hoàng kim).

Tháng 7/2025, KardiaChain đã chính thức thông báo về việc chuyển đổi thành KaiChain, với tầm nhìn mới là trở thành "lớp kinh tế có thể lập trình cho tương lai do AI cung cấp". Mạng lưới KardiaChain cũ đã chính thức ngừng hoạt động vào cuối tháng 7/2025 để nhường chỗ cho mạng lưới mới.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi cũng gặp nhiều thử thách, khi một số sàn giao dịch tiền mã hóa đã thông báo hủy niêm yết token KAI, làm dấy lên lo ngại về vấn đề thanh khoản cũng như sự nghi ngờ từ đối tác, cộng đồng, và nhà đầu tư.

6. AntEx (2021)

Dự án AntEx (token ANTEX) ra mắt vào tháng 9/2021, trở thành cái tên gây chú ý khi được ông Nguyễn Hòa Bình (Shark Bình) - Chủ tịch Tập đoàn NextTech - công khai rót vốn 2.5 triệu USD thông qua quỹ Next100Blockchain vào tháng 11 cùng năm.

AntEx được giới thiệu là một hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi) toàn diện, tập trung vào việc phát triển các cổng thanh toán và xây dựng một stablecoin được neo giá vào Đồng Việt Nam, có tên là VNDT. Shark Bình giữ vai trò cố vấn chiến lược.

Tuy nhiên, những gì còn lại của AntEx hiện tại là… tai tiếng. Sau khi niêm yết, token ANTEX bị bán tháo ồ ạt, sụt giảm tới 99% giá trị so với đỉnh vào tháng 11/2021. Hiện tại, thông tin về dự án AntEX - từ website đến mạng xã hội - đều đã biến mất. Cộng đồng nhà đầu tư phản ứng dữ dội. Nhiều người cáo buộc nhóm sáng lập và Shark Bình “lùa gà”, bởi chính Shark Bình cũng ngừng chia sẻ về dự án từ cuối năm 2021.

Tháng 3/2023, bất ngờ đổi thương hiệu thành Rabbit (token RAB) với tỷ lệ chuyển đổi 1,000 ANTEX = 1 RAB. Cộng đồng xem đây là nỗ lực "vẽ lại chart” của nhóm sáng lập, nhưng bất thành khi giá RAB cũng giảm 95% so với đỉnh. Quy đổi sang ANTEX, đồng tiền số này gần như đã mất hết giá trị.

Hải Âu