"Công - tư đồng kiến quốc"

Vietstock - "Công - tư đồng kiến quốc"

ViPEL - Mô hình Toàn cảnh Kinh tế Tư nhân Việt Nam đặt mục tiêu biến hợp tác công tư thành động lực then chốt cho phát triển quốc gia, hướng tới một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Ngày 11/09, Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tư nhân (Ban IV) công bố Mô hình Toàn cảnh Kinh tế Tư nhân Việt Nam (ViPEL), 1 trong 4 nhiệm vụ trọng tâm Thủ tướng giao nhằm kết nối toàn diện khu vực tư nhân với Nhà nước.

Tại phiên họp chuyên đề Ủy ban II sáng 29/09, bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban IV, đã trình bày về tầm nhìn “công - tư đồng kiến quốc” - mô hình trọng tâm của ViPEL. Đây là cách tiếp cận mới mẻ, chuyển từ “mạnh ai nấy làm” sang “cùng nhau hành động”, nhằm thúc đẩy khu vực tư nhân vươn lên vị thế xứng đáng trong phát triển đất nước. “Nhà nước không thể tự làm hết, doanh nghiệp tư nhân cũng không thể một mình. Nhưng nếu bắt tay nhau, Việt Nam sẽ có lợi thế cạnh tranh mới”, bà nhấn mạnh.

Theo bà Thủy, ViPEL không chỉ là một báo cáo hay sự kiện mà là kết quả của hàng chục cuộc hội ý giữa các nhà lãnh đạo doanh nghiệp và chuyên gia đầu ngành. Ý tưởng cốt lõi của mô hình là tạo ra một cơ chế mới chưa từng có trong pháp lý Việt Nam. Khác với mô hình PPP truyền thống chỉ giới hạn ở các dự án hạ tầng thu hồi vốn, “công - tư đồng kiến quốc” cho phép Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân cùng xác định mục tiêu, nguồn lực và trách nhiệm ngay từ đầu, công khai minh bạch, có cơ chế giám sát chung để tránh lợi ích nhóm.

“Trước nay chúng ta chỉ quen với PPP, chủ yếu áp dụng cho hạ tầng khi hai bên góp vốn, doanh nghiệp thu hồi vốn theo hợp đồng. Nhưng cách đó vẫn hẹp so với hình dung về "công - tư đồng kiến quốc", vốn hướng tới hợp tác sâu rộng hơn, gắn trách nhiệm và lợi ích chung ngay từ đầu”, bà nói.

Bên cạnh nguyên tắc minh bạch và cùng chia sẻ trách nhiệm, ViPEL còn đại diện cho 10 giá trị mới: Thủ tướng giao Ban IV làm cầu nối công - tư đặc thù; chuyển đổi tư duy từ “mạnh ai nấy làm” sang “đồng kiến tạo”; hướng tới thực thi thực chất Nghị quyết 68; triển khai theo 3 cấp (quốc gia, địa phương, cộng đồng) để huy động doanh nghiệp mọi quy mô, lĩnh vực; duy trì hoạt động thường xuyên; giám sát trực tiếp; khơi dậy tinh thần dấn thân vì vận nước; tôn vinh doanh nghiệp tiêu biểu; tôn vinh địa phương năng động; và kết nối nguồn lực, trong đó có Quỹ Phát triển Kinh tế tư nhân theo chỉ đạo của Thủ tướng.

ViPEL thiết kế cơ chế hành động nhanh với danh mục dự án trọng điểm gọi tắt ViPEL 20 - 200 - 2000. ViPEL 20 là chiến lược/dự án cấp quốc gia, tập trung vào hạ tầng, công nghiệp trọng yếu, công nghệ đột phá, nâng cao năng lực cốt lõi và định hình chuỗi giá trị. ViPEL 200 là dự án cấp địa phương, giải quyết điểm nghẽn về hạ tầng, logistics, nguồn nhân lực, phát huy lợi thế cạnh tranh và kết nối phát triển vùng. ViPEL 2000 là dự án cấp cơ sở, tạo việc làm, cải thiện đời sống, môi trường sống người dân, thúc đẩy mô hình kinh doanh bền vững có khả năng nhân rộng. Cách thiết kế này cho phép liên kết chặt chẽ: dự án cấp địa phương và cơ sở vừa gắn với dự án cấp quốc gia, vừa có thể độc lập để mở cơ hội cho doanh nghiệp nhiều quy mô, nhiều lĩnh vực.

Để bảo đảm hiệu quả, ViPEL áp dụng mô hình “Đàn Sếu Bay” - doanh nghiệp lớn dẫn dắt, tạo cơ hội cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi giá trị. Hệ thống chỉ số niềm tin kinh doanh (CEOCI) phản ánh kiến nghị từ cộng đồng doanh nghiệp và báo cáo trực tiếp Thủ tướng, giúp xử lý nhanh các vấn đề phát sinh. Đây cũng là lần đầu tiên doanh nghiệp tư nhân tham gia trực tiếp vào khâu thiết kế, giám sát và đo lường hiệu quả hợp tác công - tư.

Về tổ chức, ViPEL vận hành dưới Hội đồng Điều hành với thành phần lãnh đạo doanh nghiệp lớn và 4 ủy ban chuyên trách. Mỗi ủy ban tập trung một nhóm ngành trọng yếu, từ công nghệ mới nổi, hạ tầng, logistics, năng lượng mới, đến công nghiệp chế tạo, phát triển nguồn nhân lực, bán lẻ, thương mại điện tử, du lịch, chăm sóc sức khỏe… Danh sách nhân sự đứng đầu các ủy ban thể hiện sự hội tụ của nhiều lãnh đạo doanh nghiệp tiêu biểu như ông Trương Gia Bình (FPT), bà Nguyễn Thị Phương Thảo (Sovico), ông Don Lam (VinaCapital), ông Vũ Văn Tiền (Geleximco), bà Cao Thị Ngọc Dung (PNJ)... cùng nhiều doanh nhân nổi bật khác, qua đó củng cố vai trò dẫn dắt và bảo đảm tính đại diện cho các lĩnh vực kinh tế tư nhân.

Các hoạt động của ViPEL không chỉ diễn ra một lần mà duy trì thường xuyên: các ủy ban và nhóm công tác đánh giá dư địa phát triển ngành, xây dựng chiến lược và triển khai dự án trọng điểm; chương trình “Toàn cảnh Kinh tế Tư nhân” hằng năm sẽ đánh giá tổng thể kinh tế tư nhân, tổ chức đối thoại công - tư cấp cao, vinh danh doanh nhân, doanh nghiệp và địa phương điển hình, đồng thời kết nối Việt Nam với khu vực và quốc tế.

Bà Thủy nhấn mạnh 3 cam kết mà cả hai phía phải cùng chia sẻ, bao gồm trí tuệ - phải có tầm nhìn và sự tham gia thực chất; thời gian - vì đây là quá trình lâu dài, vận hành liên tục; và tài chính - để duy trì hoạt động giám sát, điều phối, đo lường hiệu quả. Chính sự hội tụ này mới tạo lực đẩy đủ mạnh để biến các nghị quyết của Trung ương, như Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, thành giá trị thực tiễn.

Ngày 10/10 tới, chương trình toàn cảnh ViPEL lần thứ nhất sẽ diễn ra tại Hà Nội. Buổi sáng các ủy ban làm việc với đối tác công - tư và cơ quan nhà nước, buổi chiều mô hình được giới thiệu chính thức trước lãnh đạo cấp cao kèm các cam kết hành động cụ thể. Đây được kỳ vọng là bước đi quan trọng để “công - tư đồng kiến quốc” không chỉ là khẩu hiệu mà trở thành thực tiễn vận hành, mở đường cho cơ chế mới minh bạch, hiệu quả hơn.

ViPEL cũng xác định rõ mục tiêu dài hạn đó là khuyến khích doanh nghiệp tư nhân đóng vai trò xứng đáng trong phát triển quốc gia, lan tỏa các giá trị xã hội như y tế cộng đồng, an sinh và liên kết vùng. Với định hướng này, “công - tư đồng kiến quốc” không chỉ giải quyết những vấn đề trước mắt mà còn đặt nền móng cho hợp tác lâu dài, bền vững, giúp Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu hùng cường, thịnh vượng.

* Định hình tiêu chí cho dự án trọng điểm thực thi “Công – Tư đồng kiến quốc”

Tử Kính