Biên lãi ròng chịu áp lực, ngân hàng tung sản phẩm gì để ứng phó?

Vietstock - Biên lãi ròng chịu áp lực, ngân hàng tung sản phẩm gì để ứng phó?

Tiền trong tài khoản thanh toán là nguồn vốn có chi phí thấp nhất đối với các ngân hàng, nên việc duy trì và gia tăng “nguồn lực vàng” này sẽ mang lại lợi thế trong cải thiện biên lãi ròng. Tuy nhiên, do lãi suất gần như không đáng kể, khách hàng thường không mặn mà với việc để ’tiền chết’ trong tài khoản thanh toán. Do vậy, buộc các ngân hàng tìm hướng đi mới nhằm giữ chân dòng tiền lưu lại trong tài khoản thanh toán lâu hơn.

Tạo động lực giữ CASA – xu hướng sản phẩm “lai” giữa tiết kiệm và thanh toán

Tiền trong tài khoản thanh toán hay còn là CASA - từ viết tắt của Current Account Savings Account, có nghĩa là tiền gửi không kỳ hạn. CASA hiện chỉ có mức lãi suất phổ biến khoảng 0.01-0.%/năm – tức gần như bằng 0. So với tiền gửi có kỳ hạn, CASA là loại vốn cực kỳ rẻ, giúp ngân hàng tiết giảm chi phí huy động, từ đó bảo vệ biên lãi ròng trong điều kiện không thể tăng lãi suất cho vay để kích thích nhu cầu vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, tiêu dùng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, việc giữ chân dòng tiền này lại không hề dễ dàng, bởi khách hàng thường không mặn mà với việc để “tiền chết” trong tài khoản thanh toán mà không sinh lợi đáng kể.

Để giải bài toán này, một số ngân hàng đang triển khai sản phẩm tài khoản thông minh – vừa cho phép chi tiêu linh hoạt, vừa tự động sinh lời. Đây là những sản phẩm “lai” giữa tài khoản thanh toán và tiết kiệm, nhằm khuyến khích khách hàng duy trì số dư lớn hơn trong tài khoản thanh toán.

Dù lợi suất tối đa của các sản phẩm này chỉ dao động trong khoảng 4–4.3%/năm – thấp hơn mặt bằng lãi suất huy động kỳ hạn dài – nhưng vẫn vượt trội so với tiết kiệm ngắn hạn và tiền gửi không kỳ hạn truyền thống. Nhờ đó, ngân hàng có thể duy trì biên lãi ròng ở mức hợp lý, trong khi khách hàng có thêm động lực giữ tiền trong tài khoản khi chưa có kế hoạch đầu tư cụ thể.

Ngoài lợi ích về chi phí vốn, khi khách hàng giữ tiền trong tài khoản thanh toán lâu hơn, ngân hàng còn có cơ hội gia tăng thu nhập ngoài lãi thông qua bán chéo sản phẩm đầu tư, bảo hiểm...thay vì chỉ dựa vào tín dụng truyền thống.

Techcombank (HM:TCB) dẫn đầu xu hướng

Tiên phong trong xu hướng này là Techcombank với “Sản phẩm sinh lời tự động 1.0”, ra mắt đầu năm 2024 và nâng cấp lên Sinh lời tự động 2.0 vào tháng 01/2025. Tính đến cuối quý 1/2025, số dư Auto Earnings đạt khoảng 38,000 tỷ đồng, tăng 22.7% so với đầu năm và tăng tới 280% so với cùng kỳ, với khoảng 3 triệu khách hàng đăng ký.

Sản phẩm hoạt động theo cơ chế là tài khoản thanh toán hưởng lãi suất cơ bản 0.05%/năm, còn phần số dư đăng ký duy trì sẽ được chuyển vào “ngăn sinh lời” với mức lãi suất lên tới 4.4%/năm. Ví dụ, với 50 triệu đồng được chuyển sang ngăn sinh lời trong 1 tháng, khách hàng có thể nhận được khoảng 51,370 đồng tiền lãi, tương đương hưởng lợi suất 1.23%/năm – cao gấp 25 lần so với việc để nguyên tiền trong tài khoản thanh toán thông thường.

Theo SSI (HM:SSI) Research, tỷ lệ CASA của Techcombank trong quý 1/2025 giảm xuống 35%, từ mức 37.4% của quý trước, do yếu tố mùa vụ dịp lễ Tết và một phần dòng tiền chuyển sang “ngăn sinh lời”. Tuy vậy, mức độ gắn bó với tài khoản thanh toán của khách hàng Techcombank vẫn cao, lên tới 93%, nhờ nền tảng ngân hàng số mạnh, miễn phí giao dịch và trải nghiệm người dùng tốt giúp Tecombank quản trị chi phí vốn tốt, từ đó NIM sẽ phục hồi dần trong nửa cuối năm 2025.

EVS Research cũng cho rằng, dù NIM trong những quý còn lại còn chịu áp lực, Techcombank sẽ kiểm soát đà giảm tốt hơn các ngân hàng khác và vẫn giữ được tỷ lệ này ở mức cao chủ yếu dựa vào quản trị tốt chi phí vốn nhờ phát huy lợi thế về CASA và sản phẩm sinh lời tự động đang cho thấy hiệu quả tích cực.

Cuộc đua lan rộng: VPBank (HM:VPB), LPBank, VIB (HM:VIB) nhập cuộc

Sau Techcombank, nhiều ngân hàng cũng tham gia vào đường đua tối ưu nguồn vốn “rẻ”.

VPBank ra mắt “Super sinh lời” vào giữa tháng 3/2025, áp dụng mức lợi suất cố định 3.5%/năm cho toàn bộ số dư. Khi khách hàng kích hoạt tính năng này, hệ thống sẽ tự động chuyển số dư vào “ngăn sinh lời” lúc 16h00 và trả lại gốc cùng lãi trước 9h sáng ngày làm việc tiếp theo – đảm bảo tính linh hoạt chi tiêu.

LPBank triển khai “Sinh lời Lộc Phát” cho tài khoản thanh toán toàn bộ số dư được sinh lời mỗi ngày. Phần tiền được chuyển vào ngăn sinh lời với lợi suất tối đa 4.5%/năm nếu duy trì liên tục từ 90 ngày trở lên.

VIB cung cấp sản phẩm “Siêu lợi suất” với cơ chế tương tự, yêu cầu ngưỡng tiêu chuẩn từ 10 triệu đồng hoặc 100 triệu đồng. Số tiền vượt ngưỡng tiêu chuẩn sẽ được tự động phân bổ sang tài khoản sinh lời với mức lãi suất lên tới 4.3%/năm, trong thời gian duy trì 61–90 ngày. Trong đó, số dư được đưa vào ngăn sinh lời là bội số của 1 triệu đồng.

Không chỉ lãi suất, cạnh tranh CASA giờ là cuộc đua công nghệ

Đằng sau các sản phẩm sinh lời thông minh là nền tảng ngân hàng số hiện đại, cho phép xử lý giao dịch tức thời. Việc tách bạch tài khoản thanh toán thành “ngăn sinh lời”, thiết lập các quy trình tự động phân bổ dòng tiền, ghi nhận và cộng lãi theo ngày… đòi hỏi ngân hàng phải đầu tư mạnh vào công nghệ lõi, dữ liệu và trải nghiệm người dùng.

Chính vì vậy, cuộc đua CASA trong thời gian tới sẽ không đơn thuần là cạnh tranh về lãi suất, mà còn là cuộc cạnh tranh về hạ tầng công nghệ, hệ sinh thái dịch vụ tài chính cá nhân và sự linh hoạt trong trải nghiệm số.

Khang Di