Giá đất hiếm leo thang không phanh

Vietstock - Giá đất hiếm leo thang không phanh

Giá đất hiếm đang tăng vọt, lan rộng ra cả những mặt hàng không bị Trung Quốc trực tiếp hạn chế, trong bối cảnh Mỹ tăng cường dự trữ các kim loại chiến lược dùng để sản xuất nam châm. Đáng chú ý, giá neodymium-praseodymium, một kim loại quan trọng trong sản xuất xe điện, đã chạm mức cao nhất kể từ năm 2023.

Đà tăng của giá kim loại đất hiếm đang bắt đầu lan sang các khoáng sản không nằm trong danh sách hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc, còn Mỹ tích trữ nguồn tài nguyên của mình giữa căng thẳng thương mại.

Theo nhà cung cấp dữ liệu Argus Media của Anh, tính đến 18/09, giá Dysprosium tại châu Âu, thị trường tham chiếu bên ngoài Trung Quốc, giao dịch ở mức 840 USD/kg, cao gấp 3 lần so với thời điểm trước khi Trung Quốc áp đặt các biện pháp hạn chế vào tháng 4.

Một loại đất hiếm khác là Terbium cũng chịu sự kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc, đã chạm mức 3,600 USD/kg tại châu Âu sau khi liên tục phá vỡ các kỷ lục về giá.

Gần đây, giá các loại đất hiếm nhẹ không nằm trong danh sách hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc như neodymium và praseodymium cũng tăng vọt. Hỗn hợp của hai nguyên tố này, được gọi là Neodymium-praseodymium (NdPr), là thành phần chính để sản xuất nam châm vĩnh cửu dùng trong động cơ ô tô và tuabin gió.

So với các loại đất hiếm trung bình và nặng, NdPr được sử dụng với khối lượng lớn hơn nhiều trong sản xuất nam châm. Do đó, việc giá NdPr tăng có thể kéo theo sự gia tăng chi phí trên diện rộng ở nhiều ngành công nghiệp.

Theo Argus Media, giá NdPr tại Trung Quốc đã tăng lên 90,850 USD/tấn vào cuối tháng 8, mức cao nhất kể từ tháng 3/2023, và hiện vẫn dao động quanh đỉnh trong gần 2.5 năm. Giá neodymium cũng trên đà đi lên, trong đó neodymium kim loại đã tăng gần 50% kể từ đầu tháng 6.

Giá đất hiếm nhẹ tăng khi Mỹ đang giữ lại nguồn cung của mình. Mặc dù chỉ sản xuất một lượng nhỏ đất hiếm trung bình và nặng, Mỹ lại có sản lượng đất hiếm nhẹ lớn hơn.

MP Materials, công ty khai thác các loại đất hiếm nhẹ như NdPr tại mỏ Mountain Pass ở California - mỏ đất hiếm duy nhất đang hoạt động tại Mỹ - vào tháng 4 cho biết họ đã ngừng xuất khẩu tinh quặng đất hiếm sang Trung Quốc. Tinh quặng đất hiếm là một sản phẩm trung gian, và động thái này được cho là “để đáp trả các biện pháp thuế quan và kiểm soát xuất khẩu trả đũa của Trung Quốc”.

Đầu tháng 9, công ty thông báo với Nikkei rằng họ sẽ ngừng hoàn toàn việc xuất khẩu sang Trung Quốc.

Vào tháng 7, MP Materials ký một thỏa thuận hợp tác với Bộ Quốc phòng Mỹ. Theo thỏa thuận này, Lầu Năm Góc có kế hoạch mua các sản phẩm NdPr của công ty với giá 110 USD/kg - gần gấp đôi giá thị trường tại thời điểm đó - và cam kết duy trì mức giá sàn này trong 10 năm.

Ông Ephrem Ravi, nhà phân tích cổ phiếu cấp cao về kim loại và khai khoáng tại Citigroup, cho biết việc Chính phủ Mỹ đảm bảo một mức giá sàn là điều hiếm thấy.

Theo Cục Khảo sát Địa chất Mỹ, Mỹ chiếm 12% sản lượng đất hiếm toàn cầu năm 2024.

Theo một thỏa thuận với Mỹ vào tháng 6, Bắc Kinh thông báo sẽ nới lỏng một số hạn chế xuất khẩu, và hoạt động xuất khẩu nam châm đất hiếm đã cho thấy dấu hiệu phục hồi. Tuy nhiên, vào cuối tháng 7, Trung Quốc lại ban hành các quy định siết chặt hơn nữa các hạn chế về tổng sản lượng đất hiếm được khai thác và tinh chế trong nước.

Mỹ, với năng lực tinh chế và xử lý đất hiếm còn hạn chế, thường xuất khẩu quặng thô và tinh quặng sang Trung Quốc, sau đó nhập khẩu lại các sản phẩm đã qua xử lý.

Bà Li Xuelian, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Marubeni của Nhật Bản, lưu ý rằng các hạn chế mới về tổng sản lượng của Trung Quốc cũng được áp dụng đối với cả nguyên liệu thô nhập khẩu.

“Các hạn chế về sản lượng đất hiếm tinh chế tại Trung Quốc cũng góp phần đẩy giá tăng”, bà Li nói.

Bà Ellie Saklatvala, Trưởng bộ phận thị trường kim loại toàn cầu tại Argus Media, cho biết việc xin giấy phép xuất khẩu tại Trung Quốc vẫn còn khó khăn, trong khi lượng hàng tồn kho của các doanh nghiệp tiêu thụ đang giảm dần.

Quốc An (Theo Asia Nikkei)