Học phí đại học và cơ sở giáo dục nghề dự kiến tăng 43%-93%, tác động trực tiếp đến CPI
Chính phủ đã đồng ý với phương án tăng học phí đại học và cơ sở giáo dục nghề từ năm học 2023-2024, theo lộ trình đã định từ năm 2021. Với các bậc học khác (mầm non, tiểu học, THPT), việc điều chỉnh học phí sẽ căn cứ theo điều kiện của địa phương nhưng không quá 7.5%/năm.
Do mức nền thấp, trần học phí năm học 2023-2024 tăng vọt 43-93% so với năm học hiện tại (2022-2023). Cụ thể, mức thu của năm nay vẫn giữ nguyên so với năm 2020-2021 do Chính phủ yêu cầu hoãn tăng học phí trong 2 năm liên tiếp để hỗ trợ người dân do ảnh hưởng của dịch COVID-19. Tuy nhiên, các năm học sau học phí vẫn sẽ tăng theo lộ trình (khoảng 12.5%/năm), dẫn đến mức tăng đột biến trong năm học tới.
Như vậy, khi mức thu học phí tăng cao vào kỳ nhập học tới, CPI cũng có thể sẽ tăng vọt, đặc biệt là vào cuối quý 3 và đầu quý 4. Theo ước tính của chúng tôi dựa theo thống kê từ các lần tăng trần học phí trong quá khứ, lần tăng này dự báo sẽ khiến giá dịch vụ giáo dục năm 2023 tăng 13.5% YoY, tác động trực tiếp làm CPI chung tăng 0.8 điểm phần trăm.
Giá điện nước sinh hoạt tăng nhẹ, không tác động nhiều đến CPI
Từ ngày 4/5/2023, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân lên mức 1,920.3732 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế VAT). Mức tăng này tương đương 3%, cũng là mức tăng tối đa theo quy định của Chính phủ. Mức tăng này được đánh giá là nhỏ và tác động trực tiếp không đáng kể lên chỉ số CPI. Dù vậy, tác động gián tiếp thông qua việc làm tăng chi phí sản xuất, khiến giá các loại hàng hoá, sản phẩm thiết yếu được đà tăng theo có thể có các tác động nhất định lên CPI và cần theo dõi thêm.
Dự kiến giá nước sạch tới đây sẽ tăng từ 5,059 đồng/m3 lên 8,326 đồng/m3 vào năm 2023 và tiếp tục tăng lên 9,100 đồng/m3 năm 2024. CPI sẽ tăng khoảng 0.17%, không có tác động lớn đến giá của các hàng hóa, dịch vụ có liên quan, không tác động đến thu nhập của người dân, đối tượng sử dụng nước sạch sinh hoạt vì tiền nước chỉ chiếm 0.72% tổng thu nhập và chi tiêu mỗi tháng của một hộ gia đình tại khu vực thành thị. Mức tăng giá nước dự kiến với nhóm sản xuất, kinh doanh dịch vụ là khoảng 20%, tác động không quá lớn đối với các hoạt động của doanh nghiệp.
Tổng kết, chúng tôi nâng dự báo lạm phát Việt Nam lên mức 4.4% trong năm 2023 (vẫn được kiểm soát tốt quanh ngưỡng 4-4.5%), chủ yếu do giá dịch vụ giáo dục tăng cao.
Biểu đồ 1. Biến động một số nhóm ngành, CPI bình quân (% YoY)
Bảng 1. Ước tính chỉ số CPI bình quân trong năm 2023
