Nền lãi suất có xu hướng tăng
Tăng lãi suất để bảo vệ tỷ giá
SBV đã công bố 2 lần điều chỉnh nâng lãi suất điều hành trong tháng 9 và tháng 10. Cụ thể, các mức lãi suất tái cấp vốn, tái chiết khấu, trần lãi suất huy động dưới 6 tháng tăng thêm 1% trong mỗi lần điều chỉnh.
Fed đã 6 lần điều chỉnh tăng lãi suất mục tiêu lên 4.0% và dự báo tiếp tục tăng trong tháng cuối năm và sang cả 2023, đồng USD tăng giá mạnh, gây áp lực lên tỷ giá trong nước, để kìm chế mức độ mất giá của VND (HM:VND), thì SBV có thể dùng dự trữ ngoại hối tuy nhiên dự trữ ngoại hối đã chạm ngưỡng an toàn 3 tháng nhập khẩu theo khuyến nghị của IMF, nên SBV đã cân nhắc nâng lãi suất điều hành để bảo vệ tỷ giá.
Lãi suất với VNindex có mối quan hệ ngược chiều
6T2007 - 2008: Lạm phát tăng mạnh 2 con số (đỉnh điểm CPI lên tới 23%), cùng với tác động của khủng hoảng tài chính toàn cầu khiến vấn đề lạm phát càng trở nên trầm trọng hơn, buộc SBV phải nâng lãi suất điều hành 4 lần từ 6.5 lên 15% để kìm hãm đà tăng của lạm phát. Trước động thái quyết liệt kiểm soát lạm phát về dưới ngưỡng 20%, và tình hình tài chính thế giới khó lường, thị trường chứng khoán đã giảm 70% giá trị từ 1100 xuống còn 315 điểm, mất khoảng 15 tỷ USD.
2009: Lạm phát hạ nhiệt, tháng 3/2009 Chính Phủ công bố gói kích cầu và gói hỗ trợ lãi suất 4% đối với các doanh nghiệp đi vay, đồng thời giãn và giảm thuế, kết hợp việc SBV giảm mạnh lãi suất chính sách xuống 7%, giúp VNindex phục hồi từ cuối tháng 3/2009 đến tháng 10/2009 từ 245 điểm lên 620 điểm tương ứng tăng 140%. Do gói kích cầu đã làm cho mức tăng trưởng tín dụng lên tới 38% YoY, tạo áp lực lên lạm phát giai đoạn sau, tháng 10/2009 SBV đã quyết định siết chặt tín dụng và thực hiện nâng lãi suất cơ bản từ 7% lên 8%, việc bất ngờ tăng lãi suất đã khiến thị trường đảo chiều giảm 20% từ 620 điểm xuống còn 495 điểm, kết thúc quá trình phục hồi của chỉ số.
2010 – 2011: Gói kích cầu chỉ mang lại kết quả ngắn hạn khi lạm phát tăng trở lại đạt 11.75% vượt chỉ tiêu kiểm soát lạm phát dưới 5% của Chính Phủ đề ra, từ tháng 10/2010 SBV liên tục nâng lãi suất điều hành tổng 6 lần từ 8% lên 15%. Xu hướng chính của thị trường là sụt giảm, đến cuối năm 2011 Vnindex giảm 32% từ 500 về 340 điểm.
2012 – 2019: SBV thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng khi lạm phát đã được kiềm chế, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, giúp phục hồi nền kinh tế, SBV quyết định 11 lần điều chỉnh hạ lãi suất điều hành từ 15% xuống 6.25% và duy trì ở mức thấp. VNindex đã tăng 170% từ 350 điểm lên 960 điểm.
2020 – 2021: Bối cảnh quốc tế và Việt Nam bị xáo trộn trước những diễn biến khó lường của dịch bệnh Covid 19, VNindex giảm mạnh 35% từ 960 xuống 650 điểm trong quý 1/2020. Để ứng phó với dịch bệnh và kích cầu tín dụng, SBV đã hạ lãi suất điều hành 3 lần liên tiếp trong tháng 3, tháng 5 và tháng 10/2020 từ 6.25% xuống còn 4% và duy trì nền lãi suất thấp, đồng thời giảm lãi suất cho vay, giãn nợ, cơ cấu lại nợ nhằm tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, từ đó giúp VNIndex phục hồi 130% từ 650 điểm lên 1525 – mốc đỉnh lịch sử của VNindex.
2022: Từ quý 2, mặt bằng lãi suất huy động tại các ngân hàng thương mại cũng đã bắt đầu có xu hướng tăng ở tất cả các kì hạn ngắn và dài khi các ngân hàng chịu nhiều áp lực từ thanh khoản (đã được trình bày trong báo cáo Vĩ Mô 2H/2022), mặc dù lãi suất điều hành phải tới tháng 9 mới bắt đầu tăng. Xu hướng chính của VNindex là giảm điểm, xét từ thời điểm bắt đầu nâng lãi suất điều hành đến hiện tại VNIndex đã giảm 20% từ 1210 xuống còn 950 điểm
Biểu đồ 1. Mối quan hệ giữa lãi suất & VNindex
Xem thêm tại đây