WTO có nữ tổng giám đốc đầu tiên trong lịch sử

Trong thông cáo báo chí, bà Okonjo-Iweala cho biết "vô cùng vinh dự" khi được lựa chọn làm người điều hành WTO và cam kết sẽ ưu tiên giải quyết với những thách thức về y tế và kinh tế do đại dịch Covid-19 gây ra trên toàn cầu. 

"Chúng ta cần một WTO vững mạnh để có thể nhanh chóng đưa nền kinh tế thế giới nhanh chóng phục hồi hoàn toàn khỏi những tàn phá của đại dịch Covid-19", bà Okonjo-Iweala nhấn mạnh. "Tôi mong được làm việc với các quốc gia thành viên để định hình và thực hiện chính sách ứng phó mà chúng ta cần để đưa nền kinh tế toàn cầu phát triển trở lại". 

"Tổ chức của chúng ta đang đối mặt với nhiều thách thức nhưng bằng cách hợp tác với nhau, chúng ta có thể đưa WTO trở thành một tổ chức mạnh hơn, nhanh nhạy hơn và thích nghi tốt hơn với hoàn cảnh thực tại", tân tổng giám đốc WTO nói thêm. 

Bà Okonjo-Iweala nhậm chức giữa giai đoạn đặc biệt khó khăn đối với WTO khi thời gian gần đây tổ chức này bị chỉ trích hoạt động không hiệu quả trên nhiều phương diện, như thất bại trong thúc đẩy đàm phán và điều chỉnh hành xử thương mại gây tranh cãi của Trung Quốc. WTO bị chỉ trích vì không can thiệp những hành vi vi phạm kinh tế nghiêm trọng Trung Quốc, khiến Mỹ đưa nước này vào danh sách các quốc gia thao túng tiền tệ và áp thuế hoặc đe dọa áp thuế lên hàng tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. 

Bên cạnh đó, một số chuyên gia cũng cho rằng Mỹ có thể đã vi phạm các quy định của WTO khi chính quyền của Tổng thống Donald Trump, với lý do an ninh quốc gia, đã đơn phương áp thuế quan lên thép và nhôm Trung Quốc vào năm 2018, theo Politico.

Việc bổ nhiệm bà Okonjo-Iweala vào vị trí lãnh đạo WTO diễn ra không lâu sau khi ông Joe Biden chính thức nhậm chức tổng thống Mỹ hôm 20/1. Trước đó, chính quyền của Tổng thống Trump từng ngăn chặn việc đề cử bà Okonjo-Iweala và dành sự ủng hộ cho một ứng viên khác là Yoo Myung-hee, Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc. Tuy nhiên, bà Yoo Myung-hee đã rút khỏi danh sách ứng cử đầu tháng này. Sau quyết định của bà Yoo, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ đã phát đi thông cáo thể hiện "sự ủng hộ mạnh mẽ" của chính quyền Biden dành cho bà Okonjo-Iweala.

"Bà Okonjo-Iweala có kiến thức sâu rộng về kinh tế và ngoại giao quốc tế với 25 năm làm việc cho Ngân hàng Thế giới (WB) và hai nhiệm kỳ giữ chức Bộ trưởng Tài chính Nigeria (nền kinh tế lớn nhất châu Phi)", tuyên bố ngày 5/2 của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ có đoạn viết. "Bà ấy được mọi người kính trọng nhờ khả năng lãnh đạo hiệu quả và kinh nghiệm dày dặn trong việc điều hành một tổ chức quốc tế lớn với số lượng thành viên đông đảo". 

Bà Okonjo-Iweala, 66 tuổi, là giáo sư kinh tế chuyên về phát triển quốc tế và từng giữ chức giám đốc điều hành vị trí số hai của WB. Ngoài 2 nhiệm kỳ làm Bộ trưởng Tài chính Nigeria, bà cũng từng là ngoại trưởng nước này trong một thời gian ngắn. Hiện bà có hai quốc tịch gồm Nigeria và Mỹ. 

WTO bắt đầu trống ghế tổng giám đốc vào tháng 5/2020 khi ông Roberto Azevêdo, quốc tịch Brazil, tuyên bố từ chức sớm hơn 1 năm trước khi nhiệm kỳ kết thúc. Bà Okonjo-Iweala sẽ chính thức tiếp quản vị trí này vào ngày 1/3 tới với nhiệm kỳ kéo dài tới tháng 8/2025. 

WTO được thành lập vào năm 1995 với mục tiêu giải quyết bất đồng thương mại, xây dựng luật lệ và thúc đẩy lưu thông hàng hóa, dịch vụ toàn cầu.