Vietstock - Thổ Nhĩ Kỳ quay ngoắt về chính sách tiền tệ, nâng lãi suất 650 điểm cơ bản
Ngân hàng Trung ương Thỗ Nhĩ Kỳ nâng mạnh lãi suất chuẩn từ 8.5% lên 15% trong ngày 22/06, khi cơ quan kinh tế mới của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan quyết định “quay xe” về chính sách tiền tệ.
NHTW cho biết họ sẽ dần dần thắt chặt chính sách tiền tệ cho tới khi bức tranh lạm phát cải thiện. Đợt nâng lãi suất 650 điểm cơ bản là đợt nâng đầu tiên của Thổ Nhĩ Kỳ kể từ tháng 3/2021, nhưng vẫn thấp hơn mức kỳ vọng 1,150 điểm cơ bản.
“Ủy ban quyết định thắt chặt tiền tệ nhằm kéo giảm lạm phát càng sớm càng tốt, đồng thời níu giữ kỳ vọng về lạm phát”, tân Thống đốc NHTW Thổ Nhĩ Kỳ, Hafize Gaye Erkan, cho biết trong tuyên bố.
Tuy nhiên, một số chuyên viên phân tích chỉ trích mức nâng lãi suất của NHTW là chưa đủ mạnh.
“Ôi, thật đáng thất vọng. Thế là chưa đủ”, Timothy Ash, Chiến lược gia tại BlueBay Asset Management, viết trong một báo cáo. Ông cho rằng NHTW Thỗ Nhĩ Kỳ cần nâng lãi suất nhanh hơn dù thị trường sẽ không thích điều này.
Đồng Lira của Thỗ Nhĩ Kỳ giảm giá mạnh, dao động ở mức 24.1 đổi 1 USD sau thông tin trên. Trước khi quyết định được công bố, đồng tiền này ở mức 23.54 đổi 1 USD.
|
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan
|
George Dyson, Chuyên viên phân tích cấp cao tại công ty tư vấn Control Risks, tin rằng NHTW sẽ nâng lãi suất lên ít nhất là 20%.
Bộ trưởng Tài chính Thổ Nhĩ Kỳ Mehmet Simsek “buộc phải cẩn trọng”, ông nói. “Tôi tin rằng ông ấy sợ sẽ châm ngòi cho cuộc khủng hoảng nợ khi ghìm cương kinh tế quá nhanh”.
Hamish Kinnear, Chuyên gia phân tích khu vực Trung Đông và Bắc Phi, cũng đồng tình với quan điểm này. “Đây là tín hiệu cho thấy vị tân Thống đốc muốn hành động cẩn thận để tránh xung đột với Tổng thống Erdogan”, Kinnear cho biết. Ở lần gần nhất mà NHTW tăng mạnh lãi suất, Tổng thống Erdogan đã sa thải Thống đốc NHTW.
Quay xe về chính sách
Thổ Nhĩ Kỳ đã dần hạ lãi suất chính sách từ 19% (cuối năm 2021) xuống 8.5% trong tháng 3/2023, ngay cả khi lạm phát tăng vọt 80% vào cuối năm 2022. Lạm phát đã hạ nhiệt xuống dưới 40% trong tháng 5/2023.
Các quan điểm kinh tế truyền thống cho rằng phải nâng lãi suất để kéo giảm lạm phát. Nhưng với Tổng thống Erdogan – người tự xưng là “kẻ thù” của lãi suất, điều này không đúng. Ông cho rằng giảm lãi suất là cách để kéo giảm lạm phát.
Kết quả là Thổ Nhĩ kỳ rơi vào cuộc khủng hoảng nghiêm trọng, khi đồng nội tệ rớt giá không phanh. Trong 5 năm qua, đồng Lira đã mất giá khoảng 80% so với USD và dự trữ ngoại tệ của Thổ Nhĩ Kỳ cũng ở mức rất thấp vì nước này bán ngoại tệ để hỗ trợ đồng Lira.
Vị kiến trúc sư đưa Thỗ Nhĩ Kỳ về lại với chính sách kinh tế chính thống là ông Simsek – Bộ trưởng Tài chính do ông Erdogan bổ nhiệm. Trước đó, ông từng giữ chức Phó Thủ tướng và Bộ trưởng Tài chính trong giai đoạn 2009-2018, và nhận được nhiều sự kính trọng từ phía nhà đầu tư. Sau nhiều năm gây sức ép lên NHTW, Tổng thống Erdogan dường như đã sẵn lòng để các quan chức phụ trách chính sách tiền tệ trở nên độc lập hơn, ít nhất là ở thời điểm này.
“Ông Erdogan phải chấp nhận rằng cơn đau ngắn hạn là cần thiết để vực dậy kinh tế”, ông Dyson cho biết. “Câu hỏi đặt ra là ông Erdogan sẽ chấp nhận để nỗi đau diễn ra trong bao lâu. Nếu áp lực xã hội trở nên quá lớn, ông ấy sẽ siết lại kiểm soát với ông Simsek”.
Vào giữa tháng 6/2023, ông Erdogan cho biết ông vẫn phản đối việc nâng lãi suất, nhưng cho biết sẽ làm theo quyết định của ông Simsek để kéo giảm lạm phát.
Vũ Hạo (Theo CNBC)
