Vietstock - Sức nóng của lạm phát và động thái cứng rắn từ các NHTW
Xung đột Nga-Ukraine đang đẩy các NHTW vào tình thế tiến thoái lưỡng nan: Liệu họ nên hỗ trợ cho đà hồi phục kinh tế hay chống chọi với đà tăng vọt của lạm phát?
Chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine đã đẩy giá năng lượng, nhiên liệu, thực phẩm và kim loại tăng mạnh ngay khi nhiều quốc gia vốn đã ghi nhận mức lạm phát rất cao trước đó.
Theo số liệu sơ bộ vừa công bố trong ngày 01/04, lạm phát tổng thể của châu Âu ở mức 7.5% trong tháng 3/2022. Đây là mức lạm phát cao kỷ lục và cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB). Trong khi đó, lạm phát tiêu dùng tại Mỹ ghi nhận mức tăng mạnh nhất trong 40 năm với 7.9% trong tháng 2/2022. Ở Anh, lạm phát tiêu dùng ở mức 6.2%, cao nhất trong 30 năm. Tại Thổ Nhĩ kỳ và Argentina, lạm phát tháng 2 thậm chí vượt mốc 50%.
|
*lạm phát tại Eurozone là lạm phát tháng 3/2022
|
Một số chuyên gia kinh tế lo ngại nếu xu hướng này tiếp diễn, nền kinh tế - vốn đang chịu hàng loạt khó khăn từ đại dịch và xung đột Nga-Ukraine - có thể rơi vào suy thoái.
Các NHTW đẩy mạnh kiểm soát lạm phát
Cảm thấy “hơi nóng” từ lạm phát, hàng loạt NHTW bắt đầu đưa ra các động thái cứng rắn nhằm kìm hãm “cơn bão” giá cả.
Trong tháng 3, Fed đã nâng lãi suất lần đầu tiên trong hơn 3 năm, đồng thời dự báo nâng thêm 6 lần trong phần còn lại của năm 2022. Tại một sự kiện khác sau cuộc họp chính sách, Chủ tịch Fed Jerome Powell thừa nhận lạm phát đang ở mức quá cao và cần phải đưa ra động thái cứng rắn để kìm hãm lại . Theo đó, Fed sẵn sàng làm bất cứ điều gì phải làm để hạ nhiệt lạm phát, thậm chí còn báo hiệu sẵn sàng nâng lãi suất 0.5 điểm phần trăm tại cuộc họp sắp tới.
Trong khi đó, NHTW Anh đã liên tiếp nâng lãi suất tại 3 cuộc họp chính sách , cho rằng lạm phát có thể vượt mốc 8% vào cuối năm 2022. Tại châu Âu, NHTW bất ngờ cho biết có thể kết thúc chương trình mua trái phiếu vào tháng 9/2022, mở đường cho đợt nâng lãi suất đầu tiên kể từ năm 2011.
Các NHTW ở Hàn Quốc, New Zealand và Singapore cũng đã bắt đầu quá trình nâng lãi suất để kìm hãm lạm phát, đồng thời báo hiệu sẽ thắt chặt nhiều hơn nữa. Hiện Australia giữ nguyên lãi suất trong tháng 3/2022, nhưng nhà đầu tư dự báo họ sẽ bắt đầu nâng lãi suất trong vài tháng tới. NHTW Hồng Kông và Đài Loan cũng nâng lãi suất trở lại.
Các NHTW khác ở châu Á có thể phải bước vào chu kỳ thắt chặt ngay khi nền kinh tế của họ đang suy yếu. Philippines và Ấn Độ đang gặp khó khăn trước đà tăng của lạm phát và triển vọng bi quan về tăng trưởng. Thái Lan chứng kiến lạm phát tăng mạnh ngay khi doanh thu du lịch từ Nga và Trung Quốc có thể bốc hơi.
Tuy nhiên, một số nơi khác ở châu Á, các ngân hàng trung ương cảm thấy ít áp lực hơn trong việc tăng lãi suất. Chẳng hạn, các nhà hoạch định chính sách ở Trung Quốc và Nhật Bản có thể sẽ không sớm thắt chặt chính sách tiền tệ. Lạm phát ở hai nước này vẫn ở mức thấp, cho phép ngân hàng trung ương của họ tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng.
Đối phó với sự bất ổn
Klaas Knot, thành viên tại NHTW châu Âu và là Thống đốc của NHTW Hà Lan thừa nhận đang đối mặt với một môi trường rất phức tạp và bất ổn.
Hiện nay, thế khó của các NHTW là phải cố gắng kiểm soát đà tăng của giá cả mà không gây cản trở đà hồi phục của nền kinh tế. Cuộc chiến tại Ukraine có thể làm GDP toàn cầu giảm hơn 1 điểm phần trăm trong năm 2022, đồng thời thúc đẩy lạm phát thế giới tăng thêm 2.5 điểm phần trăm, theo ước tính của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) trong tuần trước.
“Các NHTW cần phải hành động cứng rắn với lạm phát, nhưng họ sẽ làm gì để ứng phó với đà giảm tốc của nền kinh tế? Họ đâu thể cùng lúc giải quyết cả hai vấn đề”, Panicos Demetriades, cựu thành viên thuộc NHTW châu Âu, cho hay.
Các cú sốc kinh tế gần đây đã làm gia tăng rủi ro các công ty và người tiêu dùng kỳ vọng lạm phát tiếp tục ở mức cao, ông Knot cho biết. Điều này có khả năng củng cố thêm cho vòng xoay giá cả khi các doanh nghiệp phải nâng giá bán và người lao động yêu cầu lương cao hơn để bù đắp cho đà tăng của giá cả.
“Đặc biệt trong những tình huống như thế này, quan trọng là NHTW không nên làm tăng sự bất ổn mà nên đóng vai trò là một nhân tố có thể dự báo trước và nêu rõ cam kết kiểm soát lạm phát”, ông nói.
“Xét tới mức độ bất ổn cực độ hiện nay, hành động khôn ngoan lúc này là phải duy trì tâm thế cởi mở và chờ xem mọi thứ diễn ra như thế nào”, Robert Holzmann, thành viên thuộc ECB và Thống đốc của NHTW Áo, cho hay. Ông nhận định điều quan trọng là phải trở về lập trường chính sách tiền tệ trung lập hơn và lãi suất cao hơn. Tuy nhiên, NHTW Áo phải triển khai theo trình tự từng bước.
Vũ Hạo
