Ông Powell có thể bác kỳ vọng cắt giảm lãi suất tại Jackson Hole vì lạm phát chưa hạ nhiệt
Investing.com - Quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 1/8 về việc cách chức bà Erika McEntarfer – người đứng đầu Cục Thống kê Lao động (BLS) – đã dấy lên những lo ngại sâu sắc về tính độc lập và độ tin cậy của dữ liệu thống kê tại Mỹ.
Động thái trên diễn ra sau khi BLS công bố báo cáo việc làm tháng 7 chỉ ghi nhận 73.000 việc làm mới – thấp hơn nhiều so với kỳ vọng, đồng thời điều chỉnh giảm số liệu hai tháng trước đó. Ông Trump cáo buộc BLS "bóp méo" dữ liệu nhằm gây bất lợi cho ông và đảng Cộng hòa, dù không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào.
Các chuyên gia kinh tế và giới hoạch định chính sách ngay lập tức lên tiếng cảnh báo rằng quyết định này có thể làm suy giảm lòng tin vào dữ liệu chính phủ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình ra quyết định của cả khu vực công và tư. Heather Long – kinh tế trưởng của NFCU – gọi đây là hành động "chưa từng có tiền lệ", tiềm ẩn nguy cơ làm mất uy tín một trong những cơ quan thống kê chuyên sâu và độc lập hàng đầu thế giới.
Dữ liệu do BLS công bố có vai trò then chốt trong việc định hướng chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Chủ tịch Fed Jerome Powell từng nhấn mạnh rằng độ chính xác của số liệu không chỉ quan trọng với ngân hàng trung ương mà còn với toàn nền kinh tế. Việc chính trị can thiệp vào quy trình thống kê – dù trực tiếp hay gián tiếp – có thể khiến thị trường toàn cầu chịu tác động nặng nề.
Một số chuyên gia lo ngại ông Trump có thể tiếp tục can thiệp vào các định chế độc lập khác, như Fed – nơi ông nhiều lần gây áp lực giảm lãi suất nhưng không thành công. Trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ đang đối mặt với tăng trưởng chậm lại và lạm phát leo thang, rủi ro chính trị hóa dữ liệu càng khiến nhà đầu tư bất an.
Dù lãnh đạo BLS không có quyền thao túng dữ liệu, nhưng việc thay đổi người đứng đầu có thể mở đường cho những điều chỉnh về phương pháp luận – vốn mang tính phán đoán chuyên môn – để định hình kết quả theo hướng phục vụ mục tiêu chính trị. Katharine Abraham, cựu lãnh đạo BLS, cảnh báo rằng "một người hiểu hệ thống đủ sâu hoàn toàn có thể tác động ngầm vào số liệu".
Bài học từ Hy Lạp và Argentina cho thấy việc bóp méo dữ liệu thống kê không chỉ gây tổn thất uy tín quốc gia mà còn dẫn đến khủng hoảng kinh tế. Năm 2007, chính phủ Argentina từng công bố số liệu lạm phát không trung thực sau khi sa thải chuyên gia độc lập – khiến niềm tin sụp đổ và dẫn tới khủng hoảng nợ. Tại Hy Lạp, hành vi báo cáo thiếu thâm hụt ngân sách đã góp phần châm ngòi cho cuộc khủng hoảng nợ kéo dài nhiều năm.
Dù còn quá sớm để kết luận Mỹ sẽ lặp lại vết xe đổ đó, các chuyên gia cho rằng việc sa thải lãnh đạo BLS là dấu hiệu đáng lo ngại. Cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen khẳng định: "Đó là điều bạn không bao giờ nghĩ sẽ xảy ra tại một quốc gia phát triển hàng đầu". Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Rand Paul đặt câu hỏi liệu việc loại bỏ người đứng đầu cơ quan thống kê có thực sự giúp cải thiện chất lượng dữ liệu, hay chỉ càng làm gia tăng nghi ngờ về tính khách quan của số liệu trong tương lai.