Nỗ lực của các ngân hàng trung ương nhằm kiềm chế lạm phát bằng cách tăng lãi suất đã gây ra tình trạng hỗn loạn trong lĩnh vực ngân hàng. OECD kêu gọi tiếp tục tăng lãi suất
Trong một tuyên bố mới nhất, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) lại lên tiếng kêu gọi các ngân hàng trung ương cần tiếp tục thúc đẩy việc tăng lãi suất.
Báo cáo mới nhất về nền kinh tế thế giới được công bố vào tuần trước (17/3), OECD nâng dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2023 từ mức 2,2% trong báo cáo hồi tháng 11 năm ngoái lên 2,6%, đồng thời nhận định lạm phát toàn phần sẽ yếu hơn ở nhiều quốc gia.
Mặc dù vậy, OECD cũng cảnh báo rằng tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ vẫn ở dưới mức xu hướng trong cả năm nay và năm tới, đồng thời đối mặt với nhiều thách thức. Đáng chú ý là việc áp lực giá cả sẽ mạnh hơn so với dự kiến trong bối cảnh chi phí dịch vụ tăng cao, lợi nhuận cao trong một số lĩnh vực, và sự thắt chặt của thị trường lao động.
Do vậy, theo chuyên gia Kinh tế trưởng Alvaro Pereira của OECD “Chính sách tiền tệ cần tiếp tục đóng vai trò hạn chế đà tăng giá cả, cho đến khi có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy áp lực lạm phát cơ bản được hạ thấp một cách bền vững. Việc tăng lãi suất hơn nữa vẫn là việc cần thiết ở nhiều nền kinh tế, bao gồm cả Mỹ và Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone)”.
Các chuyên gia của OECD cũng nhấn mạnh rằng, cuộc chiến kiềm chế lạm phát của thế giới còn lâu mới khép lại, bất chấp những lo ngại rằng việc thắt chặt chính sách tiền tệ quá nhanh và quá mạnh tay của các ngân hàng trung ương đã góp phần dẫn đến cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực ngân hàng.
OECD dự báo, mặc dù lạm phát có thể sẽ điều chỉnh “dần dần” trong năm nay và năm tới, nhưng nó có thể vẫn cao hơn mức mục tiêu của ngân hàng trung ương cho đến nửa cuối năm 2024. Lạm phát cơ bản ở các nền kinh tế tiên tiến G20 được dự báo ở mức trung bình 4% trong năm 2023 và 2,5% vào năm 2024.
Quyết tâm kiềm chế lạm phát
ECB là ngân hàng trung ương lớn đầu tiên đưa ra quyết định bằng một đợt tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm trong cuộc họp chính sách hôm thứ Năm tuần trước. Chủ tịch Christine Lagarde và các nhà hoạch định chính sách của ECB đã không đưa ra bất kỳ thông tin nào về mức lãi suất đỉnh dự kiến sẽ hướng tới. Các quan chức ECB chỉ cho biết, sẽ cố gắng đảm bảo cả hai nhiệm vụ: kiềm chế giá cả và duy trì sự ổn định tài chính.
Theo chuyên gia Eiko Sievert tại cơ quan xếp hạng tín nhiệm Scope, động thái này phản ánh “quyết tâm kiềm chế áp lực lạm phát dai dẳng” của ECB. Tuy nhiên, ông vẫn dự báo tốc độ tăng lãi suất có thể sẽ chậm lại đáng kể trong năm nay.
Chia sẻ quan điểm trên, Frederik Ducrozet, nhà kinh tế học tại Pictet Wealth Management nhận định, quyết định của ECB để ngỏ cho cả hai lựa chọn. Ông nói: “Nếu sự hoảng loạn giảm bớt, ECB có thể sẽ tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ trong thời gian dài”. Tuy nhiên, nếu cuộc khủng hoảng trong ngành ngân hàng vẫn tiếp diễn, “ECB sẽ không ngần ngại can thiệp, nhanh chóng và mạnh dạn, nếu nhận thấy sự ổn định của hệ thống tài chính đang bị đe dọa”.
Những động thái thận trọng nhiều khả năng cũng sẽ được đưa ra bởi các ngân hàng trung ương lớn khác.
Thị trường trái phiếu hiện đã đặt cược vào khả năng mức lãi suất đỉnh của Fed, ECB, BoE hay các ngân hàng trung ương khác sẽ thấp hơn so với dự kiến hồi đầu tháng.
Khủng hoảng ngân hàng khiến thị trường hoài nghi về các đợt tăng lãi suất
Hồi năm 2006, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã tiến hành một loạt các biện pháp thắt chặt chính sách tiền tệ, đưa lãi suất cơ bản từ 1% lên 5,25%, nhằm hạ nhiệt nền kinh tế đang bùng nổ. Thế nhưng, chỉ hai năm sau đó, các nỗ lực này đã kết thúc bằng một cuộc khủng hoảng tài chính lớn.
Những gì tương tự cũng đang diễn ra khi kể từ năm ngoái đến nay Fed đã liên tục nâng lãi suất để ứng phó với tỷ lệ lạm phát ở mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Những động thái tương tự cũng được triển khai bởi Ngân hàng Trung ương Anh (BoE), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và nhiều ngân hàng trung ương khác trên thế giới.
Tuy nhiên, các nhà phân tích đã nhanh chóng thay đổi dự báo về các đợt tăng lãi suất sau khi một loạt sự cố xảy ra trong ngành ngân hàng, từ vụ sụp đổ của ba ngân hàng khu vực tại Mỹ, cho tới việc Credit Suisse – gã khổng lồ trong ngành ngân hàng thế giới của Thụy Sỹ, rơi vào khủng hoảng và bị đối thủ UBS mua lại.
Theo Bloomberg, những biến động trong ngành ngân hàng và thị trường vốn đang khiến tâm lý hoài nghi của giới đầu tư gia tăng và các ngân hàng trung ương ngày càng gặp nhiều khó khăn hơn trong việc đưa ra động thái chính sách tiếp theo. Lạm phát tại nhiều nước vẫn vượt xa mức mục tiêu, và một số dữ liệu kinh tế gần đây đều không đạt kết quả như dự kiến, đòi hỏi việc tiếp tục tăng lãi suất.
Ở chiều ngược lại, việc tiếp tục tăng lãi suất có thể khiến cuộc khủng hoảng trong ngành ngân hàng trở nên trầm trọng hơn. Và những vụ việc tương tự hoàn toàn có thể tái diễn khi chính sách tiền tệ tiếp tục bị thắt chặt.
