Theo các chuyên gia, là một trong những khu vực dễ bị tổn thương nhất do biến đổi khí hậu, các nước Đông Nam Á cần chủ động hơn nữa trong việc tìm cách thích nghi cùng với cải thiện khả năng dự báo để có thể hành động ứng phó với nắng nóng. Những tuần gần đây, nắng nóng kỷ lục đã bao trùm khắp các quốc gia khu vực Đông Nam Á với nền nhiệt tại nhiều nơi của Thái Lan, Singapore, Myanmar, Lào, Campuchia và Việt Nam thường xuyên ở trên mức 40 độ C trong khoảng thời gian dài bất thường.
Cuối tháng 4, Thái Lan đã chứng kiến ngày nóng nhất trong lịch sử với mức nhiệt 45,4 độ C. Thậm chí, nhiệt độ cảm nhận thực tế lên tới trên 46 độ C - mức nhiệt được coi là cực đoan và đe dọa đến tính mạng của bất kỳ ai, kể cả những người đã quen với kiểu thời tiết nắng nóng gay gắt kết hợp độ ẩm cao - trong 20 ngày của tháng 4 và ít nhất 10 ngày trong tháng 5.
Myanmar cũng đã hứng chịu 12 ngày nắng nóng khắc nghiệt trong tháng 4. Sau đó, cơn bão Mocha đổ bộ đã xoa dịu bầu không khí nhưng đến ngày ngày 31/5, thị trấn Hkamti ở miền Tây Myanmar ghi nhận mức nhiệt 42,3 độ C, cao nhất trong 58 năm qua.
Quốc đảo Singapore cũng đã trải qua ngày nắng nóng nhất trong 40 năm khi nhiệt độ ngày 13/5 lên tới 37 độ C, cao nhất kể từ tháng 4/1983. Lào ghi nhận mức nhiệt kỷ lục 43,5 độ C trong 2 ngày liên tiếp của tháng 5. Tình trạng nắng nóng kéo dài cũng xảy ra ở Campuchia và Malaysia trong tháng 4 và 5 vừa qua.
Ở Việt Nam, theo dữ liệu của nhà khí hậu học Maximiliano Herrera, mức nhiệt cao kỷ lục 44,2 độ C cũng đã được ghi nhận vào đầu tháng 5. Ngày 1/6, Việt Nam cũng trải qua ngày tháng 6 nóng nhất từ trước đến nay với mức nhiệt 43,8 độ C.
Dữ liệu của cơ quan theo dõi biến đổi khí hậu Copernicus thuộc Liên minh châu Âu (EU) còn cho thấy trong thời gian từ đầu tháng 4 đến cuối tháng 5 vừa qua, 6 quốc gia Đông Nam Á đã ghi nhận các mức nhiệt cảm nhận thực tế khoảng 40 độ C mỗi ngày - cao hơn ngưỡng nhiệt độ được cho là nguy hiểm, nhất là đối với những người có bệnh nền hoặc những người chưa thích nghi với tình trạng nắng nóng cực đoan.
Tổ chức hợp tác quốc tế chuyên nghiên cứu về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu World Weather Attribution cũng cho rằng đợt nắng nóng tháng 4 ở Đông Nam Á là sự kiện 200 năm mới có 1 lần mà "hầu như không thể xảy ra" nếu không có biến đổi khí hậu do con người gây ra.
Các nhà khoa học nhận định tình trạng nắng nóng gay gắt như thiêu đốt ở Đông Nam Á thời gian qua đã trở nên nguy hiểm hơn do độ ẩm cao, khiến cơ thể khó hạ nhiệt, gây ra các triệu chứng như say nắng, kiệt sức, có thể đe dọa tính mạng, nhất là những người mắc bệnh về tim, thận, tiểu đường, phụ nữ có thai.
Nắng nóng tác động trực tiếp tới những người lao động làm việc ngoài trời, lao động phi chính thức, đe dọa sinh kế vốn bấp bênh của những người dễ bị tổn thương.
Nắng nóng còn gây hạn hán, tàn phá mùa màng, góp phần gây hỏa hoạn, cháy rừng, phá hủy cơ sở hạ tầng, đường sá… Nắng nóng cực đoan kéo dài đã khiến việc đảm bảo nguồn cung ứng điện năng tại các nước Đông Nam Á đối mặt thách thức lớn. Một số nước đã phải cắt điện luân phiên hoặc giới hạn cung ứng điện cho sản xuất để đảm bảo nguồn cung điện.
Bên cạnh đó, nắng nóng cũng khiến nhu cầu dùng nước tăng cao, dẫn đến tình trạng thiếu nước sinh hoạt cũng như hoạt động sản xuất.
Mặc dù các nước đã nhanh chóng triển khai các biện pháp ứng phó tức thời nhưng hiện tượng nóng lên toàn cầu, được cho là nguyên nhân khiến các đợt sóng nhiệt xảy ra thường xuyên hơn, đang làm trầm trọng thêm các hình thái thời tiết bất lợi nếu các chính phủ không có những hành động quyết liệt để đảo ngược xu hướng này.
Vì vậy, giới chuyên gia cho rằng các nước Đông Nam Á, một trong những khu vực dễ bị tổn thương nhất trước tình trạng biến đổi khí hậu, cần chủ động hơn nữa trong việc tìm cách thích nghi, cải thiện khả năng dự báo để có thể hành động ứng phó sớm nhằm tránh thiệt hại do nắng nóng gây ra./.
