Vietstock - Đừng lao vào thị trường chứng khoán như con thiêu thân
Thị trường có vô số nhà đầu tư và mỗi người sẽ trang bị phương pháp đầu tư riêng. Cũng có không ít nhà đầu tư hỏi rằng 'Nếu ai cũng có phương pháp như thế, ai cũng thắng, cũng lời thì ai sẽ là người thua?' Câu hỏi này tưởng chừng như vô nghĩa nhưng thực chất lại rất đáng để chúng ta suy ngẫm.
Câu chuyện bắt gà tây
Tôi lấy một ví dụ vui để bạn có thể dễ dàng hình dung về tâm lý của nhà đầu tư khi tham gia thị trường chứng khoán.
Chuyện kể về cuộc đua bắt gà tây của 3 chàng trai, 3 người cùng với những dụng cụ săn bắt giống nhau, cùng một người hướng dẫn và cùng trong một khu rừng.
Người thứ nhất, anh ta luôn tự cho là giỏi, nên bỏ qua hết kinh nghiệm của những người đi trước. Anh ta bước vào cuộc đua với sự tự tin sẽ là người chiến thắng. Nhưng cuối cùng, vì bỏ qua lời người hướng dẫn, anh ta vô tình đến nơi được cảnh báo là có thú dữ, kết cục, không những không bắt được gà tây mà còn trở về trong bộ dạng vô cùng thảm hại.
Người thứ 2, anh ta đã có sự chuẩn bị, cùng với sự hướng dẫn của bậc tiền bối, anh ta săn bắt ở những nơi đúng quy định. Kết quả, anh ta bẫy được rất nhiều gà, 1 con, 2 con, rồi 5 con, 7 con, số gà cứ liên tục tăng lên như thế. Anh ta chờ đợi gà sẽ vào thêm, vào thêm nữa cùng với hy vọng bản thân sẽ là người thắng cuộc. Những tưởng với sự thuận lợi như vậy, anh ta sẽ đem về thành quả rất lớn, nhưng sự thật không phải thế. Có những lúc, số gà trong lồng lên đến 9 con nhưng vì không thể kiềm chế được lòng tham, anh ta chờ đợi đến một con số cao hơn, trong khi thóc để dẫn dụ gà đã sắp hết. Anh ta cứ chờ đợi, trong khi số gà ăn hết thóc và cứ ra khỏi lồng. Anh ta lại chờ chúng quay lại, được 9 con trở lại sẽ sập bẫy đi về. Nhưng số gà cứ vơi dần, vơi dần, đến khi trong lồng chỉ còn 1 con, anh mới chợt nhận ra thóc đã hết, gà cũng không quay trở lại. Cuối cùng, anh ta trở về với 1 con gà trong bộ dạng vô cùng tiếc nuối.
Anh chàng thứ 3 có vẻ khá từ tốn, anh ghi chú lại hết những kinh nghiệm được chia sẻ. Trước khi bắt đầu cuộc đua, anh nói với người bạn bên cạnh rằng anh sẽ trở về với 5 con gà tây. Khi anh nói ra câu đó, mọi người xung quanh đều rất ngạc nhiên, đặc biệt là 2 đối thủ, họ tỏ rõ sự tự tin sẽ chiến thắng anh trong cuộc đua này. Nhưng anh đã bỏ qua hết những cử chỉ, điệu bộ của những người xung quanh và bắt đầu cuộc đua. Anh bước vào khu rừng với đầy đủ dụng cụ và những điều anh tích lũy được. Kết quả, anh trở về với 5 con gà tây trong sự thỏa mãn, hân hoan. Số thóc để bẫy gà vẫn còn rất nhiều, nếu như tiếp tục, có thể, anh sẽ bẫy được nhiều hơn thế, nhưng có lẽ số 5 đã đủ kỳ vọng và anh quyết định trở về như lời nói ban đầu.
Bạn có thấy bản thân trong câu chuyện trên?
Một ví dụ vui nhưng có lẽ đã phần nào nói lên tâm lý của nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường chứng khoán.
Người thứ nhất, giống như một con thiêu thân, lao vào thị trường mà không hề có sự chuẩn bị bất cứ thứ gì. Kết quả, vì “ sai người, sai thời điểm” mà “tiền mất tật mang”.
Người thứ hai, cũng chỉ vì không kiềm chế được lòng tham, không đặt những điểm dừng để rồi càng lún càng sâu, kết cục lại ân hận, hối tiếc.
Có thể anh chàng thứ ba là biểu tượng của những nhà đầu tư thành công trên thị trường. Bên cạnh phương pháp được trang bị từ trước, họ có tâm lý khá vững vàng, luôn đặt những ngưỡng kỳ vọng và kỷ luật với nó.
Kiểm soát tâm lý khi tham gia đầu tư
Ai cũng có thể học được phương pháp đầu tư nhưng không phải ai cũng là người chiến thắng và kiếm được lợi nhuận khi tham gia đầu tư. Điều quan trọng nhất làm nên sự thành công không đến từ phương pháp mà đến từ sự kỷ luật với phương pháp đó. Điều này xuất phát từ chính bản thân bạn, chứ không ai có thể dạy bạn.
Mỗi chúng ta khi tham gia vào thị trường đều hiểu là không có chén thánh nào có thể đem lại lợi nhuận tuyệt đối. Phương pháp đầu tư ai cũng có, nhưng tại sao bạn không phải là người thắng trong cuộc đua này? Nhà đầu tư có bao giờ thử hỏi có bao nhiêu lần thay đổi phương pháp, và thay đổi nó trong thời gian bao lâu chưa? Hay chỉ vì một vài lệnh lỗ liên tiếp đã vội đi tìm một “chén thánh” mới.
Thiên tài đầu tư Warren Buffett nói một câu rất hay “Rủi ro đến từ việc bạn không biết bản thân đang làm gì”. Thật đúng như vậy, nếu hiểu rõ phương pháp và những điều bản thân đang làm thì không có lý do gì lại lựa chọn sự thất bại cả. Để kiềm chế lòng tham, hãy đặt những ngưỡng kỳ vọng về lợi nhuận nhất định. Khi đạt ngưỡng đó, hãy cứ đóng lệnh và nghỉ ngơi.
Để kiềm chế sự sợ hãi, hãy cho bản thân ngưỡng chịu đựng tối đa ở mỗi lần vô lệnh, mất bao nhiêu thì không bị sang chấn tâm lý, mất bao nhiêu để bạn vẫn có niềm tin và cơ hội làm lại. Nhà đầu tư cần đừng bận tâm quá chuyện 'nếu chốt lời rồi, cổ phiếu tiếp tục tăng thì sao?' hoặc 'nếu bạn vừa cắt lỗ, giá bật tăng lại thì sao?'.
Hãy nghĩ về cổ phiếu như người yêu của mình, chia tay rồi, ta bận tâm chi nữa. Chỉ cần bạn có thể làm chủ được cảm xúc của bản thân, quả ngọt từ quá trình đầu tư sẽ sớm đến mà thôi.
Đông Phong
