Nhà đầu tư vì sao cần quan tâm lợi thế cạnh tranh lâu bền?

Vietstock - Nhà đầu tư vì sao cần quan tâm lợi thế cạnh tranh lâu bền?

Thỉnh thoảng, chúng ta vẫn nghe một vài nhà đầu tư chứng khoán cảm thán đầy nuối tiếc rằng: “Nếu ngày xưa mua cổ phiếu Vinamilk (HOSE: VNM) và giữ đến giờ thì nay đã giàu rồi”.

Có một bài báo giả định nếu nhà đầu tư mua 100 cổ phiếu VNM vào đúng ngày bắt đầu niêm yết cách đây hơn 10 năm và bỏ quên đến giờ, thì nay, tài khoản của nhà đầu tư đã tăng hơn chục lần so với giá trị đầu tư ban đầu sau các đợt chia thưởng cổ phiếu và trả cổ tức tiền mặt của công ty.

Để đầu tư có lợi nhuận, nhà đầu tư cần đầu tư vào các công ty tốt như thế. Ông trùm chứng khoán Warren Buffett từng nói: “Thà mua những công ty tốt với mức giá hợp lý, hơn là mua những công ty hợp lý với mức giá tốt”. Mấu chốt của chiến lược đầu tư theo kiểu Buffett đó là nhà đầu tư phải có khả năng nhìn ra được các công ty tốt và đầu tư dài hạn vào cổ phiếu của các công ty này.

Vậy, thế nào là công ty tốt? Cũng chính Buffett chia sẻ: “Chìa khóa để đầu tư không phải là ngành công nghiệp ảnh hưởng lớn đến xã hội như thế nào hay nó sẽ tăng trưởng ra sao mà là việc xác định lợi thế cạnh tranh của một công ty bất kỳ, trên hết là sự bền vững của lợi thế này. Những sản phẩm hay dịch vụ cần phải rộng, những “thành trì” ổn định quanh chúng là những thứ sẽ mang lại phần thưởng cho các nhà đầu tư”.

Theo sách Báo cáo tài chính dưới góc nhìn của Warren Buffett, tìm kiếm lợi thế cạnh tranh lâu bền là điểm khác biệt nhất giữa Buffett và người thầy dạy đầu tư cho ông, Benjamin Graham. Ngài Graham đầu tư 10 cổ phiếu thì có 6 cổ phiếu tăng giá và 4 cổ phiếu giảm giá. Trong 6 cổ phiếu tăng giá đó, có 1 cổ phiếu tăng giá rất mạnh và 5 cổ phiếu tăng giá vừa vừa. Sau này, Buffett ngồi xét lại những cổ phiếu tăng giá mạnh xem chúng có điểm gì chung với nhau và ông khám phá ra điểm chung của những cổ phiếu tăng mạnh nhất trên thị trường là do có lợi thế cạnh tranh lâu bền. Với sự khác biệt này, Buffett bắt đầu ra ngoài đầu tư. Người ta thống kê lại trong dài hạn, ngài Graham chỉ kiếm được lợi nhuận 10-15% mỗi năm từ thị trường chứng khoán. Nhưng học trò số một của ông, ứng dụng theo triết lý của Graham, Warren Buffett kiếm được lợi nhuận 30-80% mỗi năm. Trong đó, có một vài năm ông đạt mức 100% lợi nhuận.

Lợi thế cạnh tranh lâu bền: Yếu tố mang lại tỷ suất sinh lời cao

Những yếu tố cấu thành lợi thế cạnh tranh lâu bền bao gồm: Công ty có yếu tố độc quyền hoặc tương tự như độc quyền; những công ty đầu ngành, chẳng hạn như sữa thì có Vinamilk.

Với các công ty có yếu tố độc quyền hoặc tương tự như độc quyền, tỷ suất lợi nhuận thường sẽ cao do ít có sự cạnh tranh. Những ngành có tính cạnh tranh cao rất dễ làm xói mòn lợi nhuận của doanh nghiệp.

Với các công ty đầu ngành, xác suất 20 năm sau các công ty này vẫn là những công ty đầu ngành khá cao. Trong suốt 20 năm đó, các công ty này sẽ luôn giữ được ưu thế về thị phần, thương hiệu, quan hệ, đầu vào sản phẩm... tạo được phần lớn lợi nhuận trong cả ngành đó, làm cho giá trị nội tại của công ty liên tục tăng lên mỗi năm. Điều này cũng sẽ làm cho tài sản của nhà đầu tư tăng trưởng trong tương lai. Những quỹ đầu tư chứng khoán hàng đầu đều lựa chọn những công ty đầu ngành để đầu tư vào.

Tính bền vững chính là chìa khóa dẫn đến sự giàu có. Theo sách Báo cáo tài chính dưới góc nhìn của Warren Buffett, Buffett đã học được rằng chính sự bền vững của lợi thế cạnh tranh là nguồn gốc của mọi sự giàu có. Coca Cola đã kinh doanh cùng một sản phẩm trong 122 năm và công ty vẫn có cơ hội tốt để tiếp tục bán sản phẩm đó trong 122 năm tiếp theo. Chính sự nhất quán trong sản phẩm đã tạo ra sự nhất quán trong lợi nhuận của công ty. Nếu sản phẩm không cần phải luôn thay đổi, công ty sẽ không cần chi hàng triệu đô la Mỹ cho việc nghiên cứu và phát triển, cũng không phải chi hàng tỷ đô la Mỹ trang bị lại nhà xưởng để sản xuất theo kiểu dáng năm sau. Vì vậy, tiền được chất đầy két sắt công ty, nghĩa là công ty không mắc nợ nhiều, không cần phải trả tiền lãi mà có thể dành tiền để mở rộng sản xuất hoặc mua cổ phiếu quỹ, giúp cho lợi nhuận và giá cổ phiếu đều tăng lên – giúp cho các cổ đông giàu có hơn.

Chính vì vậy, khi đầu tư cổ phiếu của một doanh nghiệp, nhà đầu tư cần quan tâm doanh nghiệp đó có tường cao, hào sâu để ngăn cản các đối thủ cạnh tranh tấn công thành lũy của doanh nghiệp hay không?

Đầu tư là mua doanh nghiệp

Tư duy đúng khi đầu tư chứng khoán đó là chúng ta không phải đang mua cổ phiếu, mà đang mua một doanh nghiệp. Chúng ta nên có tư duy là chủ công ty, dù nắm giữ 1,000, 100 hay 1 cổ phiếu thì chúng ta cũng vẫn là cổ đông của công ty ấy. Nếu chúng ta có tư duy của chủ doanh nghiệp, chúng ta sẽ có tầm nhìn dài hơn, xa hơn, sâu sắc hơn.

Chính vì vậy, khi chọn doanh nghiệp để đầu tư, nhà đầu tư nên chọn những doanh nghiệp kinh doanh ổn định. Đó là những doanh nghiệp có ít nhất 3 năm kinh doanh tạo doanh thu và lợi nhuận ổn định, bền vững (tốt hơn nữa là từ 10 năm trở lên). Một công ty có quá khứ kinh doanh tạo doanh thu và lợi nhuận bền vững thì khả năng tương lai nó cũng sẽ kinh doanh tạo doanh thu, lợi nhuận tốt. Nhà đầu tư chỉ nên đầu tư vào những công ty đã và đang tạo ra được lợi nhuận rất tốt, không nên đầu tư vào những công ty hứa hẹn nhiều tiềm năng mà chỉ tạo được những lợi nhuận ảo trong tương lai.

Với lựa chọn trên, giả dụ nhà đầu tư mua cổ phiếu của một công ty với vốn chủ sở hữu 100 tỷ đồng, trong 3 năm, mỗi năm công ty làm lợi 30 tỷ đồng, giá trị nội tại của công ty sau 3 năm sẽ tăng gần gấp đôi. Điều này cũng làm cho giá cổ phiếu của công ty tăng lên gấp 2 lần. Và cứ sau mỗi 3 năm, tài sản của nhà đầu tư tăng lên gấp 2 lần, thì khoảng 9 năm, tài sản của nhà đầu tư sẽ tăng lên gấp 8 lần.

Minh Liêu

FILI