11/08: Đọc gì trước giờ giao dịch chứng khoán?
Investing.com - Dòng vốn ngoại đang có dấu hiệu quay trở lại thị trường chứng khoán Việt Nam, trong đó một phần được cho là đến từ các sản phẩm P-Notes – công cụ đầu tư có tính đầu cơ cao, dễ vào và cũng dễ rút ra nhanh chóng. Đây từng là dòng tiền góp phần làm sôi động thanh khoản thị trường, nhưng cũng đi kèm rủi ro bị rút đột ngột, gây biến động mạnh.
Trong tuần qua, khối ngoại đã mua ròng gần 7.700 tỷ đồng qua 5 phiên liên tiếp, bất chấp đà tăng của thị trường khi có thêm thông tin tích cực từ quá trình đàm phán thương mại giữa Việt Nam và Mỹ. Riêng trong phiên 8/7/2025, chỉ số VN-Index tiếp tục thiết lập đỉnh cao nhất trong ba năm qua khi tăng 13 điểm lên 1.415 điểm, đánh dấu chuỗi 5 phiên tăng liên tiếp. Dòng vốn ngoại vẫn duy trì xu hướng mua ròng mạnh, đặc biệt tập trung vào các cổ phiếu vốn hóa lớn, thanh khoản cao và nền tảng tài chính tốt như HPG, SSI, FPT.
Ông Nguyễn Thanh Lâm, Giám đốc phòng Nghiên cứu Phân tích Khối Khách hàng Cá nhân tại Maybank Investment Bank Việt Nam (MSVN), nhận định có nhiều dấu hiệu cho thấy P-Notes đóng vai trò quan trọng trong lực mua ròng thời gian gần đây. Theo ông, P-Notes là sản phẩm tài chính do các tổ chức nước ngoài phát hành nhằm phục vụ nhà đầu tư quốc tế muốn đầu tư gián tiếp vào thị trường Việt Nam, thường được sử dụng cho các giao dịch nhanh, quyết liệt và chủ yếu tập trung vào các cổ phiếu blue-chip. Nhiều nhà đầu tư sử dụng P-Notes để tham gia thị trường trước khi hoàn tất các thủ tục mở tài khoản đầu tư trực tiếp tại Việt Nam.
Ông Lâm đánh giá sự quay trở lại của dòng vốn ngoại – bao gồm cả P-Notes – là tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý đến tính chất đầu cơ của dòng tiền này, bởi từng trong quá khứ, như giai đoạn năm 2018, dòng tiền qua P-Notes cũng đổ vào các mã lớn khi có kỳ vọng Việt Nam được FTSE nâng hạng, nhưng khi điều đó không xảy ra, dòng vốn rút ra nhanh chóng, gây biến động mạnh.
Một yếu tố đang hỗ trợ tâm lý nhà đầu tư là việc Việt Nam và Mỹ đã hoàn tất đàm phán thuế quan, trong khi nhiều quốc gia khác vẫn đang trong quá trình thảo luận. Bên cạnh đó, triển vọng nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ "cận biên" lên "mới nổi" trong giai đoạn tháng 9–10 tới cũng được kỳ vọng sẽ thu hút thêm dòng vốn quốc tế. Nhiều nhà đầu tư ngoại có thể đang chủ động đón đầu cơ hội này.
Ngoài ra, kinh tế Việt Nam tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ấn tượng. GDP quý II tăng 7,96%, trong khi các chỉ tiêu vĩ mô được giữ ổn định. Mặc dù thị trường đã phục hồi đáng kể, nhưng định giá vẫn ở mức hấp dẫn – quanh vùng -1 độ lệch chuẩn so với trung bình P/E 5 năm. Theo ông Lâm, đây là cơ sở để kỳ vọng dòng vốn nước ngoài sẽ tiếp tục tăng tốc trong nửa cuối năm 2025.
Một yếu tố khác là môi trường quốc tế đang dịch chuyển. Fed được dự báo có thể cắt giảm lãi suất tới 75 điểm cơ bản trước cuối năm nay. Đồng USD đã suy yếu khoảng 10% kể từ đầu năm – phản ánh nỗi lo về tăng trưởng chậm lại và rủi ro tài chính tăng lên tại Mỹ. Những điều này khiến nhà đầu tư có xu hướng rút vốn khỏi tài sản Mỹ và tìm đến các thị trường như châu Âu và các nước đang phát triển, bao gồm Việt Nam.
Dù vậy, nhìn lại 5 năm qua, dòng vốn ngoại vẫn chủ yếu rút khỏi khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Theo số liệu từ MSVN, nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng khoảng 165.000 – 170.000 tỷ đồng (tương đương 6,5 – 6,7 tỷ USD) khỏi thị trường Việt Nam kể từ năm 2022. Sau khi mua ròng gần 29.000 tỷ đồng trong năm 2022, khối ngoại đã quay đầu bán ròng mạnh trong hai năm tiếp theo. Riêng năm 2024, giá trị bán ròng đạt mức kỷ lục 94.450 tỷ đồng (khoảng 3,72 tỷ USD).
Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc Fed liên tục tăng lãi suất trong giai đoạn 2022–2023, thu hút dòng tiền quay về Mỹ và đẩy đồng USD tăng giá, gây áp lực lên tỷ giá tại các nền kinh tế mới nổi. Ngoài ra, chiến tranh thương mại và các bất ổn địa chính trị cũng khiến nhà đầu tư quốc tế có xu hướng phòng thủ, hạn chế rót vốn vào các thị trường có độ rủi ro cao hơn.
Bên cạnh các yếu tố bên ngoài, ông Lâm cũng chỉ ra một số điểm yếu nội tại của thị trường Việt Nam ảnh hưởng đến sức hấp dẫn với khối ngoại, như giới hạn sở hữu nước ngoài (room ngoại), thiếu hụt cổ phiếu chất lượng cao, số lượng IPO giảm mạnh và sự vắng bóng của các doanh nghiệp tư nhân quy mô lớn lên sàn trong những năm gần đây.