Vietstock - Cuộc chiến đơn độc của trường phái đầu tư dài hạn hậu bong bóng tài sản tại Nhật Bản (kỳ 3)
Saison Asset tự phân phối cả 2 nguồn vốn mà không cần sự trợ giúp của ngân hàng hoặc công ty môi giới. Bởi vì điều này sẽ làm gia tăng chi phí, công ty cần cắt giảm các khoản chi phí khác. Saison Asset tiếp tục giữ chi phí quảng cáo tiếp thị ở mức tối thiểu, quảng bá về doanh nghiệp thông qua các buổi hội thảo, trang web và bằng miệng.
* Kỳ 1: Phải chăng Nhật Bản không chuộng đầu tư “ăn cỏ”
* Cuộc chiến đơn độc của trường phái đầu tư dài hạn hậu bong bóng tài sản tại Nhật Bản (kỳ 2)
“Ông ấy rất nghiêm túc, tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc và có đam mê”, Hideto Fujino, Chủ tịch của Rheos Capital Works nói về ông Nakano. (Ông Fujino là thành viên thứ ba của câu lạc bộ những nhà đầu tư theo kiểu ăn cỏ của Nhật Bản. Khi Rheos Capital Works đối mặt với tình trạng rút vốn sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, ông Fujino bị buộc phải bán đi để đảm bảo lượng vốn mới. Ông vẫn là nhân viên của công ty và cố gắng xoay chuyển tình thế của mình. Trong năm 2017, tổng tài sản quản lý của Rheos Capital Works đã vượt ngưỡng 600 tỷ Yên). Nhận xét về ông Nakano, ông Fujino cho biết: “Ông ấy khá tiêu cực về các kênh phân phối của các ngân hàng và công ty chứng khoán hiện nay. Ông tin là họ quan tâm nhiều hơn đến lợi nhuận của chính họ”.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình với Nakano và những người bạn có suy nghĩ giống ông. Chẳng hạn như Hiroko Ogiwara – một phóng viên tự do – đã phát hành một cuốn sách trong tháng 9/2017 về sự nguy hiểm của hoạt động đầu tư. Bà Ogiwara chỉ rõ rằng Nikkei 225 vẫn còn thấp hơn 40% so với mức đỉnh được xác lập hồi tháng 12/1989. “Điều gì đã xảy ra với những người đầu tư từng đồng từng cắc của mình trước khi bong bóng vỡ tung?”, bà chất vấn. “Bạn không thể phán đoán chính xác về tương lai. Nếu bạn có thể nói rằng thị trường chứng khoán ngày càng tăng là một điều tất yếu, thì bạn có thể xem nó là một cách để đầu tư cho tương lai. Tuy nhiên, vì nó không phải như thế nên bạn chỉ nên đầu tư khoản tiền nhàn rỗi của mình thôi”.
Ông Nakano đã có lời đáp trả nhanh chóng. Bà Ogiwara có thể đã đúng khi nói rằng thị trường chứng khoán Nhật Bản sẽ không tăng, nhưng trường hợp đó sẽ xảy ra chỉ vì nền kinh tế không tăng trưởng. Và nếu nền kinh tế không tăng trưởng thì đồng Yên sẽ suy yếu, qua đó bào mòn giá trị của các khoản tiền được giữ trong tài khoản ngân hàng. Ông Nakano nhận định rằng tốt hơn nên đầu tư vào các thị trường trên thế giới như là quỹ của ông vẫn làm – không phải là một cách để đánh bạc mà là một cách để bảo vệ và xây dựng tài sản.
“Tôi đã chọn Saison Asset bởi vì nó đầu tư trên toàn cầu”, Atsushi Nakakoji, một người làm công ăn lương ở công ty sản xuất, sinh sống ở thành phố Kyoto và là khách hàng của ông Nakano từ năm 2009, cho hay. “Ông Nakano luôn nói rằng nền kinh tế toàn cầu luôn luôn tăng trưởng. Vì thế, nếu bạn đặt tiền vào nền kinh tế toàn cầu thì tài sản của bạn sẽ tự nhiên tăng lên thôi”.
|
Cuộc gặp gỡ của 3 nhà đầu tư "ăn cỏ"
|
Trong tháng 1/2018, bộ 3 nhà đầu tư ăn cỏ đã gặp gỡ và ăn tối với nhau ở khu vực Akasaka, Tokyo. Ở Sushikou – một nhà hàng nhỏ với một bức tượng chú mèo vẫy tay ở góc nhà, vẫn như thường lệ họ nói về ngành của mình, người thầy đáng kính và niềm tin đầu tư đã hàn gắn 3 nhà đầu tư ăn cỏ với nhau.
“Ông Sawakami là người đáng kính trọng nhất”, Shibusawa cho biết. “Mối quan hệ đó rất quan trọng đối với tất cả chúng tôi… Chúng tôi luôn tôn trọng ông ấy, nhưng không ai muốn sao chép chiến lược của Sawakami Asset Management và ông Sawakami cũng không muốn chúng tôi làm như thế”.
Trong số những nhà đầu tư ăn cỏ, từ mọi hình dạng, họ rất ít cạnh tranh với nhau. Để hiểu được tại sao, bạn cần nhìn vào ngành quỹ tương hỗ của Nhật Bản, ông Sawakami cho biết. Hiện, ngành quỹ tương hỗ quản lý 1.1 ngàn tỷ USD, với hơn 99% tổng nguồn vốn được phân bổ thông qua các công ty môi giới hoặc các tổ chức tài chính khác, nhưng đó không phải là dòng tiền mà các nhà đầu tư dài hạn nhắm tới. Họ theo đuổi một miếng bánh lớn hơn thế: 13.4 ngàn tỷ USD mà người dân Nhật Bản để dưới dạng tiền mặt, tiền gửi ngân hàng và các sản phẩm bảo hiểm. Họ nhận thấy họ đang mở rộng thị trường và không cạnh tranh với những sản phẩm có sẵn.
Cũng như những nhà đầu tư kiểu “ăn cỏ” khác, ông Fujino cho biết công việc của họ vẫn còn chưa kết thúc, nhưng nói thêm rằng chúng đã giúp tạo nên một văn hóa đầu tư dài hạn thông qua các quỹ tương hỗ và khởi đầu cho sự thay đổi quan điểm của người dân về thị trường chứng khoán.
“Đầu tư thường được xem là hoạt động của trường phái ‘ăn thịt’”, ông cho hay. “Đó là hình ảnh của những chú sư tử, của việc thắng thua và của quyền lực. Trong khi đó, những nhà đầu tư theo kiểu “ăn cỏ” lại cho thấy hình ảnh của voi, ngựa vằn hoặc thỏ – những động vật ăn cỏ, sống hòa bình, phụ thuộc lẫn nhau và hòa hợp rất tốt”.
Thực tế, mặc dù Nakano, Shibusawa và Fujino có thể giống như những trường hợp ngoại lệ trong giới tài chính Nhật Bản, họ vẫn tìm thấy một đồng minh là ông Shinzo Abe – Thủ tướng Nhật Bản và là người muốn khắc sâu vào tâm trí người dân một văn hóa đầu tư dài hạn để ngăn chặn cuộc khủng hoảng hưu trí và tối đa hóa độ giàu có của quốc gia. Mùa hè năm 2017, chính quyền ông Abe đã tái bổ nhiệm ông Nobuchika Mori vào vị trí Ủy viên FSA.
Trong một bài phát biểu trước Hiệp hội các nhà phân tích chứng khoán Nhật Bản vào tháng 4/2017, ông Mori đã kêu gọi những vị “sư tử” trong giới tài chính hãy trở nên giống với những nhà đầu tư “ăn cỏ”. Ông Mori cho hay: “Các tổ chức tài chính ở Nhật Bản đã tập trung vào việc thu phí mà không quan tâm nhiều đến lợi ích của khách hàng. Kết quả là khách hàng nhận thấy rất khó để gia tăng tài sản thông qua hoạt động đầu tư. Liệu một mô hình kinh doanh như thế này có đáng để giữ gìn trong xã hội của chúng ta?”.
Chính quyền của ông Abe đang ủng hộ những nhà đầu tư theo kiểu “ăn cỏ”, nhưng nhiều nhà đầu tư khác lại đi theo những con đường khác nhau. Nomura Asset Management – công ty quản lý quỹ tương hỗ lớn nhất ở Nhật Bản – cung cấp hàng loạt sản phẩm tới khách hàng, bao gồm các quỹ chỉ số và ETF, nhằm đáp ứng tất cả nhu cầu của khách hàng, Yukio Hirakawa, Quản lý cấp cao của Công ty, cho hay.
Dù sao đi chăng nữa, ông Mori không thể chờ đợi. Ông đã khởi xướng một chương trình khuyến khích đầu tư dài hạn – bắt đầu từ tháng 1 – và lập nên các tiêu chí để xác định quỹ nào đủ điều kiện. Ông Mori đã loại trừ các sản phẩm sử dụng đòn bẩy cũng như các quỹ trả cổ tức hàng tháng và chỉ tập trung vào ngắn hạn hoặc có phí quá cao. Trên thực tế, 99% các quỹ hiện nay không thể đáp ứng các điều kiện trên khi FSA kiểm tra trong tháng 3/2017. Tuy nhiên, 2 quỹ của ông Nakano thì lại đáp ứng được. “Tôi có cùng sự tức giận đang nổi lên bên trong ông Mori”, ông Nakano cho hay. “Phần lớn các quỹ tương hỗ Nhật Bản đều gặp rắc rối”.
Mặc dù ông Nakano tỏ ra vui mừng khi ông Mori ủng hộ chiến lược đầu tư dài hạn, nhưng những năm tháng vất vả bắt đầu có những tác động tiêu cực lên cuộc đời ông. Ông quả thực rất đam mê về quản lý tài sản, nhưng nó cũng là tất cả đối với ông. “Tôi thực sự không thể nghĩ về một phương thức để thể hiện bản thân nếu đó không phải là công việc này”, ông Nakano chia sẻ. Ông thường trở nên vô cảm trong đời sống cá nhân.
“Tôi sẽ làm gì trong cuộc sống cá nhân đây?”, ông tự hỏi. “Tôi không có một cuộc sống cá nhân. Mọi thời gian riêng tư của tôi đều dành cho công việc. Cuộc sống cá nhân tôi dường như đã bị phá vỡ”. Cuộc hôn nhân đầu tiên của ông Nakano trong năm 1992 kết thúc chỉ sau 6 năm. Sau đó, ông tái hôn trong năm 2016, không có con cái và sống ở Toyosu – một khu vực làm việc tốt đầy rẫy căn hộ cao cấp nằm trên khu vực gần vịnh Tokyo.
Trong hơn 10 năm qua, trong khi các chú “sư tử” trong “khu rừng” tài chính Nhật Bản tận hưởng niềm vui lúc cuối tuần thì ông lại phải tổ chức hội thảo ở nhiều nơi, từ nơi tuyết lạnh giá Hokkaido cho tới các bãi biển ở Okinawa. Ông Nakano – một người kể chuyện tự nhiên và đã phát hành hơn 20 cuốn sách thuyết giảng về chiến lược của ông – kể lại những bài học đã rút ra được lúc còn trẻ, cũng như cuộc sống của cha ông và mối quan hệ giữa ông và thị trường chứng khoán. Nakano nhận định phải thay đổi ngay bây giờ trước khi mọi thứ trở nên quá muộn. “Đây thực sự là cơ hội cuối cùng”, ông nói. “Nếu chúng ta thất bại lần này thì tôi không nghĩ là chúng ta sẽ có một cơ hội thứ hai đâu”.
Vũ Hạo (Theo Bloomberg)
