Ông Trump sa thải Thống đốc Fed, hiệu lực ngay lập tức
Investing.com – Evergrande – “gã khổng lồ” bất động sản từng làm mưa làm gió tại Trung Quốc – giờ đây trở thành biểu tượng cho sự sa sút của một ngành công nghiệp từng là trụ cột kinh tế. Sau nhiều năm ngập trong nợ nần, công ty chính thức bị hủy niêm yết khỏi sàn Hồng Kông, còn nhà sáng lập Hứa Gia Ấn đối mặt án phạt nặng. Khủng hoảng này không chỉ là câu chuyện riêng của một doanh nghiệp, mà còn phơi bày rủi ro hệ thống đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Evergrande – Đế chế bất động sản từng một thời hùng mạnh
Thành lập năm 1996 tại Quảng Châu, Evergrande nhanh chóng trở thành một trong những “ông lớn” bất động sản lớn nhất Trung Quốc, với khoảng 1.300 dự án tại 280 thành phố. Không dừng lại ở nhà đất, tập đoàn mở rộng sang quản lý tài sản, sản xuất xe điện, thậm chí nắm quyền kiểm soát CLB bóng đá Quảng Châu – đội bóng thành công nhất Trung Quốc thời điểm đó.
Người sáng lập Hứa Gia Ấn từng là tỷ phú giàu nhất châu Á với tài sản ước tính 42,5 tỷ USD. Nhưng cùng với sự sụp đổ của Evergrande, khối tài sản cá nhân của ông cũng bốc hơi gần như toàn bộ.
Những khó khăn chồng chất đã đưa Evergrande sang bước ngoặt mới khi cổ phiếu công ty bị chính thức hủy niêm yết khỏi sàn chứng khoán Hồng Kông. Trước đó, từ tháng 1/2024, cổ phiếu đã bị đình chỉ giao dịch sau khi Tòa án Tối cao Hồng Kông ra lệnh giải thể. Đến tháng 3, Hứa Gia Ấn bị phạt 6,5 triệu USD và bị cấm vĩnh viễn tham gia thị trường vốn do thổi phồng doanh thu tới 78 tỷ USD.
Khủng hoảng Evergrande rung chuyển toàn bộ nền kinh tế Trung Quốc
Evergrande tăng trưởng bằng chiến lược vay nợ khổng lồ, với tổng dư nợ vượt 300 tỷ USD. Khi chính phủ Trung Quốc áp dụng chính sách “ba lằn ranh đỏ” vào năm 2020 để siết nợ ngành bất động sản, công ty buộc phải bán tháo dự án để duy trì dòng tiền.
Hệ quả là Evergrande mất khả năng thanh toán, chính thức vỡ nợ năm 2021. Cổ phiếu tập đoàn lao dốc hơn 99% giá trị và đến tháng 8/2023, công ty phải nộp đơn phá sản tại New York nhằm bảo vệ tài sản tại Mỹ trong quá trình đàm phán tái cấu trúc nợ nhiều tỷ USD.
Khủng hoảng Evergrande không chỉ làm lung lay một “đại gia” bất động sản, mà còn tác động dây chuyền tới toàn bộ nền kinh tế. Bất động sản vốn chiếm tới 1/3 GDP Trung Quốc, là nguồn thu quan trọng của ngân sách địa phương và động lực lớn cho tăng trưởng.
Sự sụt giảm trong đầu tư và huy động vốn khiến ngành xây dựng, ngân hàng và hàng loạt ngành phụ trợ chao đảo, dẫn đến tình trạng mất việc làm trên diện rộng. Ở cấp độ hộ gia đình, nhiều người dân mất niềm tin khi phần lớn tài sản tiết kiệm dồn vào bất động sản, từ đó làm suy yếu tiêu dùng nội địa – yếu tố Bắc Kinh coi là chìa khóa để thúc đẩy tăng trưởng.
Cú ngã của Evergrande và hồi chuông cho mô hình tăng trưởng cũ
Dù đã bơm hàng trăm tỷ USD để hỗ trợ thị trường bất động sản – từ cho vay lãi suất thấp đến ưu đãi cho người mua nhà – Bắc Kinh vẫn kiên quyết không trực tiếp “cứu” Evergrande. Giới quan sát cho rằng chính phủ muốn tránh tạo tiền lệ, khuyến khích doanh nghiệp vay mượn rủi ro.
Đồng thời, ưu tiên kinh tế của Trung Quốc đã dịch chuyển. Thay vì tiếp tục phụ thuộc vào bất động sản, chính quyền của Chủ tịch Tập Cận Bình tập trung nguồn lực cho các lĩnh vực chiến lược như năng lượng tái tạo, xe điện, trí tuệ nhân tạo, tự động hóa và robot để cạnh tranh công nghệ với Mỹ.
Khủng hoảng Evergrande qua đó phơi bày sự lệ thuộc quá mức của nền kinh tế vào bất động sản. Việc Bắc Kinh từ chối giải cứu tập đoàn cho thấy quyết tâm tái định hình mô hình tăng trưởng, hướng sang công nghệ cao và sản xuất xanh. Evergrande trở thành ví dụ điển hình cho rủi ro khi tăng trưởng bằng đòn bẩy nợ, đồng thời phản ánh sự dịch chuyển mang tính cấu trúc của kinh tế Trung Quốc.