Vietstock - Biến chủng Delta đẩy các nhà sản xuất trở về Trung Quốc
Các công ty đã dành nhiều năm qua để chuyển hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc và sang các quốc gia láng giềng ở Đông Nam Á, với mục tiêu vừa khai thác lao động rẻ hơn ở các nước khác vừa để né tránh thuế quan áp đặt trong cuộc chiến thương mại của chính quyền Donald Trump với Trung Quốc. Việt Nam là một trong những điểm đến phổ biến nhất dành cho các công ty Mỹ muốn mở nhà máy mới, bên cạnh Campuchia, Indonesia, Myanmar và Malaysia.
Hiện các công ty đang buông bỏ những nỗ lực đó và chuyển nhà máy của họ quay trở lại Trung Quốc sau khi làn sóng bùng phát biến chủng Delta đã khiến nhiều nhà máy trên khắp Việt Nam phải tạm ngừng hoạt động. Sau 3 tháng đóng cửa, Chính phủ Việt Nam mới chỉ bắt đầu dần dần nới lỏng các hạn chế. Trong cuộc họp về báo cáo lợi nhuận, các giám đốc điều hành tỏ ra lo lắng về năng lực sản xuất đang bị mất dần của họ.
“Tôi đã trò chuyện với một vị giám đốc điều hành, anh ta đã chia sẻ với tôi rằng anh đã dành 6 năm làm việc cho chuỗi cung ứng nhưng rồi phải huỷ bỏ trong 6 ngày”, ông Roger Rawlins, Giám đốc điều hành của tập đoàn giày dép và phụ kiện Designer Brands, chia sẻ trong một sự kiện quản lý diễn ra trong ngày 14/09. “Và khi bạn nghĩ về nỗ lực mà mọi người đã bỏ ra để thoát khỏi Trung Quốc và giờ thì một trong những nơi bạn có thể nhận được hàng hóa là Trung Quốc — mọi chuyện thật sự điên rồ, giống như chuyến tàu lượn siêu tốc mà mọi người đều đã từng tham gia".
Việt Nam đối mặt với đợt bùng phát Covid-19 tồi tệ nhất
Việt Nam gần như tránh được các đợt bùng phát Covid-19 lớn cho đến tháng 6/2021, khi biến thể Delta bùng phát và khiến số ca nhiễm gia tăng trên toàn quốc. Biến chủng này gieo rắc sự ảm đạm trên đất nước hình chữ S, khi chỉ mới 4% dân số được tiêm phòng đầy đủ. Trước tình cảnh đó, Chính phủ Việt Nam đã đóng cửa các nhà máy và chỉ mở cửa trở lại với những điều kiện nghiêm ngặt và người lao động phải sống trong các khu nhà ở gắn liền với nơi làm việc của họ.
Các biện pháp kiểm soát dịch đã làm giảm mạnh sản lượng sản xuất của cả nước và bắt đầu kéo giảm lợi nhuận của các thương hiệu toàn cầu. Chẳng hạn, Adidas cho biết việc chậm trễ sản xuất tại Việt Nam sẽ khiến công ty bị mất doanh thu 600 triệu USD trong năm nay. Giám đốc điều hành tại Hooker Furniture ước tính rằng thương hiệu Home Meridian International của họ sẽ phải chứng kiến doanh số bán hàng giảm 30% trong quý này do kết quả của việc ngừng hoạt động. “Sẽ rất khó khăn khi các nhà máy đóng cửa như vậy”, Giám đốc tài chính Home Meridian International Paul Huckfeldt cho biết.
Sản xuất chuyển ra khỏi Việt Nam
Một số doanh nghiệp đã đối phó bằng cách chuyển sản xuất ra khỏi Việt Nam càng nhanh càng tốt. Charles Roberson, CEO (HN:CEO) của hãng sản xuất quần áo bảo hộ Lakeland Industries, cho biết rằng công ty đã thuê các giám đốc điều hành mới để giúp “chuyển năng lực sản xuất từ Việt Nam sang Trung Quốc trong vài tuần”.
Một số khác đã thực hiện cách tiếp cận thận trọng hơn bằng cách mở rộng ra khắp khu vực. “Chúng tôi thực sự đã đa dạng hóa nhiều nguồn sản xuất bên ngoài Việt Nam,” Jeremy Hoff, Giám đốc điều hành của Hooker Furniture, cho biết trong cuộc họp báo cáo tài chính diễn ra vào ngày 09/09. “Chúng tôi chuyển tới Thái Lan. Chúng tôi di chuyển tới các khu vực khác nhau. Thành thật mà nói, chúng tôi thậm chí đã quay trở lại Trung Quốc một phần khi cần thiết”.
Các giám đốc điều hành không muốn quay trở lại Trung Quốc. Chỉ có điều, nhiều công ty đã phải vượt qua những rào cản đáng kể về logistics để chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam trong thời kỳ đại dịch: Tìm kiếm nhân công, di dời thiết bị, xây dựng các chiến lược vận chuyển hàng hóa mới để đưa hàng hóa qua các tuyến đường và cảng tắc nghẽn. Việc thiết lập các chuỗi cung ứng trở lại Trung Quốc sẽ rất tốn kém và tốn thời gian.
Các doanh nghiệp còn có một yếu tố cần xem xét: Thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa xuất khẩu từ Trung Quốc. Ngày 09/09, Shawn Nelson, Giám đốc điều hành của nhà sản xuất đồ nội thất LoveSac, cho biết rằng công ty của ông đã phải chuyển đơn hàng sản xuất từ Việt Nam sang Trung Quốc. “Chúng tôi biết rằng hàng tồn kho đến từ Trung Quốc bị áp thuế quan,” ông nói. “Tuy vậy, nó cho phép chúng tôi giữ hàng trong kho, điều này cực kỳ quan trọng đối với chúng tôi cũng như đối với khách hàng của chúng tôi”. Công ty đã loại bỏ chiết khấu khuyến mại để bù đắp chi phí thuế quan.
Đối với nhiều doanh nghiệp, việc quay trở lại Trung Quốc đơn giản là phương án ít tồi tệ nhất mà họ có để tăng cường sản xuất trước khi mùa mua sắm vào kỳ nghỉ lễ hỗn loạn sắp tới bắt đầu. Trong thời kỳ đại dịch, Trung Quốc đã duy trì về sự ổn định. Giáo sư quản lý Willy Shih của Đại học Harvard cho biết một số công ty đã bắt đầu quay trở lại Trung Quốc từ đầu năm ngoái. “Đã có những trường hợp tiêu điểm cho điều đó”.
Ông viết trong một email: “Quan trọng là nếu bạn muốn một nơi sản xuất đáng tin cậy, Trung Quốc có thực sự là nơi tốt nhất".
* Nike đứt gãy chuỗi cung ứng vì nhà máy ở Việt Nam đóng cửa
Vũ Hạo (Theo Quartz)
