Vietstock - Tỷ giá lại gây áp lực lên lãi suất
Lãi suất bật tăng mạnh khi thanh khoản thu hẹp vì nhà điều hành liên tục hút tiền về. Mọi diễn biến lại được quy về câu chuyện tỷ giá USD/VNĐ đang chịu áp lực lớn. Vì đâu lại nên nỗi này?
Thanh khoản thu hẹp, lãi suất bật tăng
Lãi suất kỳ hạn qua đêm trên thị trường liên ngân hàng đã bật tăng mạnh từ đầu tuần này, với kỳ hạn qua đêm trong ngày 21/10 tăng vọt 125 điểm cơ bản (bsps) so với cuối tuần trước lên 3.91%; kỳ hạn 1 tuần tăng 119 bps lên 4%; kỳ hạn 2 tuần và 1 tháng tăng lần lượt 90 bps và 82 bps lên 4.06% và 3.96%. Diễn biến đảo chiều tăng trở lại của lãi suất vay mượn giữa các nhà băng thật sự gây chú ý, nhất là trong thời điểm càng về cuối năm.
Trước đó, lãi suất trên thị trường 2 đã có đợt giảm xuống trong nửa đầu tháng 10, khi lãi suất kỳ hạn qua đêm giảm mạnh từ 4.44% vào cuối tháng 9 xuống chỉ còn 2.66% tại thời điểm ngày 18/10, tương đương giảm 178 bps; kỳ hạn 1 tuần giảm từ 4.44% xuống 2.81%, tương đương giảm 159 bps; kỳ hạn 2 tuần và 1 tháng cũng giảm tương ứng 110 bps và 112 bps.
Điều này cho thấy thanh khoản trên thị trường đã thu hẹp hơn so với giai đoạn trước, sau khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã bắt đầu hút ròng trở lại thông qua việc phát hành tín phiếu. Cụ thể, sau gần 2 tháng tạm gián đoạn, nhà điều hành đã quay trở lại với kênh phát hành tín phiếu từ ngày 18/10. Chỉ trong vòng 4 phiên 18, 21, 22 và 23/10, NHNN đã phát hành lượng tín phiếu lên đến 59,200 tỷ đồng, theo đó tổng lượng tiền đồng bị hút ròng trên thị trường mở và tín phiếu là 54,185 tỷ đồng.
Nếu tính từ đầu tháng 10 đến phiên ngày 23/10, đã có hơn 124,840 tỷ đồng được hút ra khỏi hệ thống, ngược chiều với lượng bơm ròng 52,045 tỷ đồng trong tháng 9 trước đó và 50,305 tỷ đồng trong tháng 8. Như vậy, tổng lượng bơm ròng của 2 tháng 8 và 9 đã bị triệt tiêu bởi lượng hút ròng chỉ trong 17 phiên giao dịch vừa qua của tháng 10, do đó với nguồn cung tiền bị thu hẹp nên lãi suất bật tăng trở lại là điều có thể hiểu được.
Động thái NHNN hút tiền trở lại dường như cũng là việc chẳng đặng đừng, nhằm ứng phó với áp lực tỷ giá đang tăng trở lại. Trong hơn 1 tuần qua, nhiều ngân hàng đã điều chỉnh tăng mạnh giá mua bán USD, tiệm cận với mức của thị trường tự do. Đơn cử như tại Vietcombank (HM:VCB), giá mua vào tăng mạnh đến 820 đồng so với cuối tháng trước, lên 25,220 tính đến ngày 23/10. Tương tự, giá bán ra cũng tăng đến 732 đồng lên mức 25,462.
Như vậy, tính từ đầu tháng 10 đến nay, giá giao dịch USD tại Viecombank đã tăng trở lại đến 3%, một mức tăng rất mạnh nếu so với mức tăng chỉ 1% trên thị trường tự do. Đáng lưu ý là sự đảo chiều bật tăng mạnh trở lại của tỷ giá USD/VNĐ diễn ra trong bối cảnh cán cân thương mại hàng hóa vẫn ghi nhận thặng dư lớn trong tháng 9 vừa qua nói riêng cà 9 tháng năm 2024 nói chung, cũng như dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giải ngân tăng trưởng tích cực. Điều này cho thấy sự không ổn định của tỷ giá có thể không hoàn toàn phản ánh những yếu tố cơ bản của nền kinh tế.
Áp lực tỷ giá đến từ đâu?
Như nhiều phân tích cũng đã chỉ ra, diễn biến thị trường ngoại hối trong nước chịu tác động đáng kể bởi sự đi lên trở lại mạnh mẽ của đồng USD trên thị trường quốc tế. Chỉ số USD Index đã leo một mạch từ mức thấp quanh 100 điểm vào cuối tháng 9 lên tận 104.3 điểm tính đến ngày 23/10, tương đương tăng 4.3%, lên mức cao nhất trong vòng 3 tháng qua.
| Một trường hợp khác là Trung Quốc, khi nền kinh tế lớn số 2 thế giới này gần đây đã liên tục nới lỏng chính sách, không chỉ giảm lãi suất chính sách mà còn giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc và triển khai thêm các gói hỗ trợ kinh tế mới. Hệ quả là đồng Nhân dân tệ cũng quay đầu mất giá trở lại so với USD kể từ đầu tháng 10 đến nay. |
Ngoài ra, căng thẳng địa chính trị tại Trung Đông đã thúc đẩy giới đầu tư không chỉ nhảy vào vàng mà còn chọn USD như một tài sản trú ẩn an toàn, những dữ liệu kinh tế vững chắc gần đây của Hoa Kỳ khiến giới tài chính tin rằng Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) không cần phải cắt giảm lãi suất một các ồ ạt và nhanh chóng như một số dự báo trước đây. Sau lần giảm mạnh tay 0.5% trong cuộc họp tháng 9 vừa qua, hầu hết dự báo đều cho rằng Fed sẽ giảm thêm 0.5% nữa trong 2 cuộc họp còn lại cuối năm nay.
Cũng cần lưu ý rằng, sau động thái cắt giảm lãi suất hồi tháng trước của Fed, hàng loạt ngân hàng trung ương (NHTW) đã tiếp bước cắt giảm theo. Như NHTW châu Âu (ECB) mới đây hôm 17/10 đã tiếp tục giảm lãi suất lần thứ 3 trong năm nay với mức cắt giảm 0.25%. Đặc biệt, quyết định hạ lãi suất mới nhất của ECB - đánh dấu lần đầu tiên kể từ tháng 12/2011 NHTW này giảm lãi suất trong hai cuộc họp liên tiếp, diễn ra chỉ trong vòng 5 tuần.
Như vậy, sau 3 lần giảm với tổng mức giảm lên đến 0.75%, lãi suất cơ bản của ECB hiện chỉ còn 3.25%, thấp nhất kể từ tháng 5/2023 và cũng đang thấp hơn nhiều so với lãi suất cơ bản USD của Fed. Điều này cũng giải thích cho việc vì sao giới đầu tư lại lựa chọn tăng nắm giữ đồng USD, khi mà Fed giảm lãi suất dẫn đến các NHTW khác cắt giảm theo, dẫn đến độ rộng chênh lệch lãi suất USD và các đồng tiền khác vẫn không thay đổi. Cụ thể nếu như trước thời điểm tháng 6 năm nay, chênh lệch lãi suất cơ bản USD và EUR ở mức 1.5%, thì hiện tại chênh lệch này đã mở rộng lên 1.75%
Một trường hợp khác là Trung Quốc, khi nền kinh tế lớn số 2 thế giới này gần đây đã liên tục nới lỏng chính sách, không chỉ giảm lãi suất chính sách mà còn giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc và triển khai thêm các gói hỗ trợ kinh tế mới. Hệ quả là đồng Nhân dân tệ cũng quay đầu mất giá trở lại so với USD kể từ đầu tháng 10 đến nay.
Là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, sự giảm giá trở lại của đồng nhân dân tệ cũng ảnh hưởng kéo theo sự giảm giá của tiền đồng. Trong khi đó, Hoa Kỳ lại là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Việt Nam, vì vậy trong bối cảnh đồng nhân dân tệ giảm giá còn USD tăng giá mạnh, tiền đồng rõ ràng khó tránh khỏi xu hướng giảm mạnh so với USD, nhất là khi cơ chế tỷ giá trung tâm USD/VNĐ hiện nay cũng được xác định dựa trên giá trị đồng tiền tệ các đối tác thương mại lớn của Việt Nam.
Theo dự báo của Goldman Sachs (NYSE:GS) mới đây, trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ sắp tới nếu ứng viên Donald Trump giành chiến thắng, tổng thống mới có thể áp thuế áp thuế 10% với tất cả hàng nhập khẩu, riêng hàng Trung Quốc là 20%, và giảm thuế trong nước. Khi đó, đồng USD sẽ tăng mạnh, còn đồng euro sẽ giảm 8-10%.
Còn theo các chuyên gia từ ngân hàng UOB, nếu ông Trump tái đắc cử, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể phải điều chỉnh chính sách lãi suất, làm cho đồng đô la Mỹ giữ giá mạnh hơn, điều này sẽ gây ảnh hưởng đến các nền kinh tế toàn cầu. Việc tăng lạm phát tại Mỹ có thể lan rộng, buộc các ngân hàng trung ương ở Đông Nam Á phải điều chỉnh chính sách tiền tệ để bảo vệ tỷ giá và đối phó với sự biến động của dòng vốn đầu tư.
Phan Thụy
