Trung tâm Tài chính Quốc tế là chìa khóa mở cửa dòng vốn xanh cho doanh nghiệp Việt

Vietstock - Trung tâm Tài chính Quốc tế là chìa khóa mở cửa dòng vốn xanh cho doanh nghiệp Việt

Dù cơ hội tiếp cận tài chính xanh ngày càng lớn, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là SME, vẫn đối mặt với rào cản lớn trong việc chứng minh tính minh bạch và hiệu quả dự án. Theo ông Nguyễn Hữu Huân, sự ra đời của Trung tâm Tài chính Quốc tế TPHCM sẽ đóng vai trò như "chìa khóa vàng", tạo ra sân chơi theo chuẩn mực quốc tế, giúp xây dựng niềm tin cho nhà đầu tư và mở cánh cửa thu hút dòng vốn bền vững toàn cầu.

Bên lề Hội nghị “Khai mở thị trường vốn xanh quốc tế - Thúc đẩy phát triển bền vững và tài chính toàn diện tại Việt Nam” được tổ chức ngày 05/09/2025, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân - Thành viên Tổ tư vấn thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế TPHCM đã có những chia sẻ về việc thúc đẩy dòng vốn xanh quốc tế của Trung tâm Tài chính Quốc tế TPHCM.

Theo quan sát của ông, khả năng tiếp cận dòng vốn quốc tế về phát triển xanh của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đang ở mức độ nào?

PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân: Xu hướng tài chính xanh tại Việt Nam là không thể đảo ngược. Hiện nay, các cơ quan chức năng như Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và các ngân hàng thương mại đang tích cực triển khai nhiều chính sách hỗ trợ, đặc biệt hướng đến khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Nhờ đó, khả năng tiếp cận nguồn vốn này đã dễ dàng hơn đáng kể so với trước đây.

Tuy nhiên, dư nợ tín dụng xanh trên tổng dư nợ toàn nền kinh tế vẫn còn khá khiêm tốn tại Việt Nam, cho thấy dư địa phát triển trong thời gian tới là rất lớn. Con đường phổ biến nhất để các doanh nghiệp SME tiếp cận vốn quốc tế là thông qua các ngân hàng thương mại. Các ngân hàng này đóng vai trò trung gian, huy động vốn từ các quỹ đầu tư tác động (impact fund) hay quỹ tài chính xanh trên thế giới, sau đó cam kết tài trợ lại cho các SME để thực hiện chuyển đổi xanh, ứng dụng công nghệ giảm phát thải. Quá trình này đang ngày càng trở nên thuận lợi hơn.

Vậy có tồn tại bài toán "con gà - quả trứng" không, khi doanh nghiệp SME gặp khó khăn trong việc chứng minh tính "xanh", tính minh bạch và hiệu quả của dự án, trong khi việc chứng minh đó lại đòi hỏi kỹ thuật và nguồn lực mà họ đang thiếu?

Đây chính là điểm mấu chốt. Để giải quyết vấn đề này, các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện không chỉ đơn thuần giải ngân vốn, mà còn cam kết đồng hành và hỗ trợ về mặt kỹ thuật. Họ giúp các SME xây dựng hồ sơ, chứng minh năng lực và đảm bảo nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích cam kết.

Cách tiếp cận này là rất cần thiết, bởi xu hướng "tẩy xanh" (greenwashing) đang là một vấn nạn đáng lo ngại trên toàn cầu. Các quỹ đầu tư quốc tế rất khắt khe về vấn đề này và yêu cầu các ngân hàng đối tác phải có cơ chế chống "tẩy xanh" hiệu quả. Dù việc chứng minh ban đầu có thể khó khăn, nhưng với vai trò đồng hành của ngân hàng, các SME đang dần vượt qua được rào cản này.

Vậy doanh nghiệp cần đáp ứng những tiêu chí nào để "hai bên gặp nhau"?

Hiện tại, quy trình thẩm định các khoản vay xanh cho SME, dù giá trị nhỏ, lại tốn kém nhiều chi phí và thời gian cho ngân hàng. Tuy nhiên, trong tương lai gần, công nghệ sẽ là giải pháp. Chúng ta sẽ ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) và các cảm biến (sensor) để tự động hóa việc theo dõi (tracking) và kiểm soát quá trình thực hiện cam kết của doanh nghiệp, chẳng hạn như đo lường mức độ giảm phát thải thực tế. Việc tự động hóa này sẽ giúp giảm thiểu đáng kể chi phí thẩm định và giám sát cho các ngân hàng.

Việt Nam có thể học hỏi những mô hình quốc tế nào để tăng trưởng dư nợ tín dụng xanh?

Hiện nay, có nhiều mô hình, nhưng thị trường tài chính xanh Việt Nam còn khá sơ khai nhưng có thể học hỏi nhiều mô hình thành công trên thế giới.

Đầu tiên là phát triển thị trường trái phiếu xanh. Hiện nay, kênh này chủ yếu dành cho các định chế tài chính lớn. Cần có cơ chế để các doanh nghiệp quy mô vừa cũng có thể tham gia.

Thứ hai là phổ biến các khoản vay dán nhãn ESG, đây là mô hình rất phát triển ở các nước nhưng còn khiêm tốn tại Việt Nam.

Thứ ba là kết hợp tài chính xanh và công nghệ (Fintech), đây là mô hình đột phá cho SME. Ví dụ, chúng ta có thể "token hóa" (tokenize) một khoản vay xanh lớn, tức là chia nhỏ nó ra thành các token và bán cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ trên thị trường quốc tế. Bằng cách này, có thể huy động vốn từ một tệp nhà đầu tư rộng lớn hơn, không chỉ phụ thuộc vào các "đại bàng" tài chính.

Việc hình thành Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TPHCM có ý nghĩa như thế nào trong việc thúc đẩy dòng vốn này?

Trung tâm Tài chính Quốc tế sẽ đóng vai trò như một "trung tâm" từ đó nhà đầu tư có thể dễ dàng tiếp cận được với dự án để tài trợ và cho vay, kết nối minh bạch giữa bên cần vốn và bên cấp vốn. Bằng cách tạo ra một sân chơi với các quy định rõ ràng theo chuẩn mực quốc tế, những dự án được niêm yết tại đây sẽ mặc nhiên có được sự đảm bảo về tính minh bạch và an toàn. Điều này giúp các nhà đầu tư quốc tế tự tin hơn rất nhiều khi giải ngân, từ đó thúc đẩy mạnh mẽ dòng vốn xanh chảy vào Việt Nam.

Xin cảm ơn ông.

Cát Lam