Vàng thế giới lao dốc mạnh
Investing.com - Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng thỏa thuận thương mại mới giữa Mỹ và Nhật Bản là “lớn nhất trong lịch sử”. Dù nhận định này có phần sớm, song không thể phủ nhận đây là bước đi thương mại đáng chú ý nhất kể từ khi ông Trump áp thuế trong “Ngày Giải phóng” hồi tháng 4 – động thái từng khiến thị trường toàn cầu chao đảo.
Sau nhiều vòng đàm phán, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba bày tỏ kỳ vọng rằng thỏa thuận này sẽ tạo động lực tích cực cho nền kinh tế toàn cầu – một tuyên bố đáng để xem xét kỹ.
Vì sao Nhật Bản có vai trò quan trọng?
Là nền kinh tế lớn thứ tư thế giới, Nhật Bản có sức ảnh hưởng lớn đến thương mại toàn cầu. Quốc gia này phụ thuộc vào nhập khẩu năng lượng, lương thực và nổi bật với xuất khẩu điện tử, ô tô, máy móc. Mỹ là thị trường xuất khẩu chủ lực của Tokyo.
Trước đây, thuế quan do Mỹ áp đặt từng được cảnh báo có thể làm giảm GDP Nhật Bản tới 1 điểm phần trăm và đẩy nước này vào suy thoái. Với thỏa thuận mới, mức thuế giảm sẽ giúp các doanh nghiệp Nhật kinh doanh tại Mỹ dễ dàng hơn và lập kế hoạch rõ ràng hơn, đồng thời giúp đồng yên mạnh lên – điều có lợi cho việc nhập khẩu nguyên liệu sản xuất.
Các tập đoàn ô tô lớn của Nhật như Toyota, Honda và Nissan được hưởng lợi lớn từ việc Mỹ giảm thuế xe nhập khẩu từ 27,5% xuống 15%. Điều này giúp xe Nhật cạnh tranh hơn, đặc biệt so với các đối thủ Trung Quốc. Tuy nhiên, ngành công nghiệp ô tô Mỹ lo ngại bị bất lợi khi họ vẫn phải đối mặt với mức thuế cao hơn nếu nhập khẩu từ Canada và Mexico.
Đổi lại việc giảm thuế, Nhật Bản cam kết đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ để phát triển chuỗi cung ứng trong các lĩnh vực chiến lược như dược phẩm và chip bán dẫn – nhằm tạo thêm việc làm và thúc đẩy đổi mới.
Ngoài ra, Nhật Bản cũng sẽ tăng nhập khẩu nông sản Mỹ như gạo, giúp Mỹ giải quyết tình trạng dư thừa, dù điều này có thể khiến nông dân Nhật lo ngại về cạnh tranh trong nước.
Tác động lan tỏa
Thỏa thuận Mỹ - Nhật được xem là khuôn mẫu mà Mỹ có thể sử dụng trong đàm phán với các đối tác khác như Hàn Quốc và Đài Loan. Hàn Quốc đã lên tiếng sẽ cân nhắc kỹ các điều khoản mà Nhật đạt được khi tham gia đàm phán với Washington, do sự cạnh tranh trực tiếp giữa hai nước trong lĩnh vực ô tô và thép.
Trên bình diện rộng hơn, thỏa thuận này đặt thêm áp lực lên các quốc gia châu Á khác phải chốt được thỏa thuận với Mỹ trước thời hạn 1/8. Việt Nam, Indonesia và Philippines đã đạt được một số tiến triển. Tuy vậy, các nước nhỏ như Campuchia, Lào và Sri Lanka – vốn ít lợi thế về thương mại hoặc đầu tư – sẽ gặp khó khăn hơn khi đàm phán với Washington.
Dù có đồn đoán rằng Mỹ muốn Nhật tăng chi tiêu quân sự, đại diện Nhật Bản khẳng định điều này không nằm trong nội dung thỏa thuận. Ngoài ra, thuế với thép và nhôm từ Nhật vẫn giữ ở mức 50%, nhưng đây không phải tổn thất lớn vì Nhật chủ yếu xuất khẩu ô tô sang Mỹ thay vì hai mặt hàng đó.
Thỏa thuận cũng phản ánh áp lực Mỹ đang đối mặt trong việc hoàn tất các hiệp định thương mại trước thời hạn do chính nước này đặt ra.
Đáng chú ý, cùng ngày thỏa thuận Mỹ - Nhật được công bố, Nhật và EU cũng tuyên bố sẽ đẩy mạnh hợp tác để đối phó với hành vi thương mại không công bằng – một động thái cho thấy xu hướng đa dạng hóa đối tác, giảm phụ thuộc vào Mỹ. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh rằng sự cạnh tranh công bằng toàn cầu là điều mang lại lợi ích cho tất cả các bên.