AI không còn là chuyện riêng của phòng IT

Vietstock - AI không còn là chuyện riêng của phòng IT

Nhiều công ty lo bị tụt lại nếu chậm chân trong cuộc đua công nghệ, nhưng thay vì tự tìm hiểu và xác định mục tiêu cụ thể, họ lại đẩy toàn bộ phần việc sang bộ phận kỹ thuật, trong khi chính ban lãnh đạo chưa hình dung được sẽ ứng dụng để giải quyết vấn đề gì, tại đâu và như thế nào.

Tại Hội nghị Trí tuệ nhân tạo TPHCM ngày 15/07, các chuyên gia đã lên tiếng về thực trạng này, cho rằng nếu tiếp tục tiếp cận theo kiểu “khoán trắng”, các tổ chức không những lãng phí nguồn lực mà còn dễ lạc hướng ngay từ điểm xuất phát.

Theo ông Đặng Quang Khoa - Cố vấn giải pháp Ennoconn Vietnam, sai lầm lớn nhất là xem công nghệ trí tuệ nhân tạo như một dự án kỹ thuật, có thể giao phó cho bộ phận IT xử lý độc lập. Trong thực tế, quyết định áp dụng công nghệ nào, ở đâu và với mục tiêu gì phải xuất phát từ những người chịu trách nhiệm vận hành và nắm quyền phân bổ ngân sách - không phải từ bộ phận kỹ thuật.

“Không có ông trưởng phòng IT hay CIO nào đủ quyền tự quyết doanh nghiệp cần loại AI nào. Câu hỏi đó phải đến từ CEO hay CFO, những người chịu trách nhiệm tài chính của doanh nghiệp vì mọi thứ đều cần tiền, cần chi phí”, chuyên gia nhấn mạnh

Ông Khoa cũng cho rằng việc các công ty vội vã lao vào công nghệ phần lớn xuất phát từ tâm lý sợ bị tụt lại phía sau, chứ không phải từ nhu cầu thực tế. Khi thấy đối thủ công bố áp dụng AI, nhiều chủ doanh nghiệp lập tức yêu cầu triển khai mà chưa xác định rõ mục đích cụ thể. Họ đặt ra câu hỏi “có chưa?” thay vì “cần để làm gì?”, và chính tư duy này khiến quá trình đầu tư trở nên tốn kém nhưng thiếu hiệu quả.

Một điểm đáng lo ngại khác là nhiều nơi kỳ vọng AI có thể thông minh tức thì, chỉ sau vài tháng triển khai. Theo ông, đây là một ảo tưởng nguy hiểm. Bất kỳ mô hình nào cũng cần thời gian để học, tinh chỉnh và thích nghi với môi trường dữ liệu đặc thù của từng tổ chức. Nếu nền tảng dữ liệu ban đầu yếu, mô hình dù tinh vi cũng sẽ phản ánh sai lệch thực tế, dẫn đến quyết định sai.

Đối với ông Khoa, dữ liệu là điều kiện tiên quyết. Không thể nói đến AI nếu bản thân doanh nghiệp còn chưa biết trong 6 tháng qua mình bán được gì nhiều nhất, khách hàng thường phàn nàn điều gì, hay quy trình nào đang tiêu tốn nguồn lực. Nếu không có dữ liệu, mọi công nghệ đưa vào đều là hình thức.

Từ kinh nghiệm đồng hành cùng nhiều doanh nghiệp, chuyên gia cho biết việc xây dựng hệ thống chỉ thật sự hiệu quả khi người đứng đầu tham gia từ đầu và xác định rõ mục tiêu. Việc giao phó hoàn toàn cho kỹ thuật mà không có chỉ đạo từ các cấp điều hành là nguyên nhân chính khiến nhiều dự án thất bại hoặc rơi vào trạng thái đình trệ.

Bên cạnh nền tảng dữ liệu, một yếu tố khác quyết định hiệu quả là sự cam kết về mặt thời gian. Ông lưu ý rằng không thể đưa công cụ vào hôm nay và mong kết quả ngay ngày mai. Công nghệ không vận hành như phép màu, mà đòi hỏi sự kiên nhẫn, gắn bó và tinh chỉnh liên tục theo thực tế vận hành của mỗi tổ chức. Chỉ khi lãnh đạo hiểu điều đó, mới có thể dẫn dắt quá trình chuyển đổi đi đúng hướng.

"Chúng ta đã đầu tư thì phải kiên nhẫn và đồng hành", đại diện Ennoconn Vietnam tiếp lời, "Rồi sẽ đến lúc gặt được trái ngọt".

Tại hội nghị, các diễn giả được yêu cầu phác thảo hình dung về nhà máy tại Việt Nam vào năm 2030. Với ông Khoa, viễn cảnh đó không phải chuyện xa vời. Nhiều nhà máy trong nước đã bắt đầu triển khai hệ thống theo dõi tiêu thụ năng lượng theo thời gian thực, giám sát tình trạng thiết bị để bảo trì chủ động, và thậm chí dùng camera học thao tác kỹ sư để vận hành máy móc không có giao diện số. Những gì thế giới đang làm, Việt Nam cũng đã bắt đầu, nhưng tốc độ sẽ phụ thuộc vào quyết tâm của chính người điều hành.

Khi được hỏi nên bắt đầu từ đâu, ông đưa ra một cách suy nghĩ đơn giản: nếu có một nhân viên lý tưởng, làm việc không mệt mỏi, không sai sót và không cần nghỉ, bạn sẽ giao cho họ nhiệm vụ nào? Câu hỏi này giúp doanh nghiệp tự xác định phần việc đang tiêu tốn nhiều công sức, lặp đi lặp lại và dễ gây lỗi, chính là những chỗ phù hợp nhất để áp dụng công nghệ thông minh.

Theo chuyên gia, không có mô hình nào đúng cho tất cả. Công cụ chỉ có giá trị khi được đặt đúng chỗ, giải đúng bài toán. Và bài toán chỉ có thể xác định được nếu chính người lãnh đạo chủ động vào cuộc.

Tử Kính