Vietstock - Thị trường hàng hóa năm 2022: Than đá và khí thiên nhiên dẫn đầu đà tăng
“Bất chấp đà giảm gần đây, giá hàng hóa vẫn kết thúc năm với tư cách là loại tài sản có thành tích tốt nhất của năm 2022”, Goldman Sachs (NYSE:GS) cho biết trong báo cáo gần đây.
Thị trường than đá và khí thiên nhiên tăng phi mã trong năm 2022 sau khi cuộc chiến Nga-Ukraine châm ngòi cho cuộc khủng hoảng năng lượng và thúc đẩy giá năng lượng tăng mạnh. Nhìn sang năm 2023, nguồn cung thắt chặt có thể tiếp tục thúc đẩy giá năng lượng.
Các kim loại công nghiệp, quặng sắt và cao su giảm so với đầu năm 2022, do chính sách Zero COVID của Trung Quốc và nỗi lo sợ về suy thoái kinh tế toàn cầu.
Giá nông sản, bao gồm ngũ cốc và dầu cọ, đã tăng lên mức kỷ lục trong tháng 3/2022 do thời tiết bất lợi và sự gián đoạn nguồn cung. Điều này khiến giá lương thực tăng mạnh và làm dấy lên những lời cảnh báo về nạn đói. Tuy vậy, những hàng hóa này đã “trả lại” một phần đà tăng trong nửa cuối năm.
“Bất chấp đà giảm gần đây, giá hàng hóa vẫn kết thúc năm với tư cách là loại tài sản có thành tích tốt nhất”, Goldman Sachs cho biết trong triển vọng hàng hóa năm 2023.
Căng thẳng nguồn cung
Thị trường khí đốt toàn cầu đã bị xáo trộn trong năm 2022 sau khi Nga cắt nguồn cung cho châu Âu và một đường ống dẫn chính bị hư hại trong cuộc chiến ở Ukraine. Điều này thôi thúc các nước châu Âu phải nhập khẩu khí đốt từ các quốc gia khác để đảm bảo nguồn cung cấp cho mùa đông.
Với khí thiên nhiên hóa lòng (LNG), nhu cầu tăng cùng với tình trạng thiếu nguồn cung khí đốt qua đường ống đã gây áp lực lớn lên thị trường toàn cầu, qua đó gây ra một cuộc khủng hoảng năng lượng đẩy giá dầu và khí đốt lên mức cao kỷ lục.
Hợp đồng tương lai than ở Newcastle tăng gần 140% trong năm 2022, mức tăng mạnh nhất kể từ năm 2008. Dầu thô toàn cầu đạt đỉnh 139 USD/thùng vào tháng 3/2022 sau đó hạ nhiệt khi làn sóng nâng lãi suất có nguy cơ đẩy các nền kinh tế vào suy thoái. Giá dầu khép năm 2022 ở mức 85.91 USD/thùng, tăng 10% so với đầu năm.
Hợp đồng khí gas tại Mỹ leo dốc hơn 20% và giá khí bán sĩ ở Hà Lan tăng gần 8%. Cả hai hợp đồng này ghi nhận 3 năm tăng giá liên tiếp.
Vì châu Âu sẽ tiếp tục nhập khẩu LNG để xây dựng lại kho dự trữ khí đốt sau mùa đông, giá khí đốt có thể tiếp tục tăng do nguồn cung mới được đưa vào sử dụng khá hạn chế.
Việc Trung Quốc dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát đại dịch cũng có thể thúc đẩy sự phục hồi kinh tế và tiêu thụ LNG nhiều hơn vào năm tới.
Tuy nhiên, việc châu Âu áp giá trần đối với khí đốt từ tháng 2 có thể kìm hãm đà tăng của giá khí LNG và giảm bớt sự biến động trong năm nay.
Trong nhóm kim loại công nghiệp, kim loại đồng trên Sàn giao dịch kim loại Luân Đôn (LME) giảm 13% trong năm 2022 và nhôm giảm khoảng 15%. Cả hai kim loại này đều cán mức cao kỷ lục trong tháng 3/2022.
Giá quặng sắt giao ngay cho Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ khoảng 2/3 nguồn cung toàn cầu, đã giảm khoảng 4% trong năm 2022, xuống còn gần 118 USD/tấn.
Theo các nhà phân tích của Citi, giá niken và kẽm sẽ giảm trong 6-12 tháng tới, do nguồn cung tăng mạnh, nhưng cho rằng giá quặng sắt và nhôm sẽ tăng. “Giá quặng sắt dự kiến vẫn ở mức cao trong thời gian tới và có thể tiếp tục tăng khi Trung Quốc nới lỏng chính sách”, các chuyên viên phân tích đánh giá.
Việc Trung Quốc gỡ bỏ chính sách Zero COVID và cam kết tăng cường hỗ trợ cho lĩnh vực bất động sản đã thúc đẩy giá các kim loại trong tháng 12.
Tuy nhiên, tâm lý lạc quan đã dịu bớt vì sự bùng phát ca nhiễm COVID ở Trung Quốc và nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu vào năm 2023 nếu các ngân hàng trung ương tiếp tục tăng lãi suất.
Giá Niken tăng 45%, mức tăng mạnh nhất kể từ năm 2010, một phần do thiếu nguồn cung có thể được giao theo hợp đồng LME và một phần do sự biến động do khối lượng và tính thanh khoản thấp sau sự cố tháng 3/2022.
Giá thực phẩm sẽ tiếp tục ở mức cao?
Hợp đồng lúa mì trên sàn Chicago đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại là 13.63 USD nửa giạ trong tháng 3/2022 do gián đoạn nguồn cung, nhưng sau đó đã hạ nhiệt. Khép năm 2022, giá lúa mì tăng khoảng 3%.
Giá ngô và đậu tương chạm mức cao nhất trong một thập kỷ, trong khi giá dầu cọ thô của Malaysia tăng lên mức kỷ lục. Giá đậu tương và ngô kết thúc năm tăng khoảng 14% khi hạn hán nghiêm trọng ở Argentina làm dấy lên lo ngại về mùa màng ở Nam Mỹ.
Trong thời gian tới, giá thực phẩm có thể duy trì ở mức cao. Điều này là do hoạt động sản xuất lúa mì khó có thể bổ sung cho lượng hàng tồn kho đã cạn kiệt của thế giới, ít nhất là trong nửa đầu năm 2023. Trong khi đó, các loại cây trồng sản xuất dầu ăn đang bị ảnh hưởng bởi thời tiết bất lợi ở Mỹ Latinh và Đông Nam Á.
“Lúa mì ở Mỹ đang phải đối mặt với thời tiết lạnh giá khắc nghiệt trong mùa đông và ngay cả khi vụ mùa được cải thiện, chúng tôi chỉ có nguồn cung ứng vào nửa cuối năm 2023”, thương nhân của một công ty thương mại quốc tế ở Singapore cho biết.
Giá gạo tăng mạnh sau khi Ấn Độ, nước xuất khẩu lớn nhất thế giới, quyết định hạn chế nguồn cung vào tháng 9. Gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ tăng gần 6% vào năm 2022 và gạo 5% tấm của Việt Nam tăng hơn 15%.
Trong số các kim loại quý, giá vàng giảm khoảng 1% trong năm 2022, ghi nhận 2 năm giảm liên tiếp. Giá bạc tăng gần 3%, bạch kim tăng 11% và paladi giảm 5%.
Khi những lo lắng về suy thoái kinh tế cản trở nhu cầu của người tiêu dùng, cà phê là một trong những mặt hàng giảm giá nhiều nhất trong năm. Giá cà phê robusta giảm 24% vào năm 2022 và cà phê arabica mất hơn 25%. Giá cà phê cũng bị ảnh hưởng bởi kỳ vọng về một vụ mùa bội thu ở Brazil.
Giá cao su ở Tokyo lao dốc hơn 8% trong khi đường thô tăng hơn 6%. Giá bông cotton đã giảm hơn 26% vào năm 2022 do nhu cầu giảm.
Vũ Hạo (Theo Reuters)