Nhiều ngân hàng trung ương chuộng vàng nội địa để củng cố dự trữ

Investing.com - Ngày càng nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới lựa chọn mua vàng trực tiếp từ các mỏ trong nước thay vì từ thị trường quốc tế. Theo các chuyên gia, động thái này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn hỗ trợ ngành khai khoáng nội địa và tăng dự trữ vàng mà không cần sử dụng ngoại tệ – một yếu tố quan trọng trong bối cảnh các nước muốn giữ ổn định dự trữ ngoại hối.

Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) cho biết, một số ngân hàng trung ương có khả năng tiếp cận nguồn vàng nội địa đang đẩy mạnh hoạt động mua trực tiếp tại địa phương. Trong khảo sát mới nhất do WGC thực hiện, có 19 trong số 36 ngân hàng trung ương được hỏi xác nhận đang mua vàng từ các mỏ quy mô nhỏ trong nước bằng đồng nội tệ, trong khi 4 ngân hàng khác đang cân nhắc thực hiện điều tương tự. So với năm trước, con số này đã tăng đáng kể – khi chỉ có 14 trên 57 ngân hàng trung ương cho biết áp dụng hình thức này.

Ông Shaokai Fan, Giám đốc phụ trách mảng ngân hàng trung ương toàn cầu của WGC, nhận định xu hướng này nổi bật tại châu Phi và Mỹ Latin, nơi các mỏ vàng quy mô nhỏ ngày càng phát triển nhờ giá vàng liên tục tăng cao. Theo WGC, ngân hàng trung ương của nhiều quốc gia như Colombia, Tanzania, Ghana, Zambia, Mông Cổ và Philippines hiện đang tận dụng nguồn cung vàng nội địa để tích lũy dự trữ.

Chẳng hạn, vào tháng 4 năm nay, Hội đồng Vàng Ghana – đơn vị thay mặt ngân hàng trung ương nước này thực hiện các hoạt động mua vàng – đã ký thỏa thuận mua 20% sản lượng từ một số công ty khai thác trong nước. Trong khi đó, cơ quan quản lý khai khoáng của Tanzania từ tháng 9/2024 yêu cầu tất cả các công ty xuất khẩu vàng, bao gồm cả nhà khai thác, phải bán tối thiểu 20% sản lượng cho ngân hàng trung ương nước này.

Ông Fan cho biết nhiều ngân hàng trung ương mua vàng từ các mỏ trong nước với mức giá thấp hơn thị trường quốc tế. Truyền thống lâu nay là các ngân hàng trung ương mua vàng thông qua thị trường OTC toàn cầu, tập trung tại London – nơi vàng được giao dịch bằng USD, euro hoặc bảng Anh qua các ngân hàng chuyên về kim loại quý, dưới dạng thỏi đạt chuẩn London Good Delivery (LGD). Những giao dịch này thường đi kèm chi phí trung gian, vận chuyển và lưu trữ tại các kho vàng lớn như kho của Ngân hàng trung ương Anh.

Giá vàng tăng mạnh cùng với vai trò trú ẩn an toàn ngày càng được đề cao đã khiến việc mua vàng nội địa trở thành lựa chọn tự nhiên đối với các nước có ngành khai thác phát triển. Tính từ đầu năm, giá vàng giao ngay trên thị trường quốc tế đã tăng khoảng 27%, khiến các ngân hàng trung ương càng có thêm động lực tích trữ. Hình thức mua tại chỗ giúp họ tiết kiệm phí giao dịch, trung gian và vận chuyển.

Tuy nhiên, việc mua vàng từ mỏ trong nước không phải lúc nào cũng thuận lợi. Các ngân hàng trung ương vẫn cần chi trả thêm cho quá trình xử lý và tinh luyện vàng để đạt chuẩn LGD – một yêu cầu cần thiết nếu muốn vàng được quốc tế công nhận. Những nước không có năng lực tinh luyện trong nước sẽ phải gửi vàng ra nước ngoài, phát sinh chi phí bổ sung.

Một số quốc gia như Kazakhstan đang có lợi thế rõ rệt khi sở hữu hai nhà máy tinh luyện đạt chuẩn LGD do Hiệp hội Thị trường Vàng thỏi London (LBMA) công nhận. Nga từng có tới bảy cơ sở tinh luyện đạt chuẩn này cho đến khi bị LBMA đình chỉ vào năm 2022 do cuộc xung đột ở Ukraine. Trong khi đó, các nước sản xuất vàng khác như Ghana hay Zambia vẫn đang phải phụ thuộc vào các nhà tinh luyện quốc tế để đảm bảo vàng đạt chuẩn giao dịch toàn cầu.

Ngoài lợi ích kinh tế, một yếu tố khác thúc đẩy xu hướng này là sự linh hoạt về tiền tệ. Việc mua vàng từ thị trường quốc tế thường yêu cầu sử dụng một lượng lớn USD – vốn là một phần quan trọng trong dự trữ ngoại hối. Điều này đồng nghĩa với việc các ngân hàng trung ương phải đánh đổi giữa các loại tài sản dự trữ. Nhưng khi mua vàng bằng nội tệ trong nước, họ có thể tăng dự trữ vàng mà không cần tiêu tốn ngoại tệ. Theo ông Fan, đây là một cách để “không phải hy sinh một loại tài sản dự trữ khác khi tăng tích trữ vàng”.

Ngoài ra, việc mua vàng trong nước còn được coi là một cách hỗ trợ ngành khai thác vàng bản địa, đặc biệt khi nhu cầu vàng trong nước không đủ lớn để tiêu thụ hết sản lượng khai thác. Việc ngân hàng trung ương tham gia thị trường nội địa sẽ giúp tạo việc làm, thúc đẩy kinh tế địa phương – theo bà Nicky Shiels, Trưởng bộ phận nghiên cứu và chiến lược kim loại của MKS PAMP, công ty chuyên về tinh luyện và giao dịch vàng.

Dù vậy, bà Shiels cũng cảnh báo rằng mua vàng từ các mỏ địa phương có thể đi kèm rủi ro, bởi nhiều hoạt động khai thác nhỏ lẻ còn tồn tại tình trạng lạm dụng lao động và gây hại đến môi trường.