Bạn đã bao giờ nghe thấy AI chưa ? Hoặc Artificial Intelligence? Hoặc là Trí tuệ Nhân tạo?
Chắc hẳn bạn đã từng nghe qua một lần, tôi đoán vậy. Ngày càng có nhiều người nói về AI, cũng như Blockchain (bài viết này sẽ không đi bàn về Blockchain), nhưng liệu có bao nhiêu người thực sự biết về AI ? Có ai đó đã từng nói: "AI cũng như là vấn đề tình dục trong trường học - ai cũng nói về nó, nhưng không ai thực sự hiểu làm sao để làm điều đó, và ai cũng nghĩ là tất cả những người kia có hiểu và cũng đang tham gia vào việc đó..". AI nghe thật bí ẩn phải không? Trong một video clip chúc mừng năm mới của Chủ tịch Tập Cận Bình gửi tới đồng bào của nước họ đầu năm nay, các nhà phân tích đã nhìn thấy 1 quyển sách viết về AI ở trên giá sách của ông, vậy tại sao vị chủ tịch này lại quan tâm đến AI như vậy ? Hãy cùng tìm hiểu xem AI là gì và sức mạnh của nó đến đâu nhé.
Nhiều khi có vẻ dường như mọi công cụ trang web, ứng dụng hoặc trình duyệt khác đều trích dẫn Trí tuệ nhân tạo (AI) là thành phần bí mật trong công thức của họ để thành công. Điều ít phổ biến hơn là giải thích về AI là gì, tại sao nó nghe rất cool (ngầu) và cách các công ty tận dụng nó để mang lại trải nghiệm người dùng tốt hơn. Nếu bạn không biết nhiều về AI, sự vắng mặt của một lời giải thích có thể gây nhầm lẫn. Nếu bạn đang hướng tới một nỗi sợ hãi về một ngày tận thế máy tính, nó thậm chí có thể nghe hơi đáng sợ khi bạn đã xem bộ phim Terminator cũng những thập niên trước. Trí tuệ nhân tạo rất phức tạp và luôn không ngừng phát triển, nhưng điều đó không có nghĩa là nó gây nhầm lẫn hoặc lo lắng gây ra - đặc biệt là khi thông tin cá nhân của bạn không liên quan.
Biết được các công cụ mà bạn đang dựa vào vận hành thế nào sẽ giúp bạn sử dụng chúng tốt hơn, vì vậy, đây là phần giới thiệu về AI.
AI là công nghệ xuất hiện để có thể suy nghĩ như Bạn
AI tại thì cơ bản nhất là bất kỳ công nghệ nào được thiết kế để hoạt động theo cách bắt chước cách con người hoạt động (HackerEarth). AI hiện nay không phải là về việc tái tạo hoàn toàn bộ não con người và đưa nó vào một con chip máy tính. Thay vào đó, phần 'con người' là tất cả về đầu ra, hoặc những gì người dùng tương tác trực tiếp. Các hình thức phần mềm sử dụng AI cố gắng làm cho trải nghiệm người dùng giống như tương tác với con người nhất có thể - ngay cả đến điểm đường cong của khả năng "học tập" (learning) của con người.
Giống như con người, bất kỳ hệ thống AI nào cũng không được sinh ra hoàn toàn hoàn hảo. Chúng phải học và thích nghi, và tất cả điều đó được thực hiện giống như cách con người học và thích ứng: bằng cách lấy thông tin, hoặc dữ liệu, xử lý nó, và lưu trữ nó để tham khảo trong tương lai. Nó giống như khi một đứa trẻ chạm vào một cái bếp nóng. Não của chúng ghi nhận nỗi đau và ghi chú không làm điều đó một lần nữa. AI không khác nhiều.
Đào sâu hơn, bản thân AI thực sự là vòng tròn lớn nhất và ngoài cùng trong một loạt bốn vòng tròn đồng tâm. Vòng tròn tiếp theo được lồng trong AI là ML, hoặc Machine Learning. ML là, không ngạc nhiên lắm, phần học tập của AI, nhưng ML là chính nó phụ thuộc vào vòng tròn tiếp theo bên trong nó, hay còn gọi là Deep Learning (DL). Nhưng nó không dừng lại ở đó, vòng tròn thứ tư và trong cùng, và vòng tròn mà mọi vòng tròn khác đang tính đến, là ý tưởng của Mạng Thần kinh (Neural Networks) (Intel).
Mỗi phần của AI được lấy cảm hứng từ tâm trí con người, nhưng mạng thần kinh là ứng dụng rõ ràng và hữu hình nhất của suy nghĩ đó. Một bộ não con người hoạt động rất ấn tượng bởi vì nó được tạo ra từ rất nhiều thứ có công việc đơn giản, nhưng xếp và liên kết chúng lại với nhau để tạo nên những điều lớn lao. Não có hàng tỷ tế bào thần kinh được liên kết với nhau bằng hàng tỷ tỷ khớp thần kinh. Quy mô tuyệt đối của việc vận hành khiến việc tái tạo rất khó, nhưng đó chính là điều mà các nhà khoa học, nhà toán học và các chuyên gia đang cố gắng thực hiện thông qua Mạng nơron (Gizmodo).
Đây chỉ là phần rất khởi đầu về AI
Các Mạng thần kinh (Neural Networks) đang tiến hóa, nhưng chúng vẫn còn một chặng đường dài để đi, điều này ảnh hưởng đến mọi phần khác của câu đố AI. Sự tiến bộ của Deep Learning và Machine Learning phụ thuộc vào việc mở rộng và cải thiện mạng nơron, và tốc độ tiến bộ quy trình mà đang giới hạn trí tuệ nhân tạo. Ngay bây giờ, các chương trình có thể như con người theo nghĩa là chúng có thể học trực quan hơn. Ví dụ, trợ lý AI ảo như Amy, được xây dựng bởi x.ai, có thể giúp bạn đặt cuộc họp và lên lịch hẹn, Siri của Apple có thể trả lời các câu hỏi cơ bản và Diamond có thể giúp bạn quản lý và định vị các email và tệp được phân tán của bạn thông qua công cụ tìm kiếm tập trung, nhưng mặc dù các chương trình này rất ấn tượng, chúng không sáng tạo và không thể đưa ra quyết định vượt ra ngoài chính xác những gì chúng được lập trình để làm (Brighterion).
Đây là lý do tại sao AI mà chúng ta có ngay bây giờ được gọi là "AI Yếu", hoặc Artificial Narrow Intelligence (ANI). ANI được giới hạn trong một nhiệm vụ duy nhất và không tự nhận thức được. Nó có thể bắt chước cách con người suy nghĩ và truyền đạt ý tưởng của họ (Siri, ví dụ, giao tiếp bằng lời nói và thông qua văn bản), nhưng nó bị hạn chế trong khả năng thực sự nghĩ như một con người.
ANI đã khá tuyệt vời, nhưng những gì các chuyên gia đang nỗ lực hướng tới là tạo ra Trí tuệ nhân tạo Tổng hợp - Artificial General Intelligence (AGI), các chương trình có thể lập luận, lập kế hoạch và xử lý các khái niệm phức tạp, và sau đó là Siêu thông minh nhân tạo - Artificial Super Intelligence (ASI), các chương trình thông minh hơn tất cả tâm trí tập thể trên trái đất. AGI sẽ có thể suy nghĩ ở quy mô và tốc độ của một bộ não con người, nhưng ASI sẽ thực sự nằm ngoài trí tưởng tượng của 7 tỉ người trên Trái đất. Cả AGI và ASI, về mặt lý thuyết ít nhất, đều sáng tạo, xã hội và có khả năng học hỏi ngoài các chức năng được lập trình của họ.
Đây thường là phần mà một số người cảm thấy lo lắng. Ý tưởng về bất kỳ công nghệ nào có thể trở nên thông minh hơn người sáng tạo sẽ đưa câu chuyện của Frankenstein lên một tầm cao mới, nhưng nó không phải là ngày tận thế. Khi công nghệ của chúng ta tiến triển theo cách con người sống và làm việc sẽ thay đổi, điều này sẽ mở ra cơ hội cho sự đổi mới và tiến bộ hơn nữa.
Nhưng chúng ta vẫn chưa đến đó đâu
Sự phát triển của AI đã đi một chặng đường dài, nhưng nó vẫn còn một chặng đường dài để đi cho đến khi chúng ta phải lo lắng về việc nó vượt qua khả năng của tâm trí con người. Chúng ta có rất nhiều điều để tìm hiểu về cách mà bộ não của chúng ta hoạt động trước khi chúng ta có thể xây dựng một cái gì đó thực sự bắt chước chúng, nhưng ANI đã được sử dụng khắp nơi. Đó là trong hệ thống phanh chống khóa trên hệ thống ô tô của chúng ta, tăng cường sức mạnh cho Google, tăng bộ lọc spam, tăng tốc tự động và là chìa khóa đằng sau dịch vụ âm nhạc Pandora và công cụ kiến thức Wolfram Alpha. Khi bạn chơi gải với 'máy tính', đó là ANI tại nơi làm việc.
Bài tiếp theo: Những điều bạn có thể tự tin nói đến khi ai đó bàn luận về AI