- "Mọi người không chọn đầu tư theo cảm tính một cách có ý thức - họ chỉ đơn giản là không thể làm được điều đó", trích dẫn nổi tiếng của Seth Klarman là như vậy.
- Bản chất của con người là đuổi theo nỗi sợ hãi và lòng tham trên thị trường.
- Tuy nhiên, làm theo những bản năng cơ bản đó là công thức dẫn đến thua lỗ dài hạn.
Giá thị trường chứng khoán là hệ quả của hành động của mọi người. Và mặc dù có thể khó thừa nhận, chúng ta đều đã thấy hoặc đã trải qua chu kỳ hoàn chỉnh của các giai đoạn thị trường.
Giai đoạn Xanh: Sau một thị trường tăng giá dài, mọi người đều hưng phấn và dồn hết tâm sức vào những cổ phiếu hợp thời nhất — thường là những cổ phiếu rủi ro nhất.
Giai đoạn vàng: Mức giảm 5-7% đầu tiên đến, và mọi người đều ngạc nhiên. Tuy nhiên, nó có vẻ giống như một cơ hội mua-giảm-giá khác. Những kẻ chậm chân, những người cho đến nay vẫn chưa tham gia vào thị trường, giờ đây, tất cả đều tham gia.
Giai đoạn cam: Thị trường đi ngang, sau đó tăng nhẹ trở lại. Mọi người đều nghĩ: "thôi nào, rồi mình sẽ giàu".
Sự phục hồi xuất hiện nhưng đóng cửa dưới mức cao trước đó và một đợt giảm khác nghiêm trọng hơn - 8-9%. Một sự phục hồi nhẹ sau đó, và sau đó giảm 13-14%.
Giai đoạn nghi ngờ bắt đầu. Để làm gì? Các so sánh bắt đầu bật lên. Một số cho rằng giá tăng (thị trường sẽ bật lên), và một số cho rằng giá giảm (năm 2008 mới, bong bóng dot-com mới, v.v.).
Giai đoạn nâu: Thị trường không như những gì bạn nghĩ; nó cứ chìm dần. Thị trường đang giảm tới -20%, một thị trường giá xuống. Các nhà báo đến. Các tiêu đề thông thường là: "500 tỷ đô la bị đốt cháy trên thị trường chứng khoán ngày hôm nay", "lạm phát đánh gục thị trường" và "sự hoảng loạn của các nhà đầu tư".
Nỗi sợ hãi bắt đầu lúc 8 giờ sáng khi bạn mua báo dán mắt vào nó. Thức ăn trở nên khó nuốt và bạn hãy kiểm tra Investing.com 5 phút một lần, ngay cả khi thị trường đóng cửa.
Bạn bắt đầu xem các bài đăng của người khác và phát hiện ra rằng họ đã bắt đầu bán tài sản nắm giữ vào ngày hôm qua.
Ngay sau khi thị trường mở cửa, bạn cũng bắt đầu bán hàng, hoặc có thể không? Không, có lẽ phải đợi thêm một thời gian nữa; Điều gì sẽ xảy ra nếu bây giờ nó thực sự phục hồi, và bạn làm hỏng tất cả chúng? Có lẽ ngày mai ...
Giai đoạn màu đỏ: Ngày mai hóa ra thậm chí còn tồi tệ hơn! Các thị trường đều giảm 25-30%. "Đáng lẽ hôm qua mình phải bán! Mình sẽ bán một nửa, rồi xem", bạn nghĩ. Từ một nhà giao dịch hàng ngày, bạn trở thành một "nhà đầu tư dài hạn" và thấy rằng mọi người cũng đã trở nên giống bạn, khiến bạn ngạc nhiên. Các chuyên gia về thị trường đã biến mất và 4/5 bài báo bạn đọc là về thị trường giá xuống.
Mặt khác, một bài báo về việc mua hàng tại thời điểm này nghe có vẻ cực kỳ điên rồ đối với bạn. Tại sao không? Bạn vừa mất 30% vốn của mình.
Giai đoạn đen: Thị trường không phục hồi. Đã nhiều tháng trôi qua, 50% vốn còn lại của bạn gần như không còn nữa. Bạn cam chịu nhưng trong sâu thẳm cảm giác mình như một thằng ngốc vì bạn đã không bán được hàng ở mức cao. Bạn tiếp tục bán những gì bạn còn lại. Trong khi đó, những ngày mà các nhà giao dịch biến đổi thành nhà đầu tư dài hạn trong giai đoạn màu đỏ sẽ quay lại giao dịch trong ngày — chỉ để mất số tiền họ còn lại.
Các thị trường đều giảm 45-50%. Warren Buffett và Charlie Munger vẫn đang mua, nhưng có lẽ họ không còn minh mẫn vì tuổi tác.
Giai đoạn xanh: Bạn bắt đầu làm vườn. Nhưng một ngày nọ, khi đang nhổ cỏ, bạn gặp một người hàng xóm mới đầu tư vào chứng khoán. Anh ấy cho bạn biết số tiền của anh ấy đang tăng lên như thế nào. Trên thực tế, thị trường đã phục hồi sau đợt sụt giảm xóa sổ khoản tiết kiệm của bạn trong 6-9 tháng. Thật tệ là bạn đã không ở trong đó.
Bạn mở tờ báo và đọc rằng lạm phát đang giảm, lợi nhuận doanh nghiệp đang tăng và thị trường đang bùng nổ. Bữa sáng của bạn lại trở nên khó nuốt, nhưng lần này là vì bạn đã bỏ lỡ bữa tiệc.
Bạn nghe người bạn của mình trên Facebook nói về một lựa chọn cổ phiếu tuyệt vời sẽ là con ngỗng vàng tiếp theo. Bạn dốc hết những gì còn lại trong tài khoản, "Mình phải tất tay, để bù lại những gì đã mất trước đó".
Giai đoạn vàng...