Tổng nhu cầu vốn đầu tư đường bộ đến năm 2045 khoảng 2.6 triệu tỷ đồng

Vietstock - Tổng nhu cầu vốn đầu tư đường bộ đến năm 2045 khoảng 2.6 triệu tỷ đồng

Theo tính toán của Cục Đường bộ Việt Nam, tổng nhu cầu vốn đầu tư đường bộ đến năm 2045 khoảng 2.6 triệu tỷ đồng, trong đó giai đoạn 2026 - 2030 cần hơn 1 triệu tỷ đồng, giai đoạn 2031 - 2050 cần 1.2 triệu tỷ đồng.

Cục Đường bộ Việt Nam vừa có văn bản gửi Bộ Xây dựng tham gia đóng góp ý kiến xây dựng Đề án "Phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại nhằm đưa nước ta trở thành nước phát triển vào năm 2045".

Hệ thống cao tốc phát triển vượt bậc

Theo cơ quan này, tính đến tháng 8/2025, cả nước có gần 611,000 km đường bộ, tăng 77% so với năm 2010. Trong đó, có hơn 25,700 km quốc lộ, chiếm 4,22%, tăng 49% so với năm 2010, đường cao tốc có 17 tuyến dài 2,268 km chiếm 0,37%; hệ thống đường địa phương dài gần 583.000 km chiếm hơn 95%, tăng 84% so với năm 2010.

Hệ thống cao tốc Bắc - Nam phía Đông, các tuyến vành đai đô thị cùng loạt trục ngang, liên kết vùng đang được gấp rút triển khai, dự kiến đưa vào khai thác khoảng 3,000 km vào cuối năm 2025.

Theo Cục Đường bộ Việt Nam, giai đoạn 2021 - 2025, định hướng "khơi thông mọi nguồn lực, lấy đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt đầu tư tư nhân" đã tạo bước phát triển ấn tượng trong lĩnh vực hạ tầng giao thông. Tổng nguồn vốn đầu tư cho đường bộ trong giai đoạn này dự kiến đạt khoảng 450,000 tỷ đồng, chủ yếu từ ngân sách nhà nước cho các dự án cao tốc.

Trước đó, giai đoạn 2011 - 2015 được coi là "điểm sáng" khi hàng loạt chính sách đột phá đã huy động khoảng 380,000 tỷ đồng từ vốn ngoài ngân sách, cao gấp 2.1 lần giai đoạn 2006 - 2010 và 3.7 lần so với giai đoạn 2001 - 2005.

Nhờ đó, hệ thống cao tốc phát triển vượt bậc, chiều dài toàn mạng lưới gấp hơn 20 lần so với giai đoạn 2001 - 2010, góp phần kết nối các vùng miền, cửa khẩu, cảng biển, cảng hàng không, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy vậy, Cục Đường bộ cũng thẳng thắn nhìn nhận, hạ tầng giao thông vẫn chưa đồng bộ, mạng lưới cao tốc còn thiếu so với yêu cầu phát triển, mật độ phân bổ không đồng đều giữa các khu vực. Việc kết nối đường bộ với các phương thức vận tải khác như đường sắt, đường thủy nội địa, đường biển chưa đạt kỳ vọng. Hệ thống đường địa phương, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo vẫn còn nhiều bất cập.

Một số hạn chế khác được chỉ ra là chất lượng lập quy hoạch chưa cao, thiếu tính liên kết giữa các loại hình vận tải và hạ tầng logistics; mục tiêu tái cơ cấu thị phần vận tải chưa đạt, việc giảm tỷ trọng vận tải đường bộ còn hạn chế.

Bên cạnh đó, nguồn vốn ngân sách mới đáp ứng khoảng 20% nhu cầu, cơ chế thu hút xã hội hóa thiếu ổn định, khả năng tiếp cận tín dụng khó khăn, trong khi chi phí dành cho bảo trì hằng năm mới chỉ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc xây dựng chiến lược, quy hoạch và kế hoạch còn hạn chế, thiếu tầm nhìn dài hạn, dẫn tới khó khăn trong tham mưu, ưu tiên đầu tư và sử dụng hiệu quả nguồn vốn.

Mục tiêu 9,000 km cao tốc vào năm 2045

Để đạt mục tiêu đến năm 2045 có mạng lưới đường bộ hiện đại, kết nối và phát triển hợp lý giữa các phương thức vận tải, hoàn thành xây dựng 9,000 km đường cao tốc và đầu tư xây dựng, nâng cấp 30,000 km quốc lộ, Cục Đường bộ Việt Nam cho rằng, cần ưu tiên nâng cấp cao tốc Bắc - Nam phía Đông đạt quy mô tối thiểu 6 làn xe, phấn đấu hoàn thành trước năm 2035; đồng thời triển khai tuyến Bắc - Nam phía Tây theo quy hoạch, đảm bảo thông tuyến vào năm 2035.

Ở khu vực phía Bắc, ưu tiên các tuyến vành đai đô thị Hà Nội (Vành đai 4, 5), các tuyến hướng tâm và tuyến kết nối cảng biển lớn, dự kiến đến 2035 đưa vào khai thác khoảng 1,400 km và đến 2045 khoảng 2,300 km.

Tại miền Trung, tập trung đầu tư các tuyến trên hành lang kinh tế Đông - Tây, kết nối cảng biển với cửa khẩu quốc tế, đưa vào khai thác khoảng 700 km vào 2035 và khoảng 1,500 km vào 2045.

Miền Nam sẽ hoàn thiện mạng lưới cao tốc vành đai đô thị TPHCM, các tuyến kết nối cảng biển, cửa khẩu quốc tế với tổng chiều dài khai thác khoảng 800 km vào 2035 và 1,400 km vào 2045.

Đầu tư đồng bộ hệ thống quốc lộ Đối với quốc lộ, mục tiêu là hoàn thành đầu tư, khai thác tuyến QL1 từ Lạng Sơn đến Cà Mau dài khoảng 2,482 km đạt tiêu chuẩn cấp III, 4 làn xe; tuyến đường Hồ Chí Minh dài 1,762 km đạt tiêu chuẩn 2 - 4 làn xe.

Đồng thời, nâng cấp 21 tuyến quốc lộ trọng yếu phía Bắc, 24 tuyến ở miền Trung và 17 tuyến ở miền Nam với quy mô tối thiểu từ 2 đến 6 làn xe.

Theo tính toán, tổng nhu cầu vốn đầu tư đường bộ đến năm 2045 khoảng 2.6 triệu tỷ đồng, trong đó giai đoạn 2026 - 2030 cần hơn 1 triệu tỷ đồng, giai đoạn 2031 - 2050 cần 1.2 triệu tỷ đồng. Riêng các dự án ưu tiên như cao tốc Bắc - Nam phía Đông, cao tốc Bắc - Nam phía Tây, các tuyến cao tốc 3 miền, QL1 và đường Hồ Chí Minh chiếm hơn 1.7 triệu tỷ đồng.

Huy động đa dạng nguồn lực, ưu tiên PPP

Để đạt mục tiêu, Cục Đường bộ đề xuất tập trung xây dựng cơ chế, chính sách huy động nguồn lực, khai thác giá trị gia tăng từ hạ tầng sau đầu tư thông qua các phương thức đối tác công tư (PPP), hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT), mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD), đồng thời khai thác hiệu quả nguồn thu phí đường bộ. Bên cạnh đó, cần đảm bảo tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, hạn chế dàn trải, ưu tiên cho các dự án cao tốc, QL1 và đường Hồ Chí Minh.

Cục Đường bộ cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, PPP và các lĩnh vực liên quan, theo hướng rút gọn thủ tục, hài hòa lợi ích, tạo điều kiện thu hút nguồn lực xã hội cho phát triển hạ tầng đường bộ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Nhật Quang