Thanh khoản sụt giảm, vì đâu dư nợ margin công ty chứng khoán vẫn đạt kỷ lục gần 250 ngàn tỷ?

Vietstock - Thanh khoản sụt giảm, vì đâu dư nợ margin công ty chứng khoán vẫn đạt kỷ lục gần 250 ngàn tỷ?

Thị trường chứng khoán Việt Nam trải qua quý 4/2024 với diễn biến giằng co kèm thanh khoản đi xuống, cho thấy thiếu đi nhiều động lực từ dòng tiền. Tuy nhiên, điều đáng nói là trong bối cảnh đó, dư nợ margin của các công ty chứng khoán lại được đẩy lên mức kỷ lục - gần 250 ngàn tỷ đồng.

Khởi đầu quý 4 tại vùng 1,290 điểm, VN-Index sau đó liên tục giằng co để rồi khép lại năm 2024 tại 1,266.78 điểm, tương ứng giảm khoảng 1.6%. Chỉ số thiếu đi nhiều động lực từ dòng tiền khi thanh khoản bình quân quý 4 chỉ đạt 15 ngàn tỷ đồng mỗi phiên, giảm đáng kể so với mức 16.6 ngàn tỷ đồng của quý 3 liền trước, 22.2 ngàn tỷ đồng của quý 2 và 21.4 ngàn tỷ đồng của quý 1.

Trong bối cảnh đó, dư nợ cho vay (chủ yếu là cho vay margin) của các công ty chứng khoán (CTCK) lại liên tục thiết lập các cột mốc mới. Tính đến cuối quý 4, quy mô cho vay lên đến gần 248.8 ngàn tỷ đồng, tăng 5% so với thời điểm cuối quý 1 và tăng 36% so với đầu năm.

Xét trong chu kỳ dài hơn, dư nợ cho vay toàn thị trường tạo ra chuỗi tăng 8 quý liên tiếp, bắt đầu từ quý 1/2023. So với con số hơn 122.4 ngàn tỷ đồng của quý 4/2022, tức trước khi bắt đầu chu kỳ, quy mô hiện đã cao gấp đôi.

Dư nợ bứt phá, các công ty cũng ghi nhận nguồn thu tăng mạnh từ hoạt động này như một lẽ tất yếu. Trong quý 4, tổng lợi nhuận từ hoạt động cho vay đạt hơn 6.4 ngàn tỷ đồng, tăng đến 31% so với cùng kỳ năm trước.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Đức Anh - Giám đốc Vĩ mô & Chiến lược thị trường Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) nhận định rằng, lượng tiền margin trên thị trường hiện tại đúng là cao, nhưng với thanh khoản thấp thì có lẽ margin đến phần nhiều từ deal (thỏa thuận) với CTCK, còn lượng margin thực tế của nhà đầu tư cá nhân có lẽ không cao so với 1 - 2 năm trước.

Theo thống kê của VietstockFinance, tổng dư nợ cho vay tại top 10 CTCK có dư nợ lớn nhất đạt hơn 150 ngàn tỷ đồng, chiếm khoảng 60% toàn thị trường. Hòa nhịp cùng xu hướng này, nhiều CTCK tăng mạnh cho vay, thậm chí có nhiều bên xác lập kỷ lục mới trong lịch sử hoạt động.

Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) dẫn đầu thị trường về cả dư nợ cho vay và lãi từ cho vay sau khi quý 4 khép lại. Cụ thể, quy mô dư nợ gần 25.9 ngàn tỷ đồng, tức đã vượt 1 tỷ USD, tăng 56% so với đầu năm và tự thiết lập kỷ lục mới. Trền đà thuận lợi, lợi nhuận từ hoạt động cho vay trong quý 4 đạt 706 tỷ đồng, tăng 39% so với cùng kỳ năm trước.

Xếp thứ hai và thứ ba trên cả bảng xếp hạng dư nợ và lợi nhuận cho vay là Chứng khoán TPHCM (HSC) và Chứng khoán SSI (HM:SSI). Trong đó, SSI đạt quy mô dư nợ 22 ngàn tỷ đồng, lợi nhuận gần 571 tỷ đồng và HSC đạt quy mô 20.4 ngàn tỷ đồng, lợi nhuận gần 510 tỷ đồng.

Ở các vị trí tiếp theo, 5 công ty có dư nợ trên 10 ngàn tỷ đồng là Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MAS (HN:MAS)), Chứng khoán VPS, Chứng khoán Vietcap (VCI (HM:VCI)), Chứng khoán VNDIRECT (VND (HM:VND)) và Chứng khoán MB (MBS (HN:MBS)).

Huy Khải