SSI (HM:SSI) Research cho rằng, thị trường xuất khẩu có thể phục hồi trong nửa cuối năm 2023 nhờ việc Trung Quốc mở cửa trở lại. Báo cáo ngành xi măng của Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư - CTCP Chứng khoán SSI (SSI Research) cho thấy nhu cầu trong nước yếu đi do chu kỳ đi xuống của thị trường bất động sản kể từ quý 2/2022. Tuy nhiên tính chung 11 tháng năm 2022, mức tiêu thụ xi măng trong nước đạt 57,2 triệu tấn, tăng 4% so với cùng kỳ năm 2021.
Trong khi đó, xuất khẩu xi măng và clinker cả năm 2022 chỉ đạt 31,7 triệu tấn, giảm 29% so với năm 2021. Nguyên nhân khiến sản lượng xuất khẩu giảm là thị trường bất động sản của Trung Quốc vẫn trì trệ và chính sách Zero-COVID. Bộ phận phân tích của SSI nhận định, tiêu thụ xi măng chững lại trong khi chi phí sản xuất liên tục tăng cao, khiến lợi nhuận của các công ty sản xuất xi măng tiếp tục giảm tốc. Đánh giá triển vọng năm 2023, SSI Research dự báo mức tiêu thụ xi măng trong nước sẽ đi ngang so với năm 2022 do thị trường bất động sản vẫn yếu. Tuy nhiên, một điểm tích cực là kế hoạch đầu tư công năm 2023 ước tính sẽ tăng 25% so với năm 2022 về giá trị, đóng vai trò là động lực hỗ trợ tiêu thụ xi măng trong nước.
Còn với thương mại quốc tế, SSI Research cho rằng thị trường xuất khẩu có thể phục hồi trong nửa cuối năm 2023 nhờ việc Trung Quốc mở cửa trở lại. Điều này có thể giúp giảm áp lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp ở miền Bắc và miền Trung của Việt Nam.
Ngay trong quý 4/2022, bộ phận phân tích của SSI đã nhận thấy dấu hiệu phục hồi khi xuất khẩu xi măng tăng 32% so với quý trước. Tuy nhiên, kênh này vẫn có thể chịu ảnh hưởng từ việc tăng thuế xuất khẩu clinker từ 5% lên 10%.
Ở một khía cạnh khác, SSI Research cho biết giá than có thể sẽ điều chỉnh hợp lý trong năm 2023 do căng thẳng Nga – Ukraine lắng xuống; giá năng lượng như dầu mỏ, LNG ổn định hơn và quan trọng là Trung Quốc tăng kế hoạch sản xuất than.
Công suất sản xuất trong nước tăng 3-10% trong giai đoạn 2022-2023. Tuy nhiên, hiệu suất sử dụng của ngành xi măng giảm từ 95% trong năm 2021 xuống còn 89% trong năm 2022.
Khi kết hợp yếu tố hiệu suất với mức tiêu thụ yếu và thị trường xuất khẩu giảm mạnh, điều này dẫn đến sự gia tăng cạnh tranh ở miền Bắc và miền Trung tại Việt Nam, tập trung hầu hết các dự án sản xuất xi măng mới và có tỷ lệ xuất khẩu cao hơn.
Do đó, SSI Research kỳ vọng giá xi măng trong năm 2023 sẽ đi ngang hoặc giảm nhẹ 1-3% so với năm 2022. Tỷ suất lợi nhuận gộp của các công ty xi măng sẽ cải thiện trong khoảng 2-3% so với cùng kỳ do giá than điều chỉnh giảm.
Giá than nhập khẩu về Việt Nam có thể sẽ thấp vào năm 2023, tuy nhiên biến động giữa giá than thế giới và giá than Việt Nam thường có độ trễ. Do vậy, SSI Research kỳ vọng lợi nhuận năm 2023 của các công ty xi măng sẽ phục hồi 50-90%, mức tăng trưởng chủ yếu trong nửa cuối năm 2023.
