Ngân hàng trung ương Thụy Sĩ đã nỗ lực rất nhiều để tránh lây lan 1 cuộc khủng hoảng lớn đang hình thành.
Bất chấp một loạt vụ bê bối trong 5 năm qua, Credit Suisse (NYSE:CS) vẫn nằm trong số 30 ngân hàng hàng đầu được xem như 'Ngân hàng quan trọng về mặt hệ thống toàn cầu'. Trong 8 ngày trước đó, cổ phiếu của ngân hàng đã sụt giảm 75% giá trị và cuối cùng bị đối thủ UBS (SIX:UBSG) mua lại trong một thỏa thuận được chính phủ Thụy Sĩ hỗ trợ.
Credit Suisse trở thành 1 phần của UBS
Vào Chủ nhật, Credit Suisse đã đưa ra thông cáo báo chí về việc sáp nhập với ngân hàng UBS. Theo Ủy ban Ổn định Tài chính (FSB) , UBS cũng được xem là ngân hàng quan trọng về mặt hệ thống toàn cầu (G-SIB).
Cả Credit Suisse và UBS đều có trụ sở tại Thụy Sĩ với tư cách là ngân hàng đầu tư đa quốc gia. Việc sáp nhập giữa Credit Suisse với UBS sẽ khiến UBS phải thoả mãn các điều kiện sau khi thỏa thuận được hoàn tất vào cuối năm 2023:
- Các cổ đông của Credit Suisse sẽ nhận được 1 cổ phiếu UBS cho 22,48 cổ phiếu của Credit Suisse.
- Ngân hàng trung ương Thụy Sĩ, Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ, sẽ cung cấp thêm khả năng tiếp cận thanh khoản cho Credit Suisse trong quá trình tái cơ cấu.
- Nhân sự từ Credit Suisse sẽ tiếp tục làm việc khi UBS bổ nhiệm ban lãnh đạo mới và hợp nhất các hoạt động của ngân hàng với UBS.
Việc sáp nhập diễn ra sau khi UBS tăng đề nghị mua Credit Suisse với giá 3,25 tỷ đô la, sau khi hội đồng quản trị Credit Suisse từ chối lời đề nghị trị giá 1 tỷ đô la. Vào thứ Sáu, giá đóng cửa của Credit Suisse là CHF1,86 (CHF1 = $1,0732). Do đó, ngay cả khi UBS tăng giá chào bán từ 0,25 lên 0,50 trên mỗi cổ phiếu, việc mua lại CS đã được chiết khấu rất nhiều.
Theo đó, các cổ đông của CS sẽ chịu một khoản lỗ đáng kể khi họ nhận được 0,76 CHF bằng cổ phiếu UBS cho cổ phiếu CS trị giá 1,86 CHF chỉ vài ngày trước. Axel P. Lehmann, Chủ tịch Hội đồng quản trị của Credit Suisse, coi vụ sáp nhập UBS-Credit Suisse là kết quả tốt nhất.
Thật vậy, việc Credit Suisse sáp nhập với UBS được củng cố bởi nhiều sự kiện chưa từng có. Cái kết của ngân hàng 167 tuổi được sắp xếp vội vàng vào cuối tuần qua, điều này không tốt cho niềm tin của người tiêu dùng.
Gói cứu trợ bất thường của Credit Suisse
Cũng trong ngày Chủ nhật, Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ đã đưa ra thông cáo báo chí về 100 tỷ CHF (108 tỷ USD) để tạo điều kiện cho UBS tiếp quản Credit Suisse. Ngân hàng trung ương đã làm rõ rằng “cả hai ngân hàng đều có quyền tiếp cận không hạn chế đối với các cơ sở hiện có của SNB.”
Bảo lãnh vỡ nợ của liên bang hỗ trợ khoản vay nhằm hỗ trợ thanh khoản trị giá 100 tỷ CHF. Nếu người vay không trả được nghĩa vụ của mình, SNB cam kết bán trái phiếu chính phủ và các chứng khoán nợ khác.
Đây là sự can thiệp chưa có tiền lệ kể từ cuộc Đại khủng hoảng tài chính năm 2008.
Thông thường, các bảo đảm vỡ nợ liên bang như vậy được giả định ngầm để tăng cường niềm tin của người tiêu dùng vào hệ thống ngân hàng. Vấn đề là SNB đã báo cáo khoản lỗ hàng năm vào năm 2022 là 132,5 tỷ CHF ($143 tỷ). Đây là khoản lỗ đậm nhất trong lịch sử 116 năm của ngân hàng trung ương, hầu hết đều đến từ những vị thế ngoại tệ, ở mức 131,5 tỷ CHF.
Hình ảnh: Trading View
Khi Cục Dự trữ Liên bang bắt đầu tăng lãi suất vào năm 2022, chỉ số sức mạnh đồng đô la (DXY) tiếp tục tăng, trong khi cổ phiếu CS tiếp tục giảm mạnh.
Khoản lỗ như vậy hơi đáng ngạc nhiên vì Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) cảnh báo rõ ràng rằng “Có nhiều hoạt động của các ngân hàng liên quan đến việc chấp nhận rủi ro, nhưng có rất ít hoạt động mà ngân hàng có thể nhanh chóng gánh chịu những khoản lỗ lớn như trong các giao dịch ngoại hối.”
So với một năm trước, vào năm 2021, SNB đã thu được lợi nhuận từ các vị thế ngoại tệ là 25,7 tỷ CHF.
Ngoài tình hình tài chính đang lung lay của SNB, đồng thời cung cấp khoản vay lên tới 100 tỷ CHF cho vụ sáp nhập UBS-Credit Suisse, việc sửa đổi luật cũng là cần thiết. Trong những trường hợp bình thường, các cổ đông của UBS phải bỏ phiếu về việc sáp nhập, điều đã bị phá vỡ vào trước thứ Hai.
“Tôi chưa bao giờ thấy các biện pháp như vậy được thực hiện; nó cho thấy tình hình tồi tệ như thế nào.”
Vincent Kaufmann, Giám đốc điều hành của Ethos Foundation, đại diện cho các quỹ hưu trí Thụy Sĩ.
Sự thay đổi luật đột ngột của chính phủ Thụy Sĩ khiến vụ sáp nhập UBS-Credit Suisse trở nên chưa có tiền lệ.
Sự sụp đổ của Credit Suisse đầy rẫy những điềm báo
Tháng 11 năm ngoái, Credit Suisse ước tính khoản lỗ 1,6 tỷ đô la trong quý 4 sau khi 88,3 tỷ đô la được liên tục rút ra. Vào năm 2022, ngân hàng đã bị rút 1 khoản tiền gửi trị giá 160 tỷ CHF (173 tỷ USD), với 111 tỷ CHF chỉ trong Q4.
Bắt đầu từ cuối năm 2022, Credit Suisse đã giảm quy mô tổng tài sản xuống -35% so với năm 2020.
Không phải ngẫu nhiên mà việc rút tiền gửi của CS tăng mạnh kể từ năm 2020. Đầu năm đó, Giám đốc điều hành CS Tidjane Thiam đã phải từ chức sau khi một vụ bê bối theo dõi được công chúng chú ý. Sau khi rời khỏi UBS, ngân hàng đã thuê các nhân viên điều tra tư nhằm theo dõi cựu giám đốc quản lý tài sản của CS, Iqbal Khan.
Vụ bê bối theo dõi này dẫn đến cái chết của một trong những điều tra viên.
Sau khi Thomas Gottstein nắm quyền CS vào tháng 2 năm 2020, thời gian nắm quyền của ông kéo dài đến tháng 7 năm 2022. Tháng sau đó, CS bị kết tội rửa tiền tài sản của mafia Bulgaria từ thập kỷ trước. Mặc dù khoản tiền phạt rất nhỏ, ở mức 2,1 triệu đô la, nhưng CS đã trở thành ngân hàng lớn đầu tiên của Thụy Sĩ tham gia vào quá trình tố tụng hình sự như vậy.
Tuy nhiên, sự thiếu cẩn trọng của CS còn tai hại hơn nhiều. Vào tháng 4 năm 2021, ngân hàng bị ràng buộc 4,7 tỷ đô la sau âm mưu của “Bill Hwang” của Archegos Capital. Nhìn chung, Credit Suisse đã đánh mất uy tín 1 cách trầm trọng trong mắt của công chúng.
***
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Các quan điểm được thảo luận trong bài viết này chỉ là quan điểm cá nhân của tác giả và không nên được xem là khuyến nghị đầu tư.