Căng thẳng địa chính trị đẩy USD lên cao, tỷ giá trong nước lập đỉnh
Investing.com - Với quyết tâm chính trị mạnh mẽ và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đặt mục tiêu sớm gia nhập nhóm thị trường mới nổi, qua đó trở thành kênh huy động vốn chủ lực cho nền kinh tế. Đây là một bước đi chiến lược trong tiến trình xây dựng hệ thống tài chính vững mạnh và môi trường đầu tư an toàn, bền vững.
Hệ thống ngày càng hoàn thiện, quyết tâm từ Chính phủ
Phát biểu tại Hội thảo “Nâng hạng TTCK, mở rộng kênh huy động vốn” ngày 30/7 tại Hà Nội, ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) – cho biết sau 25 năm phát triển, TTCK Việt Nam đã đạt nhiều cột mốc quan trọng. Số lượng tài khoản đầu tư đã tăng từ 3.000 (năm 2000) lên hơn 10 triệu, với thanh khoản thuộc nhóm cao nhất khu vực, vượt cả những thị trường đã có lịch sử hoạt động hàng trăm năm.
Tính đến ngày 21/7/2025, vốn hóa cổ phiếu trên ba sàn HOSE, HNX và UPCoM đạt 8,214 nghìn tỷ đồng (328,5 tỷ USD), tương đương 71,4% GDP 2024. Thị trường trái phiếu cũng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh, với tổng giá trị niêm yết đến cuối tháng 6/2025 đạt 2.503 nghìn tỷ đồng (100 tỷ USD), tương đương 21,7% GDP.
Ông Hải khẳng định TTCK Việt Nam đã trở thành kênh dẫn vốn trung và dài hạn quan trọng bên cạnh hệ thống ngân hàng. Việc được nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi sẽ giúp thu hút dòng vốn chất lượng cao, nâng chuẩn thị trường, thúc đẩy cải cách thể chế và cải thiện hình ảnh quốc gia.
Theo Chiến lược phát triển TTCK đến năm 2030 (Quyết định 1726/QĐ-TTg), Chính phủ đặt mục tiêu hoàn thành việc nâng hạng trong năm 2025. Hiện Bộ Tài chính và UBCKNN đang khẩn trương rà soát, hoàn thiện văn bản pháp lý, tháo gỡ các vướng mắc theo tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời phối hợp với các bộ ngành để triển khai các giải pháp cần thiết.
Bên cạnh khung pháp lý khá đầy đủ, thị trường hiện có sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp, nhà đầu tư ngày càng chuyên nghiệp và các tổ chức trung gian phát triển nhanh. Tuy vậy, theo ông Hải, để vượt “ngưỡng cửa nâng hạng”, Việt Nam cần tiếp tục cải cách đồng bộ trong các lĩnh vực chính sách, công nghệ, hạ tầng thị trường, quản trị doanh nghiệp và năng lực nhà đầu tư.
Ông nhấn mạnh, nâng hạng không phải là đích đến cuối cùng mà là một bước đệm để Việt Nam hội nhập sâu hơn với thị trường vốn toàn cầu, nâng sức cạnh tranh và khẳng định vị thế là điểm đến đầu tư hấp dẫn, ổn định. UBCKNN cam kết thúc đẩy minh bạch thông tin, cải tiến thủ tục, chuyển đổi số, nâng cao tiêu chuẩn quản trị và bảo vệ nhà đầu tư.
Một điểm nhấn quan trọng là hệ thống giao dịch KRX đã chính thức đưa vào vận hành từ ngày 5/5/2025, cung cấp nền tảng tích hợp toàn thị trường. Sau ba tháng, hệ thống vận hành ổn định, đảm bảo kết nối thông suốt giữa các sàn giao dịch, ngân hàng thanh toán và thành viên lưu ký.
Tiến gần chuẩn mực quốc tế
Theo bà Phạm Thị Thùy Linh – Trưởng Ban Phát triển TTCK (UBCKNN), Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68/2024/TT-BTC và 18/2025/TT-BTC để xử lý các tiêu chí còn vướng theo đánh giá của FTSE Russell, bao gồm vấn đề chu kỳ thanh toán và chi phí xử lý giao dịch thất bại.
Đáng chú ý, cơ chế NPF – cho phép nhà đầu tư nước ngoài không cần có sẵn tiền khi đặt lệnh – đã được triển khai tại 10 công ty chứng khoán và 10 ngân hàng lưu ký, ghi nhận hơn 90.000 giao dịch trị giá trên 20.000 tỷ đồng kể từ khi hệ thống KRX đi vào hoạt động.
Song song đó, hệ thống STP – trao đổi thông tin tự động giữa ngân hàng lưu ký và công ty chứng khoán – cũng chính thức vận hành từ tháng 3/2025, nâng hiệu quả xử lý giao dịch. Ngoài ra, Thông tư 03/2025/TT-NHNN đã được ban hành nhằm đơn giản hóa quy trình mở và sử dụng tài khoản tiền đồng cho nhà đầu tư nước ngoài.
Các cải cách trên, kết hợp với việc triển khai CCP, giao dịch trong ngày, sản phẩm phái sinh và trái phiếu niêm yết, đang giúp thị trường ngày càng tiệm cận các chuẩn mực quốc tế.
Nâng hạng là cơ hội nhưng cần lộ trình dài hạn
Ông Phạm Lưu Hưng – Kinh tế trưởng kiêm Giám đốc Phân tích & Tư vấn Đầu tư của SSI – cho rằng, trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 chữ số, nhu cầu huy động vốn là rất lớn. Nâng hạng thị trường là cơ hội, tuy nhiên cần thận trọng, bởi nhiều quốc gia sau khi nâng hạng đã không đạt được kỳ vọng như Pakistan, UAE hay Hy Lạp.
Để thành công, Việt Nam cần tiếp tục cải cách sau khi được nâng hạng: từ việc mở rộng danh mục niêm yết, đặc biệt với doanh nghiệp công nghệ và khởi nghiệp, đến việc phát triển các công cụ phái sinh và trái phiếu gắn với chỉ số quốc tế như FTSE EMGBI, JPMorgan GBI-EM Global Diversified và Bloomberg EM Local Currency Government Index.
Ông Hưng nhấn mạnh: "Cần một lộ trình dài hạn hướng tới tiêu chuẩn MSCI, bảo đảm ’hàng thẳng, lối thông’ để nâng sức cạnh tranh và sức hút vốn ngoại".