Investing.com -- Chứng khoán SHS (HN:SHS) vừa cập nhật quan điểm về tình hình Việt Nam trước những tác động của thuế quan, trong đó nhấn mạnh rằng khả năng Việt Nam bị áp thuế trừng phạt toàn diện giống như Trung Quốc là không cao.
Theo SHS, điều này là do những yếu tố ràng buộc chiến lược. Kịch bản khả thi hơn là Mỹ có thể sử dụng đe dọa thuế quan để gây sức ép buộc Việt Nam nhượng bộ trong các vấn đề thương mại, hoặc áp thuế có chọn lọc lên một số ngành cụ thể.
Ngoài ra, cũng không loại trừ khả năng Mỹ áp mức thuế 10% phổ quát lên hàng hóa nhập khẩu từ mọi quốc gia, một đề xuất đã được đội ngũ Trump 2024 đưa ra. Nếu điều này xảy ra, Việt Nam sẽ không bị phân biệt riêng biệt, nhưng vẫn sẽ bị ảnh hưởng như các quốc gia khác.
Điều này có nghĩa là, nếu Mỹ áp thuế trên diện rộng để buộc các quốc gia phải tái đàm phán, Việt Nam cũng sẽ chung số phận với các đối tác thương mại khác. Tuy nhiên, nếu thuế áp dụng có trọng tâm, Việt Nam có thể được ưu tiên hơn Trung Quốc và một số quốc gia không quan trọng trong chuỗi cung ứng của Mỹ. Điều này được củng cố bởi các báo cáo chiến lược của đội ngũ cố vấn Tổng thống Trump, với việc Việt Nam có thể được xếp vào nhóm "bạn" và tránh phải chịu mức thuế quá cao.
Tuy nhiên, trong trường hợp Mỹ quyết định áp thuế lên hàng hóa Việt Nam, tác động của chính sách này sẽ ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế. Dưới đây là một số lĩnh vực có thể bị ảnh hưởng trực tiếp:
1. Bất động sản khu công nghiệp: Đây là lĩnh vực nhạy cảm nhất với chính sách thương mại của Mỹ. Trong những năm qua, khu công nghiệp Việt Nam phát triển mạnh mẽ nhờ vào làn sóng dịch chuyển nhà máy từ Trung Quốc để tránh thuế quan Mỹ.
Nếu Mỹ áp thuế lên hàng Việt Nam, khả năng thu hút đầu tư của Việt Nam sẽ giảm, khiến các tập đoàn đa quốc gia phải điều chỉnh kế hoạch mở rộng sản xuất. Điều này có thể làm giảm nhu cầu thuê đất khu công nghiệp, và giá thuê đất có thể giảm sau khi tăng mạnh trong những năm qua. Các doanh nghiệp phát triển khu công nghiệp sẽ bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm doanh thu từ hoạt động cho thuê.
Tuy nhiên, tác động này phụ thuộc vào phạm vi áp thuế. Nếu chỉ một số ngành như gỗ hay pin mặt trời bị ảnh hưởng, các lĩnh vực khác vẫn có thể duy trì hoạt động và tiếp tục thu hút đầu tư.
2. Cảng biển và logistics: Ngành logistics và cảng biển Việt Nam phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, đặc biệt là xuất khẩu sang Mỹ. Hiện nay, khoảng 30% lượng hàng hóa qua các cảng Việt Nam phục vụ cho thị trường Mỹ.
Nếu xuất khẩu giảm, sản lượng container qua các cảng lớn như Cái Mép – Thị Vải, Cát Lái (TP.HCM) và Hải Phòng sẽ giảm theo, tác động trực tiếp đến doanh thu của các doanh nghiệp cảng. Nếu Mỹ áp thuế, họ có thể siết chặt kiểm soát hải quan để ngăn chặn gian lận, dẫn đến thời gian thông quan lâu hơn, làm chậm vòng quay kho bãi và ảnh hưởng đến hoạt động logistics.
Tuy nhiên, về mặt vĩ mô, Việt Nam có thể chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường khác như EU hoặc Đông Á để giảm bớt tổn thất. Chẳng hạn, vào năm 2023, mặc dù xuất khẩu sang Mỹ giảm hơn 11%, nhưng Việt Nam vẫn tăng mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc và ASEAN, giúp tổng kim ngạch chỉ giảm khoảng 4,6%.
3. Điện và nước: Các khu công nghiệp tiêu thụ khoảng 50-60% tổng sản lượng điện của Việt Nam. Nếu hoạt động sản xuất giảm do thuế quan Mỹ, nhu cầu tiêu thụ điện cũng sẽ giảm mạnh.
Vào năm 2023, khi xuất khẩu sang Mỹ giảm hơn 13%, điện tiêu thụ cho khu vực công nghiệp cũng giảm 2,23%, đánh dấu lần đầu tiên giảm sau nhiều năm tăng trưởng. Sản xuất công nghiệp cũng là lĩnh vực tiêu thụ nước sạch lớn, chiếm khoảng 15% tổng nhu cầu. Khi các nhà máy giảm công suất, ngành nước sẽ bị ảnh hưởng. Chẳng hạn, Công ty Nước Thủ Dầu Một ghi nhận giảm 3,7% sản lượng nước tiêu thụ trong 9 tháng đầu năm 2023 do nhiều khách hàng là doanh nghiệp xuất khẩu. Tương tự, Tổng công ty Cấp nước Bình Dương chỉ ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu 1% trong năm 2023, thấp hơn nhiều so với các năm trước.