Ngân hàng gỡ “nút thắt” chi phí và chuỗi cung ứng cùng doanh nghiệp dệt may, logistics

Vietstock - Ngân hàng gỡ “nút thắt” chi phí và chuỗi cung ứng cùng doanh nghiệp dệt may, logistics

Tại Hội nghị chuyên đề “Ngành dệt may và chuỗi cung ứng, giải pháp trong biến động” được tổ chức sáng ngày 09/10/2025, ngân hàng và doanh nghiệp đã chia sẻ những câu chuyện thực tế liên quan đến triển vọng ngành dệt may, tình hình cạnh tranh và đặc biệt là chuỗi cung ứng.

Những thách thức mới đối với ngành dệt may Việt Nam

Ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) chia sẻ thách thức của ngành dệt may với năng lực cạnh tranh trong bối cảnh mới, khi các đối thủ cũng đang nỗ lực để giành lấy thị phần.

Thứ nhất là sự thay đổi triệt để trong cách thức mua hàng của các thương hiệu lớn. Hiện nay, họ chuyển sang mua hàng theo hình thức FOB (mua hàng tại cảng đi) hoặc thậm chí là DDP (mua hàng tại kho của họ ở nước nhập khẩu).

Cách mua hàng mới này tạo ra 3 thách thức lớn ngành phải đối mặt: Năng lực tài chính, rủi ro logistics và phương thức thanh toán. Doanh nghiệp phải có đủ tiềm lực tài chính để trang trải chi phí cho đến khi giao hàng tận nơi. Doanh nghiệp phải tự quản lý và chịu rủi ro cho toàn bộ chuỗi cung ứng vận tải, đặc biệt là đến thị trường Mỹ, vốn chiếm hơn 40% tổng kim ngạch xuất khẩu của chúng ta. Và doanh nghiệp phải chịu áp lực từ các phương thức thanh toán trả chậm, có thể lên đến 30, 60, hoặc 90 ngày.

Câu hỏi đặt ra là vai trò của ngân hàng ở đâu? Ngân hàng đi cùng và thấu hiểu doanh nghiệp, nếu ngân hàng đứng ngoài cuộc hoặc áp đặt những quy định cho vay cứng nhắc, sự phát triển của ngành dệt may sẽ gặp rủi ro lớn, đặc biệt là về khả năng tài chính để đi đường dài.

“Chuỗi cung ứng chính là yếu tố thúc đẩy cho tầm nhìn đó. Ngành dệt may Việt Nam đang và sẽ tiếp tục thúc đẩy chiến lược phát triển của mình. Chúng tôi không quan ngại bất cứ hình thức mua hàng nào, vấn đề còn lại chỉ là hệ thống tài chính và logistics sẽ đồng hành cùng chúng ta như thế nào”, ông Giang chia sẻ.

Xu hướng mới ngành logistics tác động đến doanh nghiệp xuất khẩu

Ngành dệt may phụ thuộc rất nhiều vào chuỗi cung ứng, từ nhập khẩu nguyên vật liệu đến xuất khẩu thành phẩm. Từ thời COVID-19 đến các biến động địa chính trị gần đây, hoạt động chuỗi cung ứng đã đối mặt với vô số thách thức. Bà Đặng Minh Phương - Chủ tịch Hiệp hội logistics TPHCM (HLA), đồng thời là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc MP Logistics cho rằng, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam hiện đang đứng trước cơ hội rất lớn, nhưng có tận dụng được hay không lại phụ thuộc vào việc họ thấu hiểu chuỗi cung ứng và logistics của chính mình.

Chúng ta có lợi thế từ việc dịch chuyển đơn hàng từ các nước khác, kể cả Trung Quốc và Bangladesh, sang Việt Nam, nhưng thách thức lớn nhất vẫn là chi phí.

Chi phí logistics ở Việt Nam đang rất cao. Ngành dệt may xuất khẩu khoảng 44-46 tỷ USD, chiếm 10-16% GDP. Nhưng ngành logistics của chúng tôi chiếm tới 17-18% GDP, tương đương 85-92 tỷ USD. Từ đó cho thấy chi phí đang là một gánh nặng. Ngay tại thời điểm này, dù giá cước tàu biển đã giảm, chi phí logistics nội địa lại đang tăng rất cao. Cụ thể, doanh nghiệp của tôi đang tuyển tài xế container với mức lương 35-40 triệu/tháng mà vẫn không có người.

Chi phí cao làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp, dù chúng ta đang có nhiều đơn hàng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm và có thể doanh nghiệp phải chấp nhận lợi nhuận thấp hơn trong ngắn hạn.

Một thách thức khác là sự cạnh tranh khốc liệt từ các doanh nghiệp FDI ngay tại Việt Nam và các yêu cầu về ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị). Các doanh nghiệp dệt may thường nghĩ đến ESG qua việc xây dựng nhà máy xanh, sử dụng nguyên liệu thân thiện môi trường. Theo bà Phương, doanh nghiệp Việt Nam có thể cải thiện chỉ số ESG ngay trong mảng logistics: Thay vì vận chuyển nguyên phụ liệu bằng đường bộ, hãy ưu tiên đường thủy nội địa, giúp giảm đáng kể lượng khí thải carbon; hợp tác với các công ty logistics sử dụng nền tảng kỹ thuật số (digital) để giảm thiểu giấy tờ, báo cáo; sử dụng các hệ thống quản trị chuỗi cung ứng (supply chain) tích hợp để tối ưu hóa vận hành và giảm phát thải carbon.

Bà Phương cho rằng, các doanh nghiệp Việt Nam hiện chưa thực sự quan tâm đến những giải pháp này, nhưng đây là điều vô cùng cần thiết và là một phần quan trọng đáp ứng yêu cầu của các thị trường xuất khẩu.

Ngân hàng và các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp 

Ông Ngô Tấn Long - Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Á Châu (ACB) cho biết, ACB đã tài trợ cho ngành dệt may từ rất lâu. Ban đầu, khi có thông tin về việc áp thuế mới, các ngân hàng khá lo lắng về năng lực cạnh tranh của ngành. Tuy nhiên, đến hiện tại, mức thuế của Việt Nam vẫn tương đương với các đối thủ như Bangladesh hay Indonesia, nên chúng tôi không còn quá lo ngại.

May mặc là ngành hàng thiết yếu. Với sự am hiểu sâu sắc và đồng hành lâu năm, ACB sẽ tiếp tục đồng hành và thậm chí đang có kế hoạch đẩy mạnh tăng trưởng danh mục tài trợ cho ngành dệt may trong 2-3 năm tới.

Để hỗ trợ doanh nghiệp trong chuỗi logistics, Ngân hàng ACB cũng đã có những giải pháp được thiết kế riêng cho từng ngành.

Đối với ngành dệt may, Ngân hàng tài trợ tín chấp dựa trên dòng tiền, không cần tài sản đảm bảo, hạn mức có thể lên đến 2 lần vốn chủ sở hữu; cấp sẵn một khung hạn mức trung dài hạn để doanh nghiệp có thể mua sắm, thay thế thiết bị trong năm mà không cần thẩm định lại nhiều lần; gói tín dụng xanh 4,000 tỷ đồng hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất xanh; cung cấp các gói vay VND với lãi suất ưu đãi chỉ nhỉnh hơn lãi suất vay USD khoảng 0.7%, giúp doanh nghiệp kiểm soát rủi ro tỷ giá. Tỷ lệ giải ngân, thanh toán quốc tế, bảo lãnh online tại ACB đã đạt 70-80%, giúp doanh nghiệp giao dịch nhanh chóng, thuận tiện.

Đối với ngành logistics, gói vay vốn lưu động với hạn mức đến 8 tỷ đồng, thời gian vay đến 10 năm, doanh nghiệp chỉ cần bổ sung chứng từ một lần; chuyển tiền thanh toán chi phí ở nước ngoài dựa trên quy mô hoạt động, không cần chứng từ chi tiết cho từng giao dịch; tài trợ đầu tư lên đến 80% giá trị tài sản (xe, cảng, kho bãi) với thời gian vay lên đến 15 năm.

Về đề xuất tài chính chuỗi cung ứng, ACB đã triển khai từ lâu và đang nghiên cứu kết nối với một nền tảng (platform) để triển khai mô hình một cách hiệu quả và thuận tiện hơn.

Ông Huỳnh Duy Sang - Giám đốc Khối Thị trường tài chính, Ngân hàng ACB bổ sung thêm, ngành dệt may và logistics có thuận lợi là nguồn thu chủ yếu bằng ngoại tệ. Khi tỷ giá tăng, hàng Việt Nam sẽ rẻ hơn và dễ xuất khẩu hơn.

Về tỷ giá, từ đầu năm đến nay, tiền đồng đã mất giá khoảng 3-3.5%. Dù đồng USD trên thế giới yếu đi, nhưng do chính sách tiền tệ của Việt Nam đang nới lỏng để hỗ trợ tăng trưởng, áp lực mất giá vẫn còn. Tuy nhiên, theo dự báo Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ có xu hướng giảm lãi suất, sẽ làm chênh lệch lãi suất giữa USD và VND thu hẹp lại, từ đó giảm áp lực lên tỷ giá. Dĩ nhiên, biến động mạnh trong ngắn hạn vẫn có thể xảy ra.

Trong vai trò của ngân hàng hiểu doanh nghiệp đã phải đối mặt với quá nhiều rủi ro về kinh doanh. Vì vậy, đối với rủi ro về tỷ giá và lãi suất, ngân hàng sẵn sàng tư vấn các giải pháp phòng ngừa tốt nhất để giúp các doanh nghiệp cố định chi phí và tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi.

Cát Lam