Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra các đồng minh NATO của Mỹ đang chi tiêu như thế nào cho quốc phòng so với đối thủ của họ. Để đánh giá tình hình quốc tế, theo The Economist, một quy tắc cơ bản là theo dõi dòng chảy của tiền hoặc vũ khí. Ngân sách quốc phòng được cho là cách thuận tiện nhất để theo dõi cả hai.
Dựa trên số liệu được công bố bởi tổ chức nghiên cứu hòa bình quốc tế Sipri, Mỹ vẫn chi tiêu nhiều cho quốc phòng hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Vào năm 2023, nước này đã chi 916 tỷ USD cho lực lượng vũ trang của mình.
Trong khi đó, khi kết hợp lại, 31 đồng minh NATO của nước này đứng thứ 2 với tổng chi phí 434 tỷ USD.
Số liệu cũng cho thấy 102 trong số 173 quốc gia có trong khảo sát đã tăng mạnh ngân sách quốc phòng vào năm ngoái. Trên toàn cầu, chi tiêu thực tế tăng 6,8% so với năm 2022, mức tăng hàng năm cao nhất kể từ năm 2009.
Theo đó, một số tăng trưởng lớn đến từ các đồng minh NATO của Mỹ tại châu Âu sau một thời gian dài chi tiêu thấp.
Không tính Mỹ, các thành viên NATO đã đẩy chi tiêu lên 68 tỷ USD, tương đương 19% từ năm 2022 đến năm 2023. Việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập vào liên minh giúp chi tiêu hàng năm của NATO tăng thêm 16 tỷ USD.
Các nhà phân tích nhận định những dữ liệu này rất khó để so sánh do số tiền chi cho thu nhập và nhiên liệu sẽ có giá trị khác nhau ở các quốc gia.
| Mức tăng của ngân sách chi tiêu quân sự các nước đã qua điều chỉnh từ năm 2022 đến 2023. Nguồn: SIPRI |
Nhờ đó, họ có thể so sánh ngân sách quốc phòng của NATO với ngân sách Mỹ. Mức lương sẽ được điều chỉnh theo chênh lệch thu nhập và chi phí vận hành đối với các mức giá chung.
Chi phí thiết bị được giữ nguyên vì phần lớn là hàng nhập khẩu nên khó đánh giá chất lượng tương đối.
Những điều chỉnh cho thấy khoản tăng ngân sách của Ukraine có giá trị lớn hơn so Nga, mặc dù ngân sách của nước này tăng với tốc độ chậm hơn một chút về mặt danh nghĩa.
Đồng thời, số tiền mà các đồng minh của Mỹ chi tiêu trong NATO cũng sẽ lớn hơn nhiều so với những gì con số đồng USD thể hiện.
Chi tiêu hàng năm của chức này vào năm 2023 chỉ bằng 47,3% của Mỹ, nhưng sau khi điều chỉnh chênh lệch chi phí thì con số này lên đến 78,5% và đạt 719 tỷ USD.
| Những quốc gia chi tiêu cho quân sự nhiều nhất năm 2023. Nguồn: SIPRI |
Khi khoản chi tiêu đó được điều chỉnh theo sức mua quân sự, nó tương đương 24% và 32% tổng chi tiêu của NATO.
Tuy nhiên, Jens Stoltenberg, người đứng đầu NATO, gần đây cho biết chỉ có 18 thành viên đáp ứng mục tiêu của liên minh là chi ít nhất 2% GDP cho quốc phòng trong năm nay (mặc dù con số này tăng từ 11 thành viên vào năm 2023).
Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia cho rằng những số liệu này chỉ nên mang tính chất tham khảo. Điều này là do việc tính toán ngân sách không nhất quán ở tất cả các quốc gia và không phải Chính phủ nào cũng báo cáo chính xác.
Chúng cũng chỉ tiết lộ chi phí vận hành và đầu tư, chứ không phải mức độ hiệu quả của chi tiêu.
Dù vậy, những khoản ngân sách này vẫn là một chỉ số tốt để dự đoán hướng đi quân sự của một quốc gia, chúng định hình những gì các quốc gia có thể làm và gợi ý những gì họ dự định thực hiện trong những năm tới.
>> Siêu cường châu Á giúp ngành công nghiệp vũ khí của Nga bùng nổ bất chấp lệnh trừng phạt