Vietstock - Doanh nhân Việt và VN-Index ở tầm cao lịch sử!
Đồng tiền đẹp mĩ miều nhất là khi được trao cho doanh nghiệp - nơi tạo ra công ăn việc làm, hàng hóa và dịch vụ để sử dụng, đóng góp cho quốc khố. Dòng vốn đổ vào giao dịch ngoại hối hay vàng không thể hiện được nét đẹp đó nhưng đổ vào thị trường chứng khoán thì hoàn toàn có thể.
Câu hỏi “Doanh nghiệp khởi sắc trước rồi dòng vốn mới đổ vào hay vốn đổ vào rồi doanh nghiệp mới thay da đổi thịt?” khá giống với câu hỏi “Con gà có trước hay cái trứng có trước?”. Một doanh nhân có trình độ chắc chắn trân trọng và luôn cân nhắc đến quyền lợi cổ đông, bao gồm nhà đầu tư nhỏ lẻ trong và ngoài nước cùng các quỹ đầu tư, dù có thể sẽ thiên vị một chút cho những khoản vốn dài hạn hơn là ngắn hạn, đặc biệt là loại vốn T3 (nhà đầu tư lướt sóng).
Những doanh nhân tiêu biểu
Thế giới có Elon Musk, ấn tượng không chỉ ở những nỗ lực phòng tránh sự tuyệt chủng của loài người thông qua những công trình đưa con người lên Sao Hỏa và xây dựng môi trường sống ở đó mà còn đáng kính ở tinh thần doanh nhân trong việc sử dụng vốn cho những doanh nghiệp của ông. Khi rời khỏi Paypal, Elon Musk thu được khoảng 180 triệu USD, ông đầu tư 100 triệu USD vào công ty SpaceX, 70 triệu USD vào Tesla, và 10 triệu USD vào Solar City, tiền thuê nhà và tiêu xài cá nhân ông phải vay mượn. Sự tập trung vào sản xuất kinh doanh để đưa ra những sản phẩm chất lượng đã giúp Elon Musk trở thành thương hiệu cực kỳ thành công mỗi khi huy động vốn để lập dự án kinh doanh mới. Không những cổ đông mà cả thế giới vẫn tung hô và ngưỡng mộ Elon Musk, đế chế Tesla hứa hẹn sẽ trở thành một công ty trị giá 650 tỷ USD trong thời gian tới dù công ty báo lỗ 675.4 triệu USD vào cuối năm 2017 (cùng kỳ năm 2016 lỗ 121 triệu USD).
Việt Nam cũng có ông Phạm Nhật Vượng, người đưa giấc mơ trở thành hiện thực cho ngành ô tô Việt, “đã làm là phải ra ngô ra khoai” với kế hoạch 140 ngày thần tốc tạo lập Vinfast, có thể nói là một tấm gương cho doanh nhân trẻ. Hay ông Đoàn Nguyên Đức của Hoàng Anh Gia Lai, sản phẩm căn hộ của công ty sau một thời gian dài sử dụng vẫn thể hiện được chất lượng tốt bền vững theo thời gian, là mái ấm vững chắc cho bao gia đình. Danh sách hẳn còn rất dài để liệt kê về thành tựu của doanh nhân Việt thứ thiệt.
Nhưng bên cạnh đó, vẫn có những phiên bản lỗi tồn tại. Nguồn tin hành lang cho biết một vài doanh nghiệp khi đã huy động được vốn từ thị trường, trong đó có cả vốn ngoại từ cổ đông Nhật Bản, giá cổ phiếu từ đó từ đó cứ rớt về dưới 1,000 đồng/cổ phiếu. Họ đẩy những mảng kinh doanh có lời sang công ty con khác, rồi liên tục báo cáo kinh doanh lỗ cho công ty có mã chứng khoán đã niêm yết, từ đó rút luôn ra khỏi sàn giao dịch để lại một lỗ thủng nơi con tim nhà đầu tư.
Đầu tư, kinh doanh gắn với trách nhiệm xã hội
Một thực tế phũ phàng là khi giá cổ phiếu tăng trưởng đến một chừng mực nào đó, nhà đầu tư cá nhân và các quỹ đều sẽ có động thái chốt lời. Diễn biến rớt giá quá nhanh cũng sẽ làm nhiều nhà đầu tư “cháy tài khoản” hoặc chịu khoản lỗ là cả một gia tài. Cổ phiếu hấp dẫn bởi nó biến động giá và nhà đầu tư tham gia thị trường có khi lời khi lỗ. Khái niệm “fair trade” tạm dịch là “trao đổi công bằng” ở đây cần được hiểu dựa trên nền tảng kiến thức sơ cở về kinh tế tài chính, có đôi nét như thuyết tiến hoá vạn vật, sẽ có nhiều mất mát và tiêu vong, chỉ còn lại những thể loại ưu thế nhất. Vì thế, với vai trò một cổ đông hay quỹ đầu tư khi chọn lựa cổ phiếu cho danh mục, hãy chọn cổ phiếu phục vụ cho cuộc sống của chúng ta ngày càng tốt đẹp, tập trung sản xuất kinh doanh chất lượng, loại bỏ những doanh nghiệp có những kế hoạch viễn vông, những dự án giấy mang tính chất lừa đảo. Cho dù phương diện phân tích kỹ thuật cho thấy những cơ hội lợi nhuận cao từ lướt lát, hãy bỏ quên những doanh nghiệp đó như một bước đi thanh trừng của sức mạnh tập thể của dòng vốn đầu tư. Bên cạnh yếu tố phát triển, một điều hiển nhiên khi doanh nghiệp không chú trọng kinh doanh tạo ra thặng dư kinh tế thì mua vào cổ phiếu của họ giống như nắm phải cục than hồng rồi chuyền tay cho người khác, đến khi bạn nhận ra mình là người cuối cùng thì số vốn đã bốc hơi mà không để lại ý nghĩa gì cho cuộc sống, nó đã rơi vào túi một kẻ giả mạo doanh nhân, người tiêu xài cho bản thân như rượu ngon, xế xịn, nhà đẹp, chứ không phải sản xuất kinh doanh.
Một thực tế nữa, nếu giá cổ phiếu tăng cao và mọi nhà đầu tư đều quay đầu bán tháo thì quá trình huy động vốn của doanh nghiệp và hoạt động kinh doanh khó mà trụ nổi. Về mặt lý thuyết cơ sở, giá thị trường không ảnh hưởng đến doanh nghiệp bởi vì khi đã đại chúng hóa thì giá do cung cầu quyết định và do nhà đầu tư tự mua bán qua lại với nhau, không liên quan đến doanh nghiệp. Nhưng thực tế, công ty có thể sử dụng cổ phiếu của mình để thế chấp vay thu hút thêm vốn phục vụ kinh doanh, khi giá giảm quá đà thì tỷ lệ vay vi phạm và vì thế mất luôn tài sản thế chấp đưa đến đổ nợ như trường hợp bà Võ Thị Thanh, doanh nhân đang bị BIDV siết nợ 2,200 tỷ đồng với khối tài sản thế chấp gồm bất động sản và cổ phiếu công ty Thuận Thảo đang giao dịch ở UPCoM với giá rớt thảm chỉ còn khoảng 500 đồng/cổ phiếu. Nếu giá cổ phiếu cứ rớt dần “về mo” rồi bị loại khỏi bảng điện thì chẳng loại nhà đầu tư nào không tan hoang. Vì thế, hai chữ “fair trade” hiểu nghĩa dân dã giống như “tiền trao cháo múc”, nhưng quan niệm hiện đại phải gắn liền với trách nhiệm xã hội và tinh thần doanh nhân.
Doanh nhân không những phải giỏi mà còn phải cao quý
VN-Index đầu năm 2018 giao dịch ở ngưỡng cao hơn 1,000 điểm và thị trường đang thấp thỏm việc có tạo đỉnh hay không. Tuy nhiên, ở ngưỡng này, Việt Nam vẫn đang được đánh giá cao từ nhiều nguồn quỹ đầu tư lớn nước ngoài. Chẳng hạn như quỹ đầu tư Thụy Điển Tundra Vietnam Fund vốn hoá 400 triệu USD đánh giá thị trường Việt Nam là một trong những thị trường cận biên có tiềm năng tăng trưởng đặc biệt, có thể đuổi kịp các nước phát triển, dự báo sẽ tiếp tục bùng nổ trong năm 2018. Đứng trước cơ hội lớn lao mà cổ đông và các quỹ trao vốn khủng vào tay doanh nhân đất Việt, chúng ta hãy hy vọng về một nền kinh tế ngày càng vững mạnh chứ không phải chỉ là những con số nhảy múa trên bảng điện.
Doanh nhân không những phải giỏi mà còn phải cao quý. Cho dù thương trường có khốc liệt dường nào, tinh thần ấy cần nuôi dưỡng trong sâu thẳm con tim để mọi quyết định quan trọng của doanh nghiệp đều hướng về sự phát triển của doanh nghiệp song hành với sự thịnh vượng của loài người nói chung. Với vốn huy động được từ thị trường, hãy sử dụng một cách có trách nhiệm. Không chỉ có nước Mỹ mới trở nên vĩ đại bằng con đường lao động và làm việc như Tổng thống Donald J. Trump luôn nhấn mạnh, Việt Nam cũng sẽ trở nên giàu mạnh khi những đồng vốn đang đổ ồ ạt vào thị trường được đưa vào doanh nghiệp chân chính, tạo ra việc làm tốt và sản phẩm, dịch vụ chất lượng phục vụ cho nhân loại.
ThS. Đinh Hạ Vân
