Cung ngoại tệ suy yếu – Tỷ giá có ảnh hưởng?

Vietstock - Cung ngoại tệ suy yếu – Tỷ giá có ảnh hưởng?

Nguồn cung ngoại tệ có thể đối mặt với nhiều thách thức, trong bối cảnh hoạt động thương mại và đầu tư có diễn biến tiêu cực, cộng thêm áp lực lạm phát, liệu có gây áp lực lên tỷ giá trong giai đoạn tới?

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bất ngờ điều chỉnh giảm mạnh giá mua USD vào tại Sở giao dịch NHNN từ ngày 08/6/2021, xuống còn 22,975 đồng/ USD, tức giảm 150 đồng. Đây là lần đầu tiên cơ quan này điều chỉnh giá mua USD trong năm 2021 và cũng là lần giảm giá mạnh nhất kể từ cuối tháng 11/2019. Từ đầu năm nay, NHNN đã  chuyển sang niêm yết giá mua ngoại tệ kỳ hạn 6 tháng, thay cho phương thức giao mua ngay trước đó.

Cung ngoại tệ từ hoạt động thương mại suy yếu

Động thái của NHNN khiến không ít người ngạc nhiên, nhất là trong bối cảnh nguồn cung ngoại tệ giai đoạn gần đây có dấu hiệu chững lại, lẽ ra phải tạo áp lực đẩy giá USD lên cao hơn. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng việc chủ động giảm giá mua vào USD của NHNN sẽ làm giảm lực hút ngoại tệ, giúp nguồn cung ngoại tệ ở lại thị trường nhiều hơn.

Thống kê cho thấy sau khi nhập siêu 1.23 tỷ USD trong tháng 4, tháng 5 vừa qua tiếp tục chứng kiến Việt Nam có tháng thứ 2 liên tiếp nhập siêu với giá trị 2 tỷ USD, theo đó từ con số xuất siêu hơn 2.86 tỷ USD trong quý 1 đã chuyển sang nhập siêu trong 5 tháng đầu năm nay với tổng giá trị 369 triệu USD. Nếu như thời gian trước kim ngạch xuất khẩu thường đạt được tốc độ tăng trưởng cao hơn nhập khẩu, thì 5 tháng đầu năm nay xuất khẩu chỉ tăng 30.7% so với cùng kỳ, trong khi kim ngạch nhập khẩu tăng đến 36.3%.

Đáng lưu ý là bất chấp nhân dân tệ tăng mạnh thời gian qua, nhập siêu từ Trung Quốc vẫn cao nhất ở 23.2 tỷ USD, tiếp tục tăng mạnh 87.3% so với cùng kỳ. Đối tác thương mại mà Việt Nam chịu nhập siêu lớn thứ 2 là Hàn Quốc với giá trị 12 tỷ USD, tăng 23.1%. Nhưng bất ngờ nhất có lẽ là nhập siêu từ ASEAN tăng vọt 171.6% lên 6.6 tỷ USD, cho thấy hàng nội địa đang bị cạnh tranh quyết liệt từ các nước trong khu vực.

Trong những năm gần đây, nguồn cung ngoại tệ từ hoạt động thương mại hàng hóa đã đóng góp quan trọng và góp phần vào sự ổn định của thị trường ngoại hối. Như năm 2020, Việt Nam ghi nhận xuất siêu hơn 19 tỷ USD, cao kỷ lục từ trước đến nay và đánh dấu năm thứ 5 liên tiếp đạt thành tích xuất siêu. Do đó, diễn biến thâm hụt thương mại hàng hóa trở lại trong 2 tháng gần đây làm dấy lên nhiều lo ngại, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang đối mặt với nhiều bất ổn và sự biến động khó lường của thị trường tài chính toàn cầu.

Kim ngạch xuất khẩu thời gian tới có thể tiếp tục bị ảnh hưởng trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát trở lại trong hơn 1 tháng qua đang làm gián đoạn các hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt tại các đầu tàu kinh tế, các địa bàn tập trung nhiều khu công nghiệp như thành phố Hồ Chí Minh, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội, Vĩnh Phúc,…Trong khi đó, giá các nguyên nhiên vật liệu đầu vào neo cao và có thể tiếp tục đi lên cũng ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động sản xuất và hàng hóa cho xuất khẩu.

Vốn nước ngoài và lạm phát

Phạm vi hoạt động đầu tư, dù nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cả đăng ký và giải ngân đều có sự tăng trưởng lần lượt là 16.4% và 6.7%, tuy nhiên, giới phân tích vẫn nhận định triển vọng vốn nước ngoài trong năm nay là kém khả quan. Nếu dịch bệnh tiếp tục kéo dài sẽ có thể gây tác động tiêu cực lên dòng vốn FDI trong nửa cuối năm nay. Kịch bản này không phải thiếu cơ sở, khi đến nay Việt Nam vẫn chưa thể tiếp cận được các nguồn cung ứng vaccine đầy đủ, để phục vụ chính sách tiêm chủng rộng rãi trên toàn quốc và đối mặt với nguy cơ bị tuột lại trong giai đoạn phục hồi phía trước.

Trong khi đó, tổng giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài với tổng giá trị góp vốn là 1.31 tỷ USD, giảm mạnh 56.3%. Các thương vụ đầu tư, thâu tóm và sáp nhập (M&A) cũng bị chững lại trước tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp thời gian qua. Nhìn sang thị trường chứng khoán, nhà đầu tư nước ngoài cũng liên tục bán ròng suốt từ đầu năm đến nay, với tổng giá trị hơn 31,800 tỷ đồng tính đến ngày 09/6/2021.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng đang tích cực đẩy mạnh đầu tư ra nước ngoài. Cụ thể, đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài trong 5 tháng đầu năm 2021 có 21 dự án được cấp mới giấy chứng nhận đầu tư với tổng số vốn đầu tư của phía Việt Nam là 143.5 triệu USD, đồng thời có 9 lượt dự án điều chỉnh vốn với số vốn tăng thêm đạt 403.2 triệu USD. Tính chung tổng vốn đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài (vốn cấp mới và tăng thêm) 5 tháng đạt 546.7 triệu USD, tăng hơn 3 lần so với cùng kỳ năm trước.

Ngoài ra, diễn biến lạm phát tháng 5 tăng mạnh so với cùng kỳ cũng có thể ảnh hưởng lên tỷ giá trong giai đoạn tới và dòng vốn đầu tư nước ngoài, nếu nhà đầu tư nhận thấy rủi ro đang tăng lên. Trong tình hình hiện nay, Việt Nam không chỉ chịu áp lực giá cả một số mặt hàng thiết yếu trong nước đứng trước sức ép tăng mạnh khi dịch bệnh bùng phát trở lại, mà còn chịu tác động tiêu cực từ giá hàng hóa quốc tế tăng vọt từ đầu năm đến nay.

Nếu xu hướng này tiếp tục diễn ra cho đến cuối năm, theo đó thương mại hàng hóa vẫn thâm hụt, vốn đầu tư suy giảm và áp lực lạm phát gia tăng, nguồn cung ngoại tệ có thể tiếp tục bị ảnh hưởng tiêu cực và theo đó sẽ tác động lên tỷ giá là tất yếu. Dù vậy, với nguồn lực dự trữ ngoại hối đã tích lũy được trong những năm qua, ước tính hơn 105 tỷ USD theo công bố gần đây, kỳ vọng nhà điều hành có thể can thiệp bất cứ  lúc nào khi cần thiết để ổn định thị trường.

Nhung Võ