Đô thị thông minh (bài 1): Từ chiến lược quốc gia đến ‘kiềng ba chân’ của Đà Nẵng

Vietstock - Đô thị thông minh (bài 1): Từ chiến lược quốc gia đến ‘kiềng ba chân’ của Đà Nẵng

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh phát triển công nghiệp công nghệ số, việc Đà Nẵng cho ra đời đồng thời ba đề án cốt lõi về khoa học công nghệ, chuyển đổi số và thành phố thông minh, đổi mới sáng tạo được cho là bước đi chủ động nhằm hiện thực hóa các mục tiêu vĩ mô, biến tiềm năng thành lợi thế cạnh tranh thực tế trong kỷ nguyên số.

Sự phát triển của ngành công nghiệp công nghệ số (CNCNS) Việt Nam đang được hậu thuẫn mạnh mẽ từ cấp Trung ương. Với sự ra đời của Luật CNCNS 2025 (hay còn gọi Luật 71), các ngành công nghiệp mũi nhọn như bán dẫn và Trí tuệ nhân tạo (AI) đã có hành lang pháp lý vững chắc, kèm theo các cơ chế ưu đãi về thuế, visa chuyên gia và hỗ trợ tài chính trực tiếp.

Hợp lực các đề án công nghệ

Tại hội thảo tổ chức sáng 25-11 tại Đà Nẵng, ông Trần Anh Tú, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp công nghệ thông tin, chia sẻ Luật 71 ra đời không chỉ là khung pháp lý mà còn là sự khẳng định chiến lược của quốc gia. Điều quan trọng là Luật đã phân quyền và trao thẩm quyền cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh/thành quy định tiêu chí, điều kiện và mức hỗ trợ cụ thể, giúp các địa phương trọng điểm như Đà Nẵng có thể chủ động thúc đẩy các dự án công nghệ mang tính đột phá.

Nói một cách khác, đây là nền tảng để thành phố biển miền Trung cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược trở thành thành phố thông minh sau năm 2030 thông qua ba đề án do Sở Khoa học và Công nghệ Đà Nẵng soạn thảo đang lấy ý kiến các bên trước khi trình lãnh đạo thành phố phê duyệt nhằm tạo nên thế “kiềng ba chân” mang tính hệ thống và xuyên suốt.

Cụ thể, đề án phát triển khoa học công nghệ tập trung vào xây dựng hệ sinh thái nghiên cứu và phát triển (R&D), thu hút nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên như bán dẫn và AI. Trong khi đó, đề án chuyển đổi số là xương sống, xác định mục tiêu phát triển chính quyền số, kinh tế số, và xã hội số, với việc ưu tiên ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn để tối ưu hóa quản lý và dịch vụ công.

Cuối cùng, đề án thành phố đổi mới sáng tạo đóng vai trò là động lực thị trường, tập trung thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học, và biến Đà Nẵng thành trung tâm thu hút nhân tài công nghệ của khu vực.

Sự liên kết chặt chẽ này đã tạo ra một vòng tuần hoàn logic: Chuyển đổi số cung cấp dữ liệu và nền tảng hạ tầng; khoa học công nghệ cung cấp công cụ và công nghệ lõi; và đổi mới sáng tạo là động lực để ứng dụng và thương mại hóa, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh chung.

Hành động thực tế để giải quyết các nút thắt

Các đề án của Đà Nẵng được triển khai thông qua việc tập trung giải quyết triệt để các nút thắt quan trọng nhất của kỷ nguyên số: dữ liệu và nhân lực, đi kèm với các ứng dụng thực tế đột phá.

Nhận thức được rằng “Dữ liệu là nguồn tài nguyên mới”, thành phố đang tiến hành các chiến dịch mang tính đột phá nhằm chuyển đổi dữ liệu thô sang dữ liệu sạch. Điển hình là việc sử dụng AI để bóc tách và xử lý dữ liệu đất đai từ các hình ảnh chụp, phục vụ chiến dịch 90 ngày làm sạch dữ liệu đất đai và thí điểm hợp nhất dữ liệu y tế, tiến tới mục tiêu mỗi người dân có 1 hồ sơ y tế duy nhất.

Theo ông Trần Ngọc Thạch, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đà Nẵng, trong đề án chuyển đổi số thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2026 - 2030, địa phương xác định dữ liệu là tài nguyên then chốt. “Việc ưu tiên sử dụng AI để tái cấu trúc và làm sạch dữ liệu liên ngành, từ đất đai đến y tế, là nền tảng để xây dựng chính quyền số hiệu quả và kinh tế số bền vững”, ông cho biết.

Cụ thể, trong lĩnh vực chuyển đổi số y tế, việc thí điểm hợp nhất dữ liệu y tế phi cấu trúc của người dân tại các bệnh viện và phòng khám là một case study điển hình, giúp tối ưu hóa chẩn đoán và quản lý sức khỏe cá nhân hiệu quả hơn.

Song song với dữ liệu, nguồn nhân lực là một yếu tố quyết định khác. Đà Nẵng đã duy trì tốc độ tăng trưởng nhân lực CNTT trung bình trên 13% mỗi năm. Thành phố đang tích cực nghiên cứu và xây dựng các Nghị quyết hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách cho các dự án phát triển nguồn nhân lực công nghệ số và các dự án thiết kế, sản xuất chip bán dẫn. Các trường đại học nòng cốt cũng đã đề xuất thành lập Trung tâm đào tạo Bán dẫn – AI tại Đại học Đà Nẵng để tập trung nguồn lực.

Một nút thắt quan trọng mà ông Thạch chia sẻ cần phải thúc đẩy là sự tham gia của các doanh nghiệp lớn cũng như khởi nghiệp đổi mới sáng tạo mang lại động lực kép. Đến nay, thu hút được hơn 70 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.

Đơn cử, FPT Semiconductor, doanh nghiệp hoạt động trong ngành bán dẫn, đã cam kết đầu tư lâu dài vào Nghiên cứu & Phát triển (R&D) các dòng chip AI Edge và IoT thế hệ mới, đồng thời kết nối sâu rộng với các trường đại học nòng cốt của Đà Nẵng để đào tạo kỹ sư.

Sự hợp tác này không chỉ đảm bảo nguồn nhân lực tại chỗ mà còn tạo ra cơ hội để thử nghiệm và đưa chip Việt vào các thiết bị công cộng và hệ thống IoT hành chính đô thị, biến Đà Nẵng thành trạm thử nghiệm sản phẩm quốc gia như đề xuất từ FPT.

Bên cạnh đó, sự tham gia của các tổ chức như DNES (Vườn ươm Doanh nghiệp Đà Nẵng) cùng các đối tác công nghệ tạo nên một hệ sinh thái đa dạng về phát triển đổi mới sáng tạo.

Từ đầu năm 2025, DNES đã phối hợp cùng các đối táctriển khai chuỗi hoạt động đào tạo đa lĩnh vực, quy tụ nhiều chuyên gia giàu kinh nghiệm và thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng. Các hoạt động này giúp nâng cao năng lực cho đội ngũ doanh nhân trẻ trong các lĩnh vực đổi mới sáng tạo, tài chính công nghệ và khuyến khích doanh nghiệp tạo tác động xã hội, phù hợp chiến lược phát triển bền vững của thành phố.

Với đà phát triển từ nền tảng thể chế đặc thù và “kiềng ba chân” công nghệ, Đà Nẵng đang đặt kỳ vọng lớn vào những bước đột phá trong phát triển kinh tế xã hội, hướng đến mục tiêu trở thành thành phố thông minh và đổi mới sáng tạo hàng đầu lấy những dự án kinh tế chiến lược làm động lực, bao gồm Trung tâm tài chính và Khu thương mại tự do đều có gắn kết chặt chẽ với công nghệ.

Nhân Tâm